《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhí-thâu 第一卷 Tī起頭「第一章 未有世界，伊to̍h已經Tī-Teh」之三

作者 Tâi-e̍k:Ko Tik-tsiong, Siu-tèng: Tsng Hūi-phêng&Lîm Tsùn-io̍k 2020.12.27

Iô-há-neh tsai tī bōe hòa-sin ê í-tsêng, tshin-tshiūⁿ tī tē-bīn tsiūⁿ ê khóan-sit, I ū tùi tsū-jiân, lí-sèng, liông-sim, lâi khé-sī hit-ê bû-hān liōng ê Siōng-tè. Só͘-í iū tshái-iōng tong-sî Hi-lī-nî lâng, Iû-thài lâng, tī su-sióng kài só͘ koàn-ēng hit kù "Siōng-tè ê tō" ê ōe, lâi kiàn-tsèng kóng, "Tī khí-thâu ū tō." Ēng tsit jī "tō” lâi piáu-bêng Ki-tok, tsho͘-tsho͘ thiaⁿ-liáu, sī kî-kòai ê khóan. Tsóng-.sī kî-si̍t ū piáu-bêng tsit-ê sù-tô͘ ê tiong-sim su-sióng, koh-tsài iā ū lī-piān ê só͘-tsāi, in-ūi tong-sî Hi-lī-nî lâng ê tiat-ha̍k í-ki̍p Iû-thài lâng ê su-sióng, lóng kiōng-thong kòan-sì teh ēng hit kù ōe. Tsiàu Hi-lī-nî ê tiat-ha̍k su-sióng, kán-lio̍k lâi kóng, lâng sī bē-tàng khòaⁿ-kìⁿ, iā bē-tàng bong tio̍h bān-mi̍h ê bû-hān liōng ê gôan-thâu. Lán tsí-ū thang tùi lán ê sin-piⁿ, tī sè-kài tiong, I só͘ hián-hiān ê lâi bat I. Só͘-í in ū ēng hit kù súi-súi, tshin-tshiūⁿ si ê phì-jū, lâi tshing-ho͘ Siōng-tè só͘ hián-hiān ê, kiò-tsò sī "I ê tō."

Tshiáⁿ lâi siūⁿ hit-ê lí-khì. Nā lūn lán lâng bô-lūn sī siáⁿ-lâng, sī án-tsóaⁿ teh piáu-hiān i ê sim-su í-ki̍p i ê lāi-bīn sing-ua̍h? Tsí-ū sī tùi i só͘ kóng-tshut ê ōe. Tùi i só͘ kóng ê ōe, ū piáu-hiān i pún-sin, tùi i pún-sin kah lán kau-pôe, lâi siông-sè suat-bêng i ê sim-su, í-ki̍p i ê kám-tsêng, lâi si̍t-hêng i ê ì-hiòng. Tùi i ê sim-su, ì-hiòng só͘ huat-tshut ê ōe, ū piáu-hiān tshut i ê lāi-bīn tsing-sîn kah i ê sèng-tē. Só͘-í kóng tùi i ê ōe lán thang bat i.

Taⁿ lán beh tsáiⁿ-iūⁿ thang lâi bat hit-ê bû-hān liōng, bē-tàng khòaⁿ-kìⁿ, bē-tàng bat ê Siōng-tè? Tsí-ū thang tùi lâng ê liông-sim, kî-ī ê ua̍h-miā, tōa-hong í-ki̍p tshing-thian pe̍k-ji̍t, mê-kan ê kiong-tshong, kî-ī ê phah-phú-kng, súi ê tē-bīn, êng-kng ê hái tiong, í-ki̍p hit-ê teh iúⁿ-tshī sè-kan lâng ê n̂g-kim sik ê be̍h-hn̂g, tùi tsiah-ê hiān-siōng, thang lâi bat I. Tsiah-ê sī Siōng-tè ê hián-hiān, sī I tùi lâng só͘ kóng ê ōe, to̍h sī I ê tō, bô-lūn siáⁿ khóan khùi-la̍t lâi tshòng-tsō tsiah-ê, liân ī-pang lâng ê tiat-ha̍k tsiá to sêng-jīn kóng, tse sī "tsì-kôan-.ê ê tō."

