《《台灣青年》精選台譯》

 | | | 轉寄

"Tâi-oân Tshing-liân" Tē-saⁿ kòan tē-jī hō huat-khan-sû /《台灣青年》 第三卷第二號 發刊詞

作者 編輯部, 台譯：Lîm Tsùn-io̍k 2020.07.12


Huat-kok tōa bûn-hô Montaigne kóng,"Gû-gōng bû-ti sī siâ-ok tsi bó." Ing-kok tiat-ha̍k-ka Fuller suan-tshing "Ha̍k-būn sī siōng tōa hù-tshut ê siu-sêng". Lán ê siā-hōe tiong kāng-khóan ū bē tsió ê kàu-hùn, tshiūⁿ-kóng,"Ûi tsú tshing kim put-jû kà tsú tsi̍t gē" kah "E̍k-ki jî bô kà tsik kīn î khîm-siù" téng-téng. Kàu-io̍k sī hiah-ni̍h tiōng-iàu, lán Tâi-oân tó-lāi ê kàu-io̍k khiok hui-siông tsho͘-ló͘, tse khak-si̍t ē-sái kóng sī ûi-hām tshian-bān, si̍t-tsāi sī tsin put-khó-su-gī ê tāi-tsì.

Τú tshin-tshiūⁿ lán tùi téng-bīn só͘ kóng ê thang tsai, kàu-io̍k tso̍at-tùi bô ing-kai pī lióng-tn̄g, nā-sī ū lâng to̍h it-tēng tio̍h thê-kiōng kàu-io̍k, m̄-koh, lán kòe-khì ê kàu-io̍k oân-tsôan sī tsi̍t-pō͘-hūn lâng ê to̍k-tsiàm, lióng-tn̄g. Nā-sī kàu-io̍k ē-sái pī to̍k-tsiàm, bô la̍t ê lâng kám m̄-sī ing-kai pí ū la̍t ê lâng khah ū ki-hōe siū kàu-io̍k? M̄-koh khòaⁿ khí-.lâi, Tâi-oân kàu-io̍k tsiông-lâi lóng sī ūi-tio̍h ū la̍t ê tsió-sò͘ lâng. Tī "bîn-tsú" ê sin sî-tāi sī, tshiòng-tō kiōng-tông hok-lī, ki-hōe pêng-téng kah kiông-tiāu hō͘-tsō͘ ê pêng-téng. tsū-iû, phok-ài ê sè-kài. Tsit tsióng sî-tāi ê su-sióng tiâu-liû hián-sī tī kàu-io̍k tiong, ta̍k ê kok-ka tsá to̍h khai-sí si̍t-si só͘-ūi ê kok-bîn kàu-io̍k, kong-bîn kàu-io̍k kah gī-bū kàu-io̍k. Tâi-oân mā ū siū-tio̍h sî-tāi tiâu-liû ê éng-hióng, ū tsiām-tsiām teh huat-siaⁿ thui-hêng gī-bū kàu-io̍k, ē-sái kóng sī lán ê hok-khì.

