《綠色短評》

 | | | 轉寄

專業ê人tio̍h講專業ê話！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2021.03.14

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī

Tsuangia̍p ê lâng tio̍h kóng tsuangia̍p ê ōe!

Tsêng tsi̍ttsām á, tsêng tsóngthóng Má Ingkiú liânsòa kúi kang tōasiaⁿ huah kóng,"bô ingkai kītsua̍t Tiongkok e̍kbiâu", kiôngtiāu nn̄g hōaⁿ tī 2010 nî tio̍h ū tshiamtēng "nn̄g hōaⁿ iio̍h ōesing ha̍ptsok hia̍pgī", lāité ū paukuat "thoânjiám pēⁿ hôngtī" kah " i’io̍h phín antsoân koánlí kah giánhuat "ê ha̍ptsok kitsè. Thiaⁿ·khílâi nátshiūⁿ Má tsêng tsóngthóng ê tsútiuⁿ tsiâⁿū tōlí. Tsin pháiⁿsè, tsêng li̍púi, Lîm Tsēnggî isu khì péng tshut hitê hia̍pgī ê lāṳông kā Má tsêng tsóngthóng siàn tshùiphóe kóng,"kuiê hia̍pgī khòaⁿ thàuthàu, tohūi ū siá kóng ' ēsái tsìnkháu tiongkoktsè lâng ēng ê e̍kbiâu’leh?" tī io̍hphín antsoân koánlí kah giánhuat hit tiâu, ha̍ptsok hoānûi sī" sianghong tôngì tsiū nn̄g hōaⁿ iio̍h phín ê hui lîmtshn̂g kiámtshik, lîmtshn̂g tshìgiām, tsiūⁿtshī tsêng símtsa, singsán koánlí, tsiūⁿtshī āu koánlí téng tsètō͘ kuihoān, kah kisu̍t phiautsún, kiámgiām kisu̍t kah kîtha siongkuan sū hāng, tsìnhêng kau lâu kah ha̍ptsok."

　　 Jīgue̍h jīgō͘, Lîm Tsēnggî isu í "Má tsêng tsóngthóng, kah Tiongkok tshiam ê hit hūn hia̍pgī lí sī m̄ sī liân khòaⁿ to bô khòaⁿ?"tsoh phiautê tī bīntsheh téngbīn huat bûn kóng, ūitio̍h Tiongkok tsè ê Búhàn hìiām ( sinhêng kuantsōng pēⁿto̍k pēⁿ ) e̍kbiâu, Má Ingkiú kah tsêng ōesingsútiúⁿ Iûⁿ Tsìliông the̍h "háikiap nn̄g hōaⁿ iio̍h ōesing ha̍ptsok hia̍pgī" tshutlâi kóng, i tsitgî sinûi tsêng tsóngthóng kah tsêng tsèngbūkuaⁿ ê Má, Iûⁿ nn̄gê lâng,"siatsú in nā kámkak Tiongkok tsè ê huehtshing tsè tse, lângthé e̍kbiâu ēsái ji̍plâi Tâioân, 2008 nî tsì 2015 nî Má Ingkiú tsiptsèng tsit kúi nî ūisímmih bô beh siu huat? " tī huatlu̍t téngbīn, huatlu̍t phoksū Má Ingkiú bô tsuangia̍p!

Tsin tsē Tiongkok Kokbîntóng ê li̍phuat úigoân teh tshá kóngtio̍h tsìnkháu Tiongkok e̍kbiâu. Li̍phuat ê úigoân ná ē kóng tsiahnih bô huatlu̍t siôngsik ê ōe? Sūsi̍t siōng, Tâioân tsènghú nā tsintsiàⁿ tsìnkháu Tiongkok e̍kbiâu, sī kongjiân hoānhuat ê hêngûi, siáⁿ lâng to bôkhólêng khì tsìnkháu. Îit ê pānhuat tio̍h sī siuhuat, Tiongkok Kokbîntóng tsitê Tâioân tēit tōa ê tsāṳá tóng, ēsái tī li̍phuatīⁿ thêgī siuhuat, siuhuat nā kòe, Tâioân tsènghú tio̍h ētàng kongbêng tsèngtāi tsìnkháu Tiongkok ê e̍kbiâu. Li̍phuat úigoân ná ēsái tsiahnih bô tsuangia̍p?