Si̍t-tsāi ī-pang lâng ê su-sióng, sī kan-taⁿ ē-thang siūⁿ kàu tsia niā-niā. Tsóng-.sī tsit-ê sù-tô͘ ê su-sióng, sī tsìn-ji̍p koh-khah tshim, i tsai-iáⁿ ū tsi̍t-ê khah oân-tsôan ê hián-hiān tī-.leh. In-ūi saⁿ nî kú ê tiong-kan, koh kah i tsò-hóe kiâⁿ tī Pa-le̍k-su-ting ê tshân-hn̂g, taⁿ i tsai, I sī hit-ê khah oân-tsôan ê hián-hiān, sī Siōng-tè tùi sè-kan só͘ kóng-tshut ê tō. Só͘-í koh sòa-tsiap kóng, "Τō ū tsiâⁿ-tsò jio̍k-thé." Tsit-ê tō, to̍h sī tī goân khì-thâu, tī bî-biāu ê tsū-jiân, sîn-pì ê ua̍h-miā, ū piáu-hiān Siōng-tè ê, kiat-kio̍k kàu hit-ê sî-kî móa, to̍h tsiâⁿ-tsò tsi̍t-ê khah oân-tsôan ê hián-hiān. "Τō tsiâⁿ jio̍k-thé, khiā-khí tī lán tiong-kan, ū in-tián kah tsin-lí móa-móa." Tse to̍h sī Siōng-tè ê khé-sī ê ke̍k-tiám, m̄-nā sī Siōng-tè khé-sī I ê khùi-la̍t í-ki̍p I ê úi-tāi, ia̍h sī khé-sī I ê sim, I ê bû-hān liōng ê iú-ài kah thiàⁿ-thàng. Tùi lán tsai Iô-há-neh teh ēng tsit kù lâi tshing-ho͘ I Siōng-tè ê tō, hit-ê tsôan tsing-sîn sī tshin-tshiūⁿ tsit khóan.

約翰知tī未化身ê以前，親像tī地面tsiūⁿ ê款式，祂有tùi自然、理性、良心，來啟示hit-ê無限量ê上帝。所以又採用當時希利尼人、偤太人，tī思想界所慣用hit句「上帝ê道」ê話，來見證講，「Tī起頭有道。」用tsit字「道」來表明基督，初初聽了，是奇怪ê款。總是其實有表明tsit-ê使徒ê中心思想，koh再也有利便ê所在，因為當時希利尼人ê哲學以及偤太人ê思想，lóng共通慣勢teh用hit句話。照希利尼ê哲學思想，簡略來講，人是bē-tàng看見，也bē-tàng摸tio̍h萬物ê無限量ê源頭。咱只有thang tùi咱ê身邊，tī世界中，祂所顯現ê來bat祂。所以in有用hit句súi-súi，親像詩ê譬喻，來稱呼上帝所顯現ê，叫做是「祂ê道。」

請來想hit-ê理氣。若論咱人無論是誰，是án怎teh表現伊ê心思以及伊ê內面生活？只有是tùi伊所講出ê話。Tùi伊所講ê話，有表現伊本身，tùi伊本身kah咱交陪，來詳細說明伊ê心思，以及伊ê感情，來實行伊ê意向。Tùi伊ê心思、意向所發出ê話，有表現出伊ê內面精神kah伊ê性地。所以講tùi伊ê話咱thang bat伊。

Taⁿ咱beh怎樣thang來bat hit-ê無限量，bē-tàng看見，bē-tàng bat ê上帝?只有thang tùi人ê良心、奇異ê活命、大風以及青天白日，暝間ê穹倉、奇異ê phah-phú-kng、súi ê地面、榮光ê海中，以及hit-ê teh養飼世間人ê黃金色ê麥園，tùi tsiah-ê現象，thang來bat祂。Tsiah-ê是上帝ê顯現，是祂對人所講ê話，to̍h是祂ê道，無論啥款氣力來創造tsiah-ê，連異邦人ê哲學者都承認講，這是「至高--ê ê道。」

實在外邦人ê思想，是kan-taⁿ ē-thang想到tsia niā-niā。總是tsit-ê使徒ê思想，是進入koh-khah深，伊知影有一个khah完全ê顯現tī-.leh。因為三年久ê中間，koh kah伊做伙行tī巴勒斯坦ê田園，taⁿ伊知，祂是hit-ê khah完全ê顯現，是上帝對世間所講出ê道。所以koh續接講，「道有成做肉體。」Tsit-ê道，to̍h是tī源起頭，tī微妙ê自然、神祕ê活命，有表現上帝ê，結局到hit-ê時期滿，to̍h成做一个khah完全ê顯現。「道成肉體，khiā起tī咱中間，有恩典kah真理滿滿。」這to̍h是上帝ê啟示ê極點，m̄-nā是上帝啟示祂ê氣力以及祂ê偉大，亦是啟示祂ê心，祂ê無限量ê友愛kah疼痛。Tùi咱知約翰teh用tsit句來稱呼祂上帝ê道，hit-ê全精神是親像tsit款。