Tī tsit tsióng tsōng-hóng hā, hui-siông tiōng-iàu ê tsi̍t tiám sī, ún-tsông tī tó-lāi ê gī-lâng tsín-hing khí-.lâi, piáu-ta̍t iá-sim, khòai-sok koh tsin-sêng khak-tēng û-lūn ê tshiat-ji̍p tiám, tsè-tèng tsi̍t-ê tiōng-iàu ê pún tó kong-bîn kàu-io̍k tsèng-tshik. Put-hēng ê sī, kah í-óng kāng-khóan tiām-tiām m̄ tshut siaⁿ, iû-tsāi tong-kio̍k khì bú, kàu-sî tsiah tsí-hó kā hō͘-hóe sak hō͘ pa̍t lâng. Kàu-io̍k sī lán ê kàu-io̍k, m̄-sī pa̍t lâng ê kàu-io̍k; sī bîn-tsiòng ê kàu-io̍k, tso̍at-tùi m̄-sī tong-kio̍k ê kàu-io̍k. Só͘-í, Tâi-oân tó-bîn kan-taⁿ tsiâⁿ-tsò la̍p-sòe ê ki-hâi, kā só͘-ū ê siat-si lóng úi-jīm tong-kio̍k ê sî, koh-tsài tiông-hok kòe-khì ê Tâi-oân kàu-io̍k, tse sī tsin bêng-hián ê tāi-tsì. Nā-sī lán ǹg-bāng kò-jîn ê tsôan-bīn huat-tián ē-tàng si̍t-hiān tsin-tsiàⁿ kok-ka siā-hōe ê hoân-êng, lán tio̍h tāi-sing tsú-tiuⁿ kàu-io̍k ê tsū-iû pêng-téng. Tùi Tâi-oân tó-lāi ê bo̍k-tsêng tsōng-hóng lâi khòaⁿ, lán tio̍h iau-kiû tùi kàu-io̍k tsèng-tshik tsìn-hêng kin-pún sèng ê king-sin, ing-kai siu-tèng kong-bîn ê tsu-keh, thê-kiōng oân-tséng ê kàu-io̍k ki-kò͘, iû-kî-sī kā tsho͘ -kip phó͘-thong kàu-io̍k tiāⁿ-tsò gī-bū kàu-io̍k, Ǹg-bāng ē-tàng kóaⁿ-kín si̍t-si.

法國大文豪Montaigne（蒙田）講：「愚戇無知是邪惡之母。」英國哲學家Fuller（富勒）宣稱「學問是siōng大付出ê收成」。咱ê社會中仝款有bē少ê教訓，像講：「遺子千金不如教子一藝」kah「逸居而無教則近於禽獸」等等。教育是hiah-ni̍h重要，咱台灣島內ê教育卻非常粗魯，這確實ē-sái講是遺憾千萬，實在是真不可思議ê tāi-tsì。 Τú親像咱tùi頂面所講ê thang知，教育絕對無應該被壟斷，若是有人to̍h一定tio̍h提供教育，m̄-koh，咱過去ê教育完全是一部分人ê獨佔、壟斷。若是教育ē-sái被獨佔，無力ê人kám m̄是應該比有力ê人khah有機會受教育？M̄-koh看起來，台灣教育從來lóng是為tio̍h有力ê少數人。 Tī「民主」ê新時代是，倡導共同福利、機會平等kah強調互助ê平等、自由、博愛ê世界。Tsit種時代ê思想潮流顯示tī教育中，ta̍k个國家早to̍h開始實施所謂ê國民教育、公民教育kah義務教育。台灣mā有受tio̍h時代潮流ê影響，有漸漸teh發聲推行義務教育，ē-sái講是咱ê福氣。

Tī tsit種狀況下，非常重要ê一點是，隱藏tī島內ê義人振興起來，表達野心，快速koh真誠確定輿論ê切入點，制定一个重要ê本島公民教育政策。不幸ê是，kah以往仝款tiām-tiām m̄出聲，由在當局去bú，到時tsiah只好kā後悔sak hō͘ 別人。教育是咱ê教育，m̄是別人ê教育；是民眾ê教育，絕對m̄是當局ê教育。所以，台灣島民kan-taⁿ 成做納稅ê機械，kā所有ê設施lóng委任當局ê時，koh再重複過去ê台灣教育，這是真明顯ê tāi-tsì。若是咱ǹg望個人ê全面發展ē-tàng實現真正國家社會ê繁榮，咱tio̍h tāi先主張教育ê自由平等。Tùi台灣島內ê目前狀況來看，咱tio̍h要求對教育政策進行根本性ê更新，應該修訂公民ê資格，提供完整ê教育機構，尤其是kā初級普通教育定做義務教育，ǹg望ē-tàng趕緊實施。