　　 Nāsī ihuat ēsái tsìnkháu, pēng m̄ sī kóng ittēng tio̍h ài tsìnkháu. Huatlu̍t khǹg tsi̍t piⁿ, ū lâng mn̄g Tâioân ōesing hoklī pō͘tiúⁿ Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ, ná ē bô beh tsìnkháu Tiongkok ê Búhàn hìiām e̍kbiâu? Jīgue̍h tsa̍psì, Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tùi tsitê būntê the̍h tshut káitap, i kóng, Tiongkok e̍kbiâu kisu̍t sèng ê tsuliāu bô oân pī, khoha̍k sèng ê tsuliāu mā m̄bat huatpiáu kòe, só͘í bô lia̍t ji̍pkhì hāusoán e̍kbiâu. Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tī bô khólī tsèngtī, huatlu̍t hongbīn ê būntê, í iliâu ōesing ê kuantiám kóng tsuangia̍p ê ōe.

　　 Saⁿgue̍h tshesaⁿ sinbûn pòtō, Pholân kah kîtha Aubêng kokka, e̍kbiâu tsiaptsèng kèōe inūi singsán tshiúⁿsiong iântî kau hòe suah siū tsó͘gāi. Saⁿgue̍h tsheit, Pholân tsóngthóng Tō͘ta̍t ê tsō͘lí kóng, tsóngthóng íking ūitio̍h bé Búhàn hìiām e̍kbiâu ū kah Tiongkok kokka tsúsik Xíjìnpíng thong tiānōe. Kìtsiá mn̄g Pholân ōesing pō͘tiúⁿ Nîtsiksuki ê khòaⁿhuat, i piáusī inūi Tiongkok e̍kbiâu khiàmkhueh sò͘kù, i bo̍ktsêng bô kiàngī súiōng Tiongkok kongsi kokio̍h tsi̍pthoân singsán ê Búhàn hìiām e̍kbiâu. Tsit ūi Pholân ōesing pō͘tiúⁿ kóng ê tio̍h sī tsuangia̍p ê ōe.

Tsuangia̍p ê lâng tio̍hkóng tsuangia̍p ê ōe, tsuangia̍p ê lâng kóngōe bô tsuangia̍p, ē hông tshiò! (210305)

Tsù, Xíjìnpíng 　 tshiáⁿ liām Hôagí

Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版

Tsuan-gia̍p ê lâng tio̍h kóng tsuan-gia̍p ê ōe!

Tsêng tsi̍t-tsām á, tsêng tsóng-thóng Má Ing-kiú liân-sòa kúi kang tōa-siaⁿ huah kóng,"bô ing-kai kī-tsua̍t Tiong-kok e̍k-biâu", kiông-tiāu nn̄g hōaⁿ tī 2010 nî tio̍h ū tshiam-tēng "nn̄g hōaⁿ i-io̍h ōe-sing ha̍p-tsok hia̍p-gī", lāi-té ū pau-kuat "thoân-jiám pēⁿ hông-tī" kah "i-io̍h phín an-tsoân koán-lí kah gián-huat "ê ha̍p-tsok ki-tsè. Thiaⁿ-·khí-lâi ná-tshiūⁿ Má tsêng tsóng-thóng ê tsú-tiuⁿ tsiâⁿ-ū tō-lí. Tsin pháiⁿ-sè, tsêng li̍p-úi, Lîm Tsēng-gî i-su khì péng tshut hit-ê hia̍p-gī ê lāi-iông kā Má tsêng tsóng-thóng siàn tshùi-phóe kóng,"kui-ê hia̍p-gī khòaⁿ thàu-thàu, toh-ūi ū siá kóng ' ē-sái tsìn-kháu tiong-kok-tsè lâng ēng ê e̍k-biâu’leh?" tī io̍h-phín an-tsoân koán-lí kah gián-huat hit tiâu, ha̍p-tsok hoān-ûi sī" siang-hong tông-ì tsiū nn̄g hōaⁿ i-io̍h phín ê hui lîm-tshn̂g kiám-tshik, lîm-tshn̂g tshì-giām, tsiūⁿ-tshī tsêng sím-tsa, sing-sán koán-lí, tsiūⁿ-tshī āu koán-lí téng tsè-tō͘ kui-hoān, kah ki-su̍t phiau-tsún, kiám-giām ki-su̍t kah kî-tha siong-kuan sū hāng, tsìn-hêng kau lâu kah ha̍p-tsok."

