《綠色短評》

 | | | 轉寄

Beh偏（phiⁿ）人，m̄ hông偏，敢會通？

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2021.12.05

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī
《 Le̍ksik toánphêng 》　　　　　　　　　　　　　　 Lí Lâmhêng

　　　　　　Beh phiⁿ lâng, m̄ hông phiⁿ, káⁿ ē thong?

Tsa̍pjīgue̍h tsa̍ppeh, Tâioân tio̍h beh kípān sù tāi kongtâu, tsa̍pgue̍h jīla̍k "Tâioân bînì kikimhōe" ê bîntiāu hiánsī, "hoán Lâiti kongtâu" khinghiòng tâu tôngì phiòê bîntsiòng ū 68.1%. Tùi tsittiám, Ji̍tpún Sánking Sinbûn Tāipak kikio̍ktiúⁿ 矢板明夫（Yaita Akio） piáusī, tsa̍pitgue̍h tshejī "Tâioân bînì kikimhōe" lēnggōa tsi̍t hūn bîn tiāu, mn̄g kóng nā sī Τiongkiōng búle̍k hoāntâi, ū 65% ê bîntsiòng jīnûi Bíkok ū khólêng ē tshutping hia̍ptsō͘ Tâioân, Yaita kio̍ktiúⁿ ti̍t peh, Tse kah "hoán Lâiti kongtâu" bîntiāu ū siongtong tōa ê mâutún.

1972 nî Yaita Akio san tī Tiongkok Thiantin tshutsì, tsa̍pgō͘ hòe tsiah tńg kàu Ji̍tpún, 1997 nî Khèngìn tāiha̍k pitgia̍p, 2002 nî oânsêng Tiongkok siāhōe khoha̍kīⁿ phoksū khòtêng liáuāu, tsìnji̍p Ji̍tpún Sánking Sinbûn kangtsok, 2007 nî khí tī pakkiaⁿ tamjīm Sánking Sinbûn Tiongkok tsóngkio̍k kìtsiá, 2017 nî khí tamjīm Sánking Sinbûn gōasìn pō͘ ( koktsè pō͘ ) pái tn̂g, 2020 nî lâi Tâioân tamjīm Sánking Sinbûn Tāipak kikio̍ktiúⁿ, i m̄nā tùi Tiongkok siongtong liáukái, i mā tsiâⁿ thiàⁿsioh Tâioân, tiāⁿtiāⁿ khiā tī Tâioân lâng tsit pêng kóngōe.

　　Yaita kio̍ktiúⁿ kóng, khòaⁿliáu "Tâioân bînì kikimhōe" ê nn̄g hūn bîntiāu kiatkó, siongtong kámkhài. Tsa̍pitgue̍h tshejī i tī bīntsheh téngbīn thêkhí, siatsú Τiongkiōng nā búle̍k hoān tâi, ū 65% ê bîntsiòng jīnûi Bíkok ū khólêng ē tshutping hia̍ptsō͘ Tâioân, jīnûi Ji̍tpún Tsūūitūi ē tshutping hia̍ptsō͘ Tâioân ê mā ū 58%. Suijiân bô tùi "Ji̍tpún ê Tangpak si̍tphín ê tsìnkháu būntê" tsò tiâutsa, i thuitshik, hoántùi tsìnkháu ê pílē mā ingkai tshaputto pêⁿ koân, i mn̄g kóng, "ta̍kê kám bô kámkak tsit nn̄gê kiatkó ū siáⁿmi̍h mâutún ê só͘tsāi?"

Yaita kio̍ktiúⁿ kóng, Tâioân ū tāitsì, ta̍kê hibāng Bíkok kah Ji̍tpún ê tshingliân hùtshut sianhueh sīmtsì seⁿmiā ê tāikè lâi sio thīn, tānsī Bíkok lâng kah Ji̍tpún lâng ta̍k kang teh tsia̍h ê mi̍hkiāⁿ siūⁿ beh bē tsi̍t kóa hō͘ Tâioân, Tâioân khiok í si̍tphín antsoân tsoh líiû, kiankuat bô beh phah khui tshītiûⁿ. "Láusi̍t kóng, Tâioân ê tshītiûⁿ bô tōa, Bíkok kah Ji̍tpún kanta siūⁿ beh pàithok Tâioân sió pangbâng tsi̍tē." Yaita kio̍ktiúⁿ hunsik, Bíkok ê bo̍ktik sī beh kā Bíkokti phahji̍p Aubêng kah Tiongkok tshītiûⁿ, hibāng Tâioân ētàng pōesu.

