《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24 - 寫台語文學ê滋味

作者 陳雷 2019.12.01

（Siá hō͘ ha̍k-sing pîng-iú ê tāi-tsì 24）（寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24）

Siá tâi-gú bûn-ha̍k ê tsu-bī / 寫台語文學ê滋味

Tâi-uân lâng tī Ji̍t-pún sî-tāi siá Ji̍t-bûn bûn-ha̍k. Tiong-kok lâng lâi tsiàm-líng liáu, kái siá Tiong-bûn bûn-ha̍k, jî-tshiáⁿ sī siá Tiong-kok lâng ê tāi-tsì, bô siá Tâi-uân lâng. Só͘-í tsiàu-kóng ìng-kai sī Tiong-kok bûn-ha̍k, m̄-sī Tâi-uân bûn-ha̍k.

台灣人tī日本時代寫日文文學. 中國人來佔領了, 改寫中文文學, 而且是寫中國人 ê 代誌, 無寫台灣人. 所以照講應該是中國文學, m̄是台灣文學.

Kàu 1970 nî-tāi tsiah ū-lâng(tshin-tshiūⁿ Ông tsing-hô, Sòng ti̍k-lâi)khai-sí iōng Tiong-bûn siá Tâi-uân lâng ê tāi-tsì, phian-miâ kiò-tsò ‘hiong-thó͘ bûn-ha̍k ‘. Hit sî tsin-tsē lâng huán-tuì, tik-pia̍t sī ū-miâ ê Tiong-kok tsok-tsiá, kap tsiàm-líng-tsiá sim-thài ê Tiong-kok lâng. In-uī in jīn-uî huân-nā Tâi-uân ê mi̍h lóng bô tsuí-tsùn, Tiong-kok ê mi̍h tsiah ū ta̍t-tit siá-tsò bûn-ha̍k.

到1970 年代tsiah有人（親像王楨和, 宋澤萊）開始用中文寫台灣人 ê 代誌, 偏名叫做 ‘鄉土文學’. Hit 時真tsē人反對, 特別是有名 ê 中國作者, kap佔領者心態 ê 中國人. 因為in 認為凡若台灣 ê 物攏無水準, 中國 ê 物件tsiah有值得寫做文學.

Kàu 80 nî-tāi tsiah ū-lâng khai-sí iōng Tâi-bûn siá Tâi-uân lâng ê tāi-tsì. Kâng-khuán tsin-tsē lâng Tiong-bûn tsok-tsiá kap Tiong-kok lâng huán-tuì. In-uī in nā m̄-sī jīn-uî bô Tâi-bûn tsit-ê mi̍h-kiāⁿ, tō-sī tâi-bûn put-sam-put-sù, bē-tàng siá bûn-ha̍k.

到80 年代tsiah 有人開始用台文寫台灣人 ê 代誌. 仝款真tsē 中文作者kap 中國人反對. 因為in若m̄是認為無台文這个物件, tō是台文不三不四, bē-tàng寫文學.

King-kuè ióng-kám bô-thîng ê phah-piàⁿ, kàu-taⁿ tsin-tsē lâng iōng Tâi-bûn siá sió-suat, hì-ki̍k, si, sīm-tsì lūn-bûn. In iōng kuí tsa̍p nî pī kìm-siaⁿ ê bó-gú, pī kìm-siá kìm-tha̍k ū pah-guā-tang li̍k-sú ê pe̍h-uē-jī, siá tsin-hó, tsin-ū ti̍k-sik ê bûn-ha̍k. Tsiàⁿ-káng ê Tâi-uân bûn-ha̍k.

經過勇敢無停ê 拍拚, 到taⁿ 真tsē人用台文寫小說, 戲劇, 詩, 甚至論文. In用幾十年被禁聲 ê 母語, 被禁寫禁讀有百外冬歷史 ê 白話字, 寫真好, 真有特色 ê 文學. 正港 ê 台灣文學.

Tse tō-sī kīn-tāi Tâi-uân lâng siá Tâi-gú bûn-ha̍k ê tsu-bī, uì khó͘ kàu kam, uì sng kàu tiⁿ. Tsit-ê sè-kài sin tshut-sì ê sin bûn-ha̍k, ta̍t-tit lâng-lâng tsun-kìng, thiàⁿ-sioh, pó-hō͘, o-ló. Kiong-hí siá Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng, kiong-hí tha̍k Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng. Lán bô beh koh tsò hō͘ lâng kìm-siá kìm-tha̍k ê lâng.

Tse tō是近代台灣人寫台語文學 ê 滋味, uì 苦到甘, uì酸到tiⁿ. Tsit 个世界新出世ê新文學, 值得人人尊敬, 疼惜, 保護, o-ló. 恭喜寫台文文學 ê 人, 恭喜讀台文文學 ê 人. 咱無beh koh做hō͘人禁寫禁讀ê人.

（Tsok-tsiá tsù:tshiáⁿ-iōng pe̍h-uē-jī)（作者注：請用白話字）