　　 Jī-gue̍h jī-gō͘, Lîm Tsēng-gî i-su í "Má tsêng tsóng-thóng, kah Tiong-kok tshiam ê hit hūn hia̍p-gī lí sī m̄ sī liân khòaⁿ to bô khòaⁿ?"tsoh phiau-tê tī bīn-tsheh téng-bīn huat bûn kóng, ūi-tio̍h Tiong-kok tsè ê Bú-hàn hì-iām ( sin-hêng kuan-tsōng pēⁿ-to̍k pēⁿ ) e̍k-biâu, Má Ing-kiú kah tsêng ōe-sing-sú-tiúⁿ Iûⁿ Tsì-liông the̍h "hái-kiap nn̄g hōaⁿ i-io̍h ōe-sing ha̍p-tsok hia̍p-gī" tshut-lâi kóng, i tsit-gî sin-ûi tsêng tsóng-thóng kah tsêng tsèng-bū-kuaⁿ ê Má, Iûⁿ nn̄g-ê lâng,"siat-sú in nā kám-kak Tiong-kok tsè ê hueh-tshing tsè tse, lâng-thé e̍k-biâu ē-sái ji̍p-lâi Tâi-oân, 2008 nî tsì 2015 nî Má Ing-kiú tsip-tsèng tsit kúi nî ūi-sím-mih bô beh siu huat? " tī huat-lu̍t téng-bīn, huat-lu̍t phok-sū Má Ing-kiú bô tsuan-gia̍p!

Tsin tsē Tiong-kok Kok-bîn-tóng ê li̍p-huat úi-goân teh tshá kóng-tio̍h tsìn-kháu Tiong-kok e̍k-biâu. Li̍p-huat ê úi-goân ná ē kóng tsiah-nih bô huat-lu̍t siông-sik ê ōe? Sū-si̍t siōng, Tâi-oân tsèng-hú nā tsin-tsiàⁿ tsìn-kháu Tiong-kok e̍k-biâu, sī kong-jiân hoān-huat ê hêng-ûi, siáⁿ lâng to bô-khó-lêng khì tsìn-kháu. Î-it ê pān-huat tio̍h sī siu-huat, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tsit-ê Tâi-oân tē-it tōa ê tsāi-iá tóng, ē-sái tī li̍p-huat-īⁿ thê-gī siu-huat, siu-huat nā kòe, Tâi-oân tsèng-hú tio̍h ē-tàng kong-bêng tsèng-tāi tsìn-kháu Tiong-kok ê e̍k-biâu. Li̍p-huat úi-goân ná ē-sái tsiah-nih bô tsuan-gia̍p?

　　 Nā-sī i-huat ē-sái tsìn-kháu, pēng m̄ sī kóng it-tēng tio̍h ài tsìn-kháu. Huat-lu̍t khǹg tsi̍t piⁿ, ū lâng mn̄g Tâi-oân ōe-sing hok-lī pō͘-tiúⁿ Tân Sî-tiong pō͘-tiúⁿ, ná ē bô beh tsìn-kháu Tiong-kok ê Bú-hàn hì-iām e̍k-biâu? Jī-gue̍h tsa̍p-sì, Tân Sî-tiong pō͘-tiúⁿ tùi tsit-ê būn-tê the̍h tshut kái-tap, i kóng, Tiong-kok e̍k-biâu ki-su̍t sèng ê tsu-liāu bô oân pī, kho-ha̍k sèng ê tsu-liāu mā m̄-bat huat-piáu kòe, só͘-í bô lia̍t ji̍p-khì hāu-soán e̍k-biâu. Tân Sî-tiong pō͘-tiúⁿ tī bô khó-lī tsèng-tī, huat-lu̍t hong-bīn ê būn-tê, í i-liâu ōe-sing ê kuan-tiám kóng tsuan-gia̍p ê ōe.

