《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhí-thâu 第一卷 Tī起頭「第一章 未有世界，伊to̍h已經Tī-Teh」之四

作者 Tâi-e̍k:Ko Tik-tsiong, Siu-tèng: Tsng Hūi-phêng&Lîm Tsùn-io̍k 2021.01.03

Tsóng-.sī tsit-ê khó-liân ê sè-kài, to̍h láu-tsá lâi thèng-hāu hit-ê hián-hiān. Lán m̄-tsai, siáⁿ-sū Siōng-tè iân-tshiân I ê hòa-sin kàu hiah-ni̍h kú, Tsóng-.sī lán tsai, i ū teh khòaⁿ-kò͘ Ki-tok bōe tshut-sì í-tsêng hit-ê ko͘-to̍k ê sè-kài. Lán tsai I ū tùi éng-oán lâi pó͘-tshiong in só͘ sit-lo̍h ê ki-hōe. Siōng-tè tī éng-oán ê tsit-pêng kah hit-pêng ê tiong-kan, put-sî to teh tsò kang.

Lán tāi-ke khiok-.sī ē-thang tông-tsêng Ki-tok í-tsêng hiah-ê khiā-khí tī hit-ê ko͘-to̍k ê sè-kài ê lâng. In tshin-tshiūⁿ lán kâng-khoán, iû-gôan ū teh him-bō͘ hó ê sim tī-.leh. In ū in ê khòa-lū, in ê sim iû-gôan ū tōng-iâu, in tshin-tshiūⁿ lán kâng-khoán, ē-hiáu tōa pi-siong ka-kī ê kiáⁿ sí tī tsiàn-tiûⁿ. Tī in ê sim-sîn, jio̍k-thé í-ki̍p in ê kéng-hóng, tshin-tshiūⁿ lán it-puaⁿ, iû-gôan ū kan-khó͘ tī-.leh. Khó-sioh bô ū tsû-pi ê Siōng-tè thang tshin-kīn. In pi-tshám lâi teh tshōe I, in ê tiat-ha̍k ka tùi tsū-jiân-kài ê hián-hiān lâi kiàn-tsèng ū tsi̍t-ê Tsō-bu̍t-tsú; Tsóng-.sī tsū-jiân-kài tsí-ū ē tsí-sī lán bat I sī tsi̍t-ê úi-tāi koh ū khùi-la̍t ê niā-niā. Κhah ū bûn-bêng ê bîn-tso̍k, to̍h kā in ê thui-sióng lâi piáu-hiān tī Jupitor í-ki̍p Juno ê sîn-bêng. Tsóng-.sī tsin khó-sioh! Tsit khoán sîn m̄-sī ē thiaⁿ iu-būn ê lâng ê kî-tó. Tsāi hiah-ê khah iá-bân ê bîn-tso̍k, hit-ê bē-tàng tí-khòng ê tsū-jiân-kài ê tōa khùi-la̍t, ū hō͘ in put-tsí kiaⁿ-hiâⁿ. In thiaⁿ-kìⁿ tōa-hong hiù-hiù kiò, tshiū-ki si̍h-suaiⁿh kiò, í-ki̍p lûi-kong sih-nà, lo̍h pha̍uh ê tsêng-kéng, hit sî in to̍h tsheⁿ-kiaⁿ, lâi bih tī tē-hām lāi, lâi tsò ngó͘-siōng, tah hû-á, ho̍k sāi kiû-kiò in, ǹg-bāng thang tìn-tsēng hit-ê ke̍k-tōa khùi-la̍t ê tsûn-tsāi tsiá ê siū-khì. Hiah-ê ngó͘-siōng to̍h sī in siūⁿ beh lâi piáu-hiān Siōng-tè.

Lán kiàn tha̍k kó͘-tsá ê le̍k-sú, sù-siông to̍h thang tsai hit-ê khó-liân ko͘-to̍k ê kó͘-tsá ê sè-kài, "ū teh tshōe Siōng-tè." In ê tiat-ha̍k, sîn-ōe, ngó͘-siōng í-ki̍p in só͘ pài ê mi̍h, sī in só͘ tshōe ē-tio̍h it-tshè ê kiat-kó, tse sī tsin-tsiàⁿ khó-liân ê tāi-tsì. Bô tsi̍t lâng thang pò in tsai-iáⁿ in só͘ teh him-bō͘ ài tsai ê. In hoān-sè ài mn̄g kóng, "I kám sī ū jîn-keh ê Siōng-tè, I kám ū sim-tsêng tī-.leh? I kám ū tsèng-gī, thiàⁿ-thàng ê sim-tsêng? I kám ē thiaⁿ khó͘-lān ê lāu-bú teh thî-khàu i só͘ sit-lo̍h ê kiáⁿ-jî? I kám bat teh siàu-liām lán sè-kan lâng? Κhak-si̍t tsit khóan ê giâu-gî, sī thang khó-liân ê tāi-tsì. Siat-sú lán nā bô sìn Siōng-tè ū tsiàu-kò͘ in, ū tsi̍t ji̍t, tī sím-mi̍h sè-kài, i beh pó͘-tshiong in só͘ sit-lo̍h ê ki-hōe, lán thang siūⁿ i sī ū kàu tsân-jím kam-sim pàng-sak sè-kan lâng.