Yaita kio̍ktiúⁿ thêkhí, kîsi̍t Ji̍tpún iaukiû Tâioân kái kìm Tangpak si̍tphín, tsúiàu bo̍ktik sī ūitio̍h siautû tùi tētāng tsaikhu ê khîsī, "Ji̍tpún Tangpak si̍tphín íking kingkòe kúi piàn khoha̍k tsèngbêng i ê antsoân sèng, tānsī Ji̍tpún ê hó pêngiú Tâioân, kèngjiân tī oântsoân bô khoha̍k kinkì ê tsênghóng hā kìmtsí tsìnkháu." I kóng,"siatsú Τiongkiōng búle̍k hoān tâi, Bíkok Ji̍tpún ē tshut ping hia̍ptsō͘ ah bē? Kîsi̍t sī ū tsin tōa ê bôkhaktēngsèng. Bíkok kah Ji̍tpún lóng sī bîntsú kokka, tsèngtī jînbu̍t suiàu khòaⁿ bînì tsiah ē tsòtshut tsòeāu ê kuattēng, nā sī Tâioân kanta beh kâng the̍h bô goānì hùtshut kah sêngtam gībū, liân tsi̍ttiámá siósió ê pangbâng to tsò bē kàu," góa siūⁿ Bíkok Ji̍tpún thīn Tâioân ê siaⁿim, ū khólêng ē tsiāmtsiām kiám jio̍k. Siōngkài hibāng khòaⁿtio̍h tsit tsióng kiatkó·ê, tio̍h sī Pakkiaⁿ."Yaita kio̍ktiúⁿ kóng, tsa̍pjīgue̍h tsa̍ppeh "hoán Lâiti kongtâu", Tâioânlâng ê tsi̍t phiò ē tsóiū Tâioân ê antsoân kah bīlâi,"ìgī tsiâⁿ tiōngtāi".

　　 Tâioân kanta beh phiⁿ lâng, m̄ hông phiⁿ, káⁿ ē thong?

Tsù, 矢板明夫 Tâigí huatim 　Sípán bênghu Ji̍tgí huatim Yaita Akio

Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版

《 Le̍k-sik toán-phêng 》　　　　　　　　　　　　　　 Lí Lâm-hêng

　　　　　　Beh phiⁿ lâng, m̄ hông phiⁿ, káⁿ ē thong?

Tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-peh, Tâi-oân tio̍h beh kí-pān sù tāi kong-tâu, tsa̍p-gue̍h jī-la̍k "Tâi-oân bîn-ì ki-kim-hōe" ê bîn-tiāu hián-sī, "hoán Lâi-ti kong-tâu" khing-hiòng tâu tông-ì phiòê bîn-tsiòng ū 68.1%. Tùi tsit-tiám, Ji̍t-pún Sán-king Sin-bûn Tāi-pak ki-kio̍k-tiúⁿ 矢板明夫（Ya-ita Aki-o） piáu-sī, tsa̍p-it-gue̍h tshe-jī "Tâi-oân bîn-ì ki-kim-hōe" lēng-gōa tsi̍t hūn bîn -tiāu, mn̄g kóng nā sī Τiong-kiōng bú-le̍k hoān-tâi, ū 65% ê bîn-tsiòng jīn-ûi Bí-kok ū khó-lêng ē tshut-ping hia̍p-tsō͘ Tâi-oân, Ya-ita kio̍k-tiúⁿ ti̍t peh, Tse kah "hoán Lâi-ti kong-tâu" bîn-tiāu ū siong-tong tōa ê mâu-tún.

1972 nî Ya-ita Aki-o san tī Tiong-kok Thian-tin tshut-sì, tsa̍p-gō͘ hòe tsiah tńg kàu Ji̍t-pún, 1997 nî Khèng-ìn tāi-ha̍k pit-gia̍p, 2002 nî oân-sêng Tiong-kok siā-hōe kho-ha̍k-īⁿ phok-sū khò-têng liáu-āu, tsìn-ji̍p Ji̍t-pún Sán-king Sin-bûn kang-tsok, 2007 nî khí tī pak-kiaⁿ tam-jīm Sán-king Sin-bûn Tiong-kok tsóng-kio̍k kì-tsiá, 2017 nî khí tam-jīm Sán-king Sin-bûn gōa-sìn pō͘ ( kok-tsè pō͘ ) pái tn̂g, 2020 nî lâi Tâi-oân tam-jīm Sán-king Sin-bûn Tāi-pak ki-kio̍k-tiúⁿ, i m̄-nā tùi Tiong-kok siong-tong liáu-kái, i mā tsiâⁿ thiàⁿ-sioh Tâi-oân, tiāⁿ-tiāⁿ khiā tī Tâi-oân lâng tsit pêng kóng-ōe.