　　 Saⁿ-gue̍h tshe-saⁿ sin-bûn pò-tō, Pho-lân kah kî-tha Au-bêng kok-ka, e̍k-biâu tsiap-tsèng kè-ōe in-ūi sing-sán tshiúⁿ-siong iân-tî kau hòe suah siū tsó͘-gāi. Saⁿ-gue̍h tshe-it, Pho-lân tsóng-thóng Tō͘-ta̍t ê tsō͘-lí kóng, tsóng-thóng í-king ūi-tio̍h bé Bú-hàn hì-iām e̍k-biâu ū kah Tiong-kok kok-ka tsú-sik Xíjìnpíng thong tiān-ōe. Kì-tsiá mn̄g Pho-lân ōe-sing pō͘-tiúⁿ Nî-tsik-su-ki ê khòaⁿ-huat, i piáu-sī in-ūi Tiong-kok e̍k-biâu khiàm-khueh sò͘-kù, i bo̍k-tsêng bô kiàn-gī sú-iōng Tiong-kok kong-si kok-io̍h tsi̍p-thoân sing-sán ê Bú-hàn hì-iām e̍k-biâu. Tsit ūi Pho-lân ōe-sing pō͘-tiúⁿ kóng ê tio̍h sī tsuan-gia̍p ê ōe.

Tsuan-gia̍p ê lâng tio̍h-kóng tsuan-gia̍p ê ōe, tsuan-gia̍p ê lâng kóng-ōe bô tsuan-gia̍p, ē hông tshiò! (210305)

Tsù, Xíjìnpíng 　 tshiáⁿ liām Hôa-gí


專業ê人tio̍h講專業ê話！

前一站á，前總統馬英九連續幾工大聲huah講：「無應該拒絕中國疫苗」，強調兩岸tī 2010年tio̍h有簽訂「兩岸醫藥衛生合作協議」，內底有包括「傳染病防治」kah「醫藥品安全管理kah研發」ê合作機制。聽起來那像馬前總統ê主張誠有道理。真歹勢，前立委、林靜儀醫師去péng出hit-ê協議ê內容kā馬前總統搧嘴phóe講，「歸個協議看透透，toh位有寫講『ē-sái進口中國製人用ê疫苗』leh？」tī藥品安全管理kah研發hit條，合作範圍是「 雙方同意就兩岸醫藥品ê非臨床檢測、臨床試驗、上市前審查、生產管理、上市後管理等制度規範，kah技術標準、檢驗技術kah其他相關事項，進行交流kah合作。」

　　二月二五，林靜儀醫師以「馬前總統， kah中國簽ê hit份協議你是m̄是連看都無看？」作標題tī面冊頂面發文講，為tio̍h中國製ê武漢肺炎（新型冠狀病毒病）疫苗，馬英九kah前衛生署長楊志良the̍h「海峽兩岸醫藥衛生合作協議」出來講，伊質疑身為前總統kah前政務官ê馬、楊兩個人，「設使in若感覺中國製ê血清製劑、人體疫苗ē-sái入來台灣，2008年至2015年馬英九執政tsit幾年為什麼無beh修法？」tī法律頂面，法律博士馬英九無專業！

真濟中國國民黨ê立法委員teh吵講tio̍h進口中國疫苗。立法ê委員那會講tsiah-nih無法律常識ê話？事實上，台灣政府若真正進口中國疫苗，是公然犯法ê行為，siáⁿ人都無可能去進口。唯一ê辦法tio̍h是修法，中國國民黨tsit-ê台灣第一大ê在野黨，ē-sáitī立法院提議修法，修法若過，台灣政府tio̍h會tàng光明正大進口中國ê疫苗。立法委員那ē-sái tsiah-nih無專業？

　　若是依法ē-sái進口，並m̄是講一定tio̍h愛進口。法律囥一邊，有人問台灣衛生福利部長陳時中，那會無beh進口中國ê武漢肺炎疫苗？二月十四，陳時中部長對tsit-ê問題the̍h出解答，伊講，中國疫苗技術性ê資料無完備，科學性ê資料mā m̄-bat發表過，所以無列入去候選疫苗。陳時中部長tī無考慮政治、法律方面ê問題，以醫療衛生ê觀點講專業ê話。

　　三月初三新聞報導，波蘭kah其他歐盟國家，疫苗接種計畫因為生產廠商延遲交貨suah受阻礙。三月初一，波蘭總統杜達ê助理講，總統已經為tio̍h買武漢肺炎疫苗有kah中國國家主席習近平通電話。記者問波蘭衛生部長尼則斯基ê看法，伊表示因為中國疫苗欠缺數據，伊目前無建議使用中國公司國藥集團生產ê武漢肺炎疫苗。Tsit位波蘭衛生部長講ê tio̍h是專業ê話。

專業ê人tio̍h講專業ê話，專業ê人講話無專業，會hông笑！ (210305)
註：習近平　請唸華語