《老人kah海》

 | | | 轉寄

《老人kah海》_10, Tsit só͘tsāi sī tōa tséⁿ / Tsit所在是大井

作者 Ernest Hemingway, 台譯：Manlajo, 修訂：宋麗瓊 2019.05.05

Gín'á the̍h unáhî kah ēng pòtsóa pau ê nn̄g ê hîjī tńg lâi, liáuāu nn̄g lâng ta̍h khaē ê suatsio̍há lō͘, khì kàu sè tsiah tsûn hia, kā tsûn giâ khí lâi, koh kā i sak ji̍pkhì tsúi ni̍h.

“Lāutōalâng ah, tsiok lí hó ūn oh.”
“Mā tsiok lí hó ūn,”lāu lâng kóng. I kā pa̍k tī tsûntsiúⁿ ê sohá pa̍k tī tsiúⁿ kè, koh kā singkhu àⁿ hiòngtsêng, lâi tùikhòng tsûntsiúⁿ tī tsúi tiong ê tsó͘la̍t, khaisí tī o͘àm tiong kò tsûn tshut káng. Iáu ū kîtha ê tsûn tùi pa̍tūi ê háihōaⁿ tshut hái, tsúnkóng go̍ehniû íking lo̍h tī suaⁿkha, lāu lâng mā khòaⁿ bē tio̍h in, m̄ koh, i ētàng thiaⁿ tio̍h in ê tsûntsiúⁿ ji̍p tsúi kah in kò tsûn ê siaⁿ. Ū sî ū lâng ē tī tsûn ni̍h kóngōe, m̄ koh tōapō͘hūn ê tsûn lóng bô siaⁿ bô sueh, kantaⁿ ū tsûntsiúⁿ lo̍h tsúi ê siaⁿ. Tshut kángkháu liáuāu, in tsiū sòaⁿkhui, sûi lâng tùi in ǹgbāng ētàng lia̍h tio̍h hî ê háibīn kò kòe khì. Lāu lâng tsaiiáⁿ i beh tshutkhì tsin hn̄g, só͘í, i oánlī lio̍ktē ê khìbī, itti̍t kò kàu ū tshingtsá tshingsin ê háṳûⁿ khìbī ê só͘tsāi. I kò kòe ê háibīn, ētàng khòaⁿ tio̍h bébóetsô （gulfweed）ê lînkng, thóhái lâng kiò tsitê só͘tsāi “tōa tséⁿ”, inūi tsia ū tsi̍tê thu̍tjiân hākàng 1,300 kongtshioh ê tshim khut, háilâu tshiong tio̍h háité ê kiāpiah só͘ ínkhí ê kńglêá, hō͘ kok tsióng ê hîlūi tsūtsi̍p ti tsia. Tsia ū kôan ba̍ttō͘ tsi̍ptiong ê hêá, tsò jī ê hî; ū sî tī siōng tshim ê tōng ni̍h ū siókńgá tīn, àmsî in ē phû lâi tsiapkīn háibīn ê só͘tsāi, tī hia siû kòe ê hî to̍h kā in thuntsia̍