《《陳夫人》日譯台e5台灣小說 第一部》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 22 - 民主kap獨裁

作者 陳雷 2019.12.01

（Siá hō͘ ha̍k-sing pîng-iú ê tāi-tsì 22）（寫hō͘學生朋友 ê 代誌 22）

Bîn-tsú kap to̍k-tshâi / 民主kap獨裁

Lán kóng Tâi-uân sī tsi̍t-ê bîn-tsú ê kok-ka, in-uī Tâi-uân lâng ē-tàng kuat-tīng siáⁿ-lâng tsò tsóng-thóng, siáⁿ-lâng tsò li̍p-uí. Lán kóng Tiong-kok sī to̍k-tshâi kok-ka, in-uī Tiong-kok lâng bē-tàng kuat-tīng siáⁿ-lâng tsò tsú-si̍k, tsò jîn-bîn tāi-huē tāi-piáu.

咱講台灣是一个民主 ê國家, 因為台灣人ē-tàng決定啥人做總統, 啥人做立委. 咱講中國是獨裁國家, 因為中國人bē-tàng決定啥人做主席, 做人民大會代表.

Tâi-uân ê tsóng-thóng, li̍p-huat uí-guân tio̍h-ài khó-lū jîn-bîn ê su-iàu, tsò liáu bô-hó, āu-pái uāⁿ-lâng tsò. Tiong-kok ê tsú-si̍k kap sió-sò͘ ti̍k-kuân uī ka-tī ê lī-ik tsò tāi-tsì. In-uī siáⁿ-lâng tsò tsú-si̍k, tsò tāi-piáu m̄-sī jîn-bîn kuat-tīng--ê.

台灣 ê總統, 立法委員tio̍h-ài考慮人民 ê需要. 做了無好, 後擺換人做. 中國 ê 主席 kap小數特權為家己ê利益做代誌. 因為啥人做主席, 做代表 m̄是人民決定--ê.

Tâi-uân lâng tsū-iû tsū-tsāi, siūⁿ siáⁿ kóng siáⁿ, sì-kè lâi-lâi-khì-khì, nā bô huān-huat, bô-lâng ē lâi lia̍h, bu̍t-siu i ê tsâi-sán. In-uī ū tsia-ê tsū-iû an-tsuân ê pó-tsiòng, Tâi-uân lâng ē beh pó-hō͘ tsi̍t-ê tsè-tō͘. Tse tō-sī bîn-tsú ê si̍t-li̍k. Tiong-kok lâng bô an-tsuân, bô tsū-iû. Tsìng-hú huah lia̍h tō lia̍h, tsâi-sán huah bu̍t-siu tō bu̍t-siu. To̍k-tshâi-tsiá siūⁿ-khang siūⁿ-phāng khòng-tsè jîn-bîn, hān-tsè in siūⁿ-siáⁿ, kóng-siáⁿ, tsò-siáⁿ. Tse tō-sī to̍k-tshâi kok-ka ê pún-tsit. Tiong-kok-lâng ài-beh tsū-iû, ài ū an-tsuân, in huán-tuì tsit-khuán tsè-tō͘. Tse tō-sī to̍k-tshâi kok-ka thian-sing ê jio̍k-tiám.

台灣人自由自在, 想啥講啥, 四界來來去去, 若無犯法, 無人ē來掠, 沒收伊ê 財產. 因為有tsia ê自由安全 ê保障, 台灣人ē beh保護這个制度. Tse tō是民主 ê實力. 中國人無安全, 無自由. 政府huah掠tō掠, 財產huah沒收tō沒收. 獨裁者想孔想phāng控制人民, 限制in想啥, 講啥, 做啥. Tse tō是獨裁國家 ê本質. 中國人愛beh自由, 愛有安全, in反對這款制度. Tse tō是獨裁國家天生ê弱點.

Bîn-tsú pó-tsìng tsâi-sán tsū-iû kap an-tsuân, tsū-jiân kiâⁿ tsu-pún tsú-gī ê lō͘. Tāi-ke kò͘ thàn-tsîⁿ, kó͘-bú siau-huì. Tsō-sîng tsu-guân lōng-huì, khuân-kíng u-jiám. Tse sī kīn-tāi tsu-pún tsú-gī-tsiá, Tâi-uân tsāi-lāi, su-iàu kín kai-kuat ê būn-tê. Tiong-kok sui-jiân bô bîn-tsú, tān-sī sió-sò͘ ê ti̍k-kuân-tsiá lī-iōng kok-ka ê tsu-pún, tsiâⁿ-tsò ti̍k-kuân tsu-pún tsú-gī, kâng-khuán lōng-huì tsu-guân, phò-hāi khuân-kíng.

民主保証財產自由kap 安全, 自然行資本主義ê路. 大家顧趁錢, 鼓舞消費. 做成資源浪費, 環境破害污染. Tse是近代資本主義者, 台灣在內, 需要緊解決ê問題. 中國雖然無民主, 但是小數 ê 特權者利用國家ê資本, 成做特權資本主義, 仝款浪費資源, 破害環境.

Tī Tâi-uân, lâng-lâng ē-sái tui-kiû i ê lí-sióng, huat-tián i ê tì-huī, lîng-li̍k, tsiâⁿ-tsò tsi̍p-thé huat-tián ê tōng-li̍k. Tse tō-sī lán siōng-tuā ê iu-tiám. Tiong-kok ap-tsè kò-jîn ê lí-sióng, tì-huī, lîng-li̍k, tì-sú tsi̍p-thé ê tōng-li̍k sue-jio̍k. tn̂g-kî kóng--lâi, tse tō-sī bîn-tsú kok-ka tshiau-kuè to̍k-tshâi kok-ka ê kin-pún guân-in.

Tī台灣, 人人 ē-sái追求伊ê理想, 發展伊ê智慧, 能力, 成做集體發展ê動力. Tse tō是咱上大ê優點. 中國壓制個人ê 理想, 智慧, 能力, 致使集體ê動力衰弱. 長期講--來, tse tō是民主國家超過獨裁國家ê根本原因.

Tâi-uân lâng pí tiong-kok lâng khah tsū-iû an-tsuân, khah ū ki-huē tui-kiû i kò-jîn ê lí-sióng hi-bāng. tn̂g-kî kóng--lâi, bîn-tsú ê Tâi-uân pí to̍k-tshâi ê Tiong-kok khah-ū tsiân-tô͘.

台灣人比中國人khah自由安全, khah有機會追求伊個人ê理想希望. tn̂g期講--來, 民主 ê台灣比獨裁 ê 中國khah有前途.

（Tsok-tsiá tsù:tshiáⁿ iōng pe̍h-uē-jī)（作者注：請用白話字）