　　Ya-ita kio̍k-tiúⁿ kóng, khòaⁿ-liáu "Tâi-oân bîn-ì ki-kim-hōe" ê nn̄g hūn bîn-tiāu kiat-kó, siong-tong kám-khài. Tsa̍p-it-gue̍h tshe-jī i tī bīn-tsheh téng-bīn thê-khí, siat-sú Τiong-kiōng nā bú-le̍k hoān tâi, ū 65% ê bîn-tsiòng jīn-ûi Bí-kok ū khó-lêng ē tshut-ping hia̍p-tsō͘ Tâi-oân, jīn-ûi Ji̍t-pún Tsū-ūi--tūi ē tshut-ping hia̍p-tsō͘ Tâi-oân ê mā ū 58%. Sui-jiân bô tùi "Ji̍t-pún ê Tang-pak si̍t-phín ê tsìn-kháu būn-tê" tsò tiâu-tsa, i thui-tshik, hoán-tùi tsìn-kháu ê pí-lē mā ing-kai tsha-put-to pêⁿ koân, i mn̄g kóng, "ta̍k-ê kám bô kám-kak tsit nn̄g-ê kiat-kó ū siáⁿ-mi̍h mâu-tún ê só͘-tsāi?"

Ya-ita kio̍k-tiúⁿ kóng, Tâi-oân ū tāi-tsì, ta̍k-ê hi-bāng Bí-kok kah Ji̍t-pún ê tshing-liân hù-tshut sian-hueh sīm-tsì seⁿ-miā ê tāi-kè lâi sio thīn, tān-sī Bí-kok lâng kah Ji̍t-pún lâng ta̍k kang teh tsia̍h ê mi̍h-kiāⁿ siūⁿ beh bē tsi̍t kóa hō͘ Tâi-oân, Tâi-oân khiok í si̍t-phín an-tsoân tsoh lí-iû, kian-kuat bô beh phah khui tshī-tiûⁿ. "Láu-si̍t kóng, Tâi-oân ê tshī-tiûⁿ bô tōa, Bí-kok kah Ji̍t-pún kan-ta siūⁿ beh pài-thok Tâi-oân sió pang-bâng tsi̍t-ē." Ya-ita kio̍k-tiúⁿ hun-sik, Bí-kok ê bo̍k-tik sī beh kā Bí-kok-ti phah-ji̍p Au-bêng kah Tiong-kok tshī-tiûⁿ, hi-bāng Tâi-oân ē-tàng pōe-su.

Ya-ita kio̍k-tiúⁿ thê-khí, kî-si̍t Ji̍t-pún iau-kiû Tâi-oân kái kìm Tang-pak si̍t-phín, tsú-iàu bo̍k-tik sī ūi-tio̍h siau-tû tùi tē-tāng tsai-khu ê khî-sī, "Ji̍t-pún Tang-pak si̍t-phín í-king king-kòe kúi piàn kho-ha̍k tsèng-bêng i ê an-tsoân sèng, tān-sī Ji̍t-pún ê hó pêng-iú Tâi-oân, kèng-jiân tī oân-tsoân bô kho-ha̍k kin-kì ê tsêng-hóng hā kìm-tsí tsìn-kháu." I kóng,"siat-sú Τiong-kiōng bú-le̍k hoān tâi, Bí-kok Ji̍t-pún ē tshut ping hia̍p-tsō͘ ah bē? Kî-si̍t sī ū tsin tōa ê bô-khak-tēng-sèng. Bí-kok kah Ji̍t-pún lóng sī bîn-tsú kok-ka, tsèng-tī jîn-bu̍t su-iàu khòaⁿ bîn-ì tsiah ē tsò-tshut tsòe-āu ê kuat-tēng, nā sī Tâi-oân kan-ta beh kâng the̍h bô goān-ì hù-tshut kah sêng-tam gī-bū, liân tsi̍t-tiám-á sió-sió ê pang-bâng to tsò bē kàu," góa siūⁿ Bí-kok Ji̍t-pún thīn Tâi-oân ê siaⁿ-im, ū khó-lêng ē tsiām-tsiām kiám jio̍k. Siōng-kài hi-bāng khòaⁿ-tio̍h tsit tsióng kiat-kó-·ê, tio̍h sī Pak-kiaⁿ."Ya-ita kio̍k-tiúⁿ kóng, tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-peh "hoán Lâi-ti kong-tâu", Tâi-oân-lâng ê tsi̍t phiò ē tsó-iū Tâi-oân ê an-tsoân kah bī-lâi,"ì-gī tsiâⁿ tiōng-tāi".