Siōng-tè ê khé-sī ū kóng, tio̍h kā in kau-thok Siōng-tè. Ki-tok ū teh khòaⁿ-kò͘ in, I-é-su Ki-tok saⁿ ji̍t kú ê tiong-kan, ū tùi si̍p-jī-kè ti̍t-ti̍t khì tshōe hiah-ê tiàm tī "kaⁿ lāi ê sîn-hûn” lâi tùi in thôan hó ê siau-sit.

Só͘-í lán thang kā Kū-iok sî-tāi ê lâng kau-tài I-é-su Ki-tok. Κám iáu ū sím-mi̍h khah tú-hó ê só͘-tsāi thang kau-tài?

Hit-ê kú-kú tn̂g-tn̂g o͘-àm ê sî-tāi, sio-sòa tsin kú. Tsiàu khòaⁿ Siōng-tè iā bô hián-tshut sím-mi̍h tiāu-thâu. Tsóng-.sī tī hit-ê Kū-iok sî-tāi, nā khòaⁿ khah tshim, Siōng-tè ê kè-ōe sī í-king bô tsheⁿ-kông, koh iā bô thêng-khùn, tī-teh tsìn-hêng. Ēng tsē-tsē ê hong-huat, "Ki-tok ū teh tsún-pī I ê hòa-sin." Tī le̍k-sú tiong, lán bô kàu-gia̍h tsai bat thang tshiau tshut i só͘ ēng ê huat-tō͘. Κan-taⁿ ē-thang tùi thui-lí lâi tit-tio̍h khòaⁿ-kìⁿ tām-po̍h ê iáⁿ-tsiah jî-í. Lán ū khòaⁿ-kìⁿ kó͘-tsá tsèng pang-kok ê hing-bông, ū A-siul, ū Ba-bú-lông, ū Pho-su, ū Hi-lī-nî, ū Lô-má. Lán ia̍h ū thiaⁿ-kìⁿ kó͘-tsá, tsèng sian-ti ū suan-giân kóng, tsiah-ê kok kok ê hing-bông, sī sio̍k tī hit-ê úi-tāi ê kè-ōe ê tsi̍t pō͘-hūn, thang lâi oân-sêng I-é-ho-bah ê tōa ê bo̍k-tik.