　　 Tâi-oân kan-ta beh phiⁿ lâng, m̄ hông phiⁿ, káⁿ ē thong?

Tsù, 矢板明夫 Tâi-gí huat-im 　Sí-pán bêng-hu Ji̍t-gí huat-im Ya-ita Aki-o



十二月十八，台灣tio̍h beh舉辦四大公投，十月二六「台灣民意基金會」ê民調顯示，「反萊豬公投」傾向投同意票ê民眾有68.1%。對tsit點，日本《產經新聞》台北支局長矢板明夫（Ya-ita Aki-o）表示，十一月初二「台灣民意基金會」另外一份民調，問講nā是中共武力犯台，有65%ê民眾認為美國有可能會出兵協助台灣，Ya-ita局長直剖：Tse kah「反萊豬公投」民調有相當大ê矛盾。

1972年Ya-ita Aki-o san tī 中國天津出世，十五歲才轉到日本，1997年慶應大學畢業，2002年完成中國社會科學院博士課程了後，進入日本《產經新聞》工作，2007年起tī北京擔任《產經新聞》中國總局記者，2017年起擔任《產經新聞》外信部（國際部）次長，2020年來台灣擔任《產經新聞》台北支局長，伊m̄-nā對中國相當瞭解，伊mā誠疼惜台灣，定定徛tī 台灣人tsit旁講話。

　　Ya-ita局長講，看了「台灣民意基金會」ê兩份民調結果，相當感慨。十一月初二伊tī 面冊頂面提起，設使中共nā武力犯台，有65%ê民眾認為美國有可能會出兵協助台灣，認為日本自衛隊會出兵協助台灣ê mā有58%。雖然無對「日本ê東北食品ê進口問題」做調查，伊推測，反對進口ê比例mā應該差不多平懸，伊問講：「Ta̍k个敢無感覺tsit兩個結果有啥物矛盾ê所在？」

Ya-ita局長講，台灣有tāi-tsì，ta̍k个希望美國kah日本ê青年付出鮮血甚至生命ê代價來相thīn，但是美國人kah日本人ta̍k工teh食ê物件想beh賣一寡hō͘台灣，台灣卻以食品安全作理由，堅決無beh拍開市場。「老實講，台灣ê市場無大，美國kah日本kan-ta想beh拜託台灣小幫忙一下。」Ya-ita局長分析，美國ê目的是beh kā美國豬拍入歐盟kah中國市場，希望台灣會tàng背書。

Ya-ita局長提起，其實日本要求台灣解禁東北食品，主要目的是為tio̍h消除對地震災區ê歧視，「日本東北食品已經經過幾遍科學證明伊ê安全性，但是日本ê好朋友台灣，竟然tī完全無科學根據ê情況下禁止進口。」伊講：「設使中共武力犯台、美國日本會出兵協助ah bē？其實是有真大ê不確定性。美國kah日本lóng是民主國家，政治人物需要看民意才會做出最後ê決定，nā是台灣kan-ta beh kâng the̍h無願意付出kah承擔義務，連一點á小小ê幫忙都做bē到，「我想美國日本thīn台灣ê聲音，有可能會漸漸減弱。上kài希望看tio̍h tsit種結果ê，tio̍h是北京。」Ya-ita局長講，十二月十八「反萊豬公投」，台灣人ê一票會左右台灣ê安全kah未來，「意義誠重大」。

　　台灣kan-ta beh偏（phiⁿ）人，m̄ hông偏，敢會通？

註：矢板明夫　台語發音　Sí-pán bêng-hu 日語發音 Ya-ita Aki-o