Κàu ū tsi̍t ji̍t, lán ū kám-tshiok tio̍h koh tsi̍t-sut-á khah bêng ê kng. Tī Tsú tsêng 2000 nî ê ū tsi̍t ji̍t, ū khòaⁿ-kìⁿ tsi̍t-ê siàu-liân bo̍k-tsiá, khiā tī Su-lī-a ê suaⁿ-téng, i ê sim-lāi jia̍t-sêng, khǹg ko-siōng ê tsì-khì, siū kéng-tiàu lâi lī-khui pài ngó͘-siōng ê kò͘-hiong í-ki̍p tshin-tshik, tshut-gōa khì kàu tī i só͘ m̄-tsai ê só͘-tsāi, tsit-ê to̍h sī A-bu-la-hàm. A-bu-la-hàm tī i ê sim-lāi thiaⁿ-kìⁿ éng-oán tsiá teh kiò ê siaⁿ, to̍h tshut-huat hiòng tsêng lâi tsīn i ê sù-bēng. Tī put-ti put-kak ê tiong-kan, i tsìn-tsêng lâi tam-tng kiâⁿ-sé-lé ê Iô-há-neh ê kang, tī Kū-iok ê sî-tāi, “lâi tsún-pī Tsú ê lō͘ ", to̍h lâi khai-sí Iû-thài bîn-tso̍k ê hùn-liān. Tùi-tsia khí, Iû-thài lâng te̍k-pia̍t ū kéng-sóan lâi kah sè-kan it-puaⁿ sio keh-lī, khui in ê sim lâi sêng-siū Siōng-tè sin ê khé-sī. In lī-pia̍t tsó͘-kong ê ngó͘-siōng kah to-sîn ê tō-lí, lâi tsun-tsông to̍k-it ê Siōng-tè ê kà-sī; tsit-ê tō-lí sī í-tsêng m̄-bat ū tsi̍t-ê bîn-tso̍k só͘ bat siū ê. Í-āu tī in ê le̍k-sú tiong, ū thiaⁿ-kìⁿ sian-ti ê siaⁿ, lâi suan-thôan Siōng-tè gī ê sim-tsì. Tī le̍k-tāi ê sian-ti ê tiong-kan, ū kóng-tshut tsin ò-biāu ê te̍k-pia̍t ê iok-sok, to̍h sī kóng, tī āu-ji̍t Iû-thài lâng í-ki̍p in ê kiáⁿ-sun tī tsèng pang-kok ê tiong-kan, beh tit-tio̍h tōa-tōa ê tsiok-hok. Tī tsiah-ê sian-ti só͘ khòaⁿ ê īⁿ-siōng tiong, ū tsi̍t-ê bô gōa hun-bêng ê jîn-bu̍t, tsia̍p-tsia̍p tshut-hiān. Hit-ê bô gōa hun-bêng ê jîn-bu̍t, ū ê khòaⁿ-tsò sī lâng, ū ê khòaⁿ-tsò sī sîn, iā ū ê khòaⁿ-tsò sī Ta-bi̍t ê kiáⁿ, Jîn-tsú, Siōng-tè ê kiáⁿ, I-é-ho-bah ê lô͘-po̍k, kî-biāu ê bô͘-sū, á-.sī éng-oán thóng-tī sè-kan ê pêng-an ê Jîn-kun; koh-tsài ū ê khòaⁿ-tsò sī iûⁿ-ko, sī beh hō͘ lâng khan-khì thâi, lâi tsò lán ê Tsú, tam-tng lán lóng-tsóng ê tsōe.

Tsóng-kóng tsi̍t kù, to̍h sī lâng lóng teh tsù-sîn thèng-hāu Siōng-tè ê tsí-ì hián-bêng. M̄-koh Siōng-tè iáu sī tiām-tiām, lóng bô tōng-tsēng. Tsóng-.sī Iû-thài ê tsèng kun-ông, í-ki̍p tsèng sian-ti sī it-ti̍t kòe-óng khì. Siōng-tshiáⁿ Iû-thài lâng suah tú-tio̍h kok phòa, siū-lia̍h lâi king-giām hit-ê tshiⁿ-tshám ê ji̍t-tsí, tsiū-an-ni, Iû-thài lâng sì-sòaⁿ khiā-khí tī phó͘-thiⁿ-ē. Sè-tsêng ê piàn-tshian bô-siông, ū huaⁿ-hí, ū pi-siong, ū sio-tseⁿ, ū hōan-tsōe, m̄-koh, Siōng-tè iû-gôan sī tsēng-tsēng, lóng bô hián-tshut sím-mi̍h tiāu-thâu.

總是tsit-ê可憐ê世界，to̍h老早來thèng候hit-ê顯現。咱m̄知，啥事上帝延tshiân祂ê化身到hiah-ni̍h久，總是咱知，伊有teh看顧基督未出世以前hit-ê孤獨ê世界。咱知祂有tùi永遠來補充in所失落ê機會。上帝tī永遠ê tsit-pêng kah hit-pêng ê中間，不時都teh做工。

咱大家卻是ē-thang同情基督以前hiah-ê khiā起tī hit-ê孤獨ê世界ê人。In親像咱仝款，猶原有teh欣慕好ê心tī-.leh。In有in ê掛慮，in ê心猶原有動搖，in親像咱仝款，ē曉大悲傷家己ê kiáⁿ死tī戰場。Tī in ê心神、肉體以及in ê景況，親像咱一般，猶原有艱苦tī-.leh。可惜無有慈悲ê上帝thang親近。In悲慘來teh tshōe祂，in ê哲學家tùi自然界ê顯現來見證有一个造物主；總是自然界只有ē指示咱bat祂是一个偉大koh有氣力ê niā-niā。Κhah有文明ê民族，to̍h kā in ê推想來表現tī Jupitor以及Juno ê神明。總是真可惜！Tsit款神m̄是會聽憂悶ê人ê祈禱。在hiah-ê khah野蠻ê民族，hit-ê bē-tàng抵抗ê自然界ê大氣力，有hō͘ in不止驚惶。In聽見大風hiù-hiù叫，樹枝si̍h-suaiⁿh叫，以及雷公sih-nà，落雹ê情景，hit時in to̍h tsheⁿ驚，來bih tī地陷內，來做偶像、貼符á，服sāi求叫in，ǹg望thang鎮靜hit-ê極大氣力ê存在者ê受氣。Hiah-ê偶像to̍h是in想beh來表現上帝。

咱kiàn讀古早ê歷史，sù-siông to̍h thang知hit-ê可憐孤獨ê古早ê世界，「有teh tshōe上帝。」In ê哲學、神話、偶像以及in所拜ê物，是in所tshōe ē-tio̍h一切ê結果，這是真正可憐ê tāi-tsì。無一人thang報in知影in所teh欣慕ài知ê。In hoān-sè ài問講，「伊kám是有人格ê上帝，祂kám有心情tī-.leh?伊kám有正義、疼痛ê心情? 伊kám ē聽苦難ê老母teh啼哭伊所失落ê kiáⁿ兒? 伊kám bat teh siàu念咱世間人? 確實tsit款ê僥疑，是thang可憐ê tāi-tsì。設使咱若無信上帝有照顧in，有一日，tī甚物世界，伊beh補充in所失落ê機會，咱thang想伊是有夠殘忍甘心放sak世間人。

上帝ê啟示有講，tio̍h kā in交託上帝。基督有teh看顧in，耶穌基督三日久ê中間，有tùi十字架直直去tshōe hiah-ê tiàm tī「監內ê神魂」來tùi in傳好ê消息。

所以咱thang kā舊約時代ê人交帶耶穌基督。Κám iáu有甚物khah tú好ê所在thang交帶?

Hit-ê久久長長烏暗ê時代，相續真久。照看上帝也無顯出甚物兆頭。總是tī hit-ê舊約時代，若看khah深，上帝ê計畫是已經無tsheⁿ-kông，koh也無停睏，tī-teh進行。用tsē-tsē ê方法，「基督有teh準備祂ê化身。」Tī歷史中，咱bē-tàng知bat thang tshiau出伊所用ê法度。Κan-taⁿ ē-thang tùi推理來得tio̍h看見淡薄ê影跡而已。咱有看見古早眾邦國ê興亡，有亞述，有巴比倫，有波斯，有希利尼，有羅馬。咱亦有聽見古早，眾先知有宣言講，tsiah-ê各國ê興亡，是屬tī hit-ê偉大ê計畫ê一部分，thang來完成耶和華ê大ê目的。

到有一日，咱有感觸tio̍h koh一屑á khah明ê光。Tī主前2000年ê有一日，有看見一个少年牧者，khiā tī敘利亞ê山頂，伊ê心內熱誠，khǹg高尚ê志氣，受揀召來離開拜偶像ê故鄉以及親戚，出外去到tī伊所m̄知ê所在，tsit-ê to̍h是亞伯拉罕。亞伯拉罕tī伊ê心內聽見永遠者teh叫ê聲，to̍h出發向前來盡伊ê使命。Tī不知不覺ê中間，伊進前來擔當行洗禮ê約翰ê工，tī舊約ê時代，「來準備主ê路」，to̍h來開始偤太民族ê訓練。Tùi-tsia起，偤太人特別有揀選來kah世間一般相隔離，開in ê心來承受上帝新ê啟示。In離別祖公ê偶像kah多神ê道理，來尊崇獨一ê上帝ê教示；tsit-ê道理是以前m̄-bat有一个民族所bat受ê。以後tī in ê歷史中，有聽見先知ê聲，來宣傳上帝義ê心志。Tī歷代ê先知ê中間，有講出真奧妙ê特別ê約束，to̍h是講，tī後日偤太人以及in ê kiáⁿ孫tī眾邦國ê中間，beh得tio̍h大大ê祝福。Tī tsiah-ê先知所看ê異象中，有一个無gōa分明ê人物，tsia̍p-tsia̍p出現。Hit-ê無gōa分明ê人物，有ê看做是人，有ê看做是神，也有ê看做是大衛ê kiáⁿ、人子、上帝ê kiáⁿ、耶和華ê奴僕，奇妙ê謀士，á是永遠統治世間ê平安ê人君；koh再有ê看做是羊羔，是beh hō͘人牽去thâi，來做咱ê主，擔當咱lóng總ê罪。

總講一句，to̍h是人lóng teh注神thèng候上帝ê旨意顯明。M̄-koh上帝猶是恬恬，lóng無動靜。總是偤太ê眾君王，以及眾先知是一直過往去。尚且偤太人suah tú-tio̍h國破，受掠來經驗hit-ê悽慘ê日子，就án-ne，偤太人四散khiā起tī普天下。世情ê變遷無常，有歡喜、有悲傷、有相爭、有犯罪，m̄-koh，上帝猶原是靜靜，lóng無顯出甚物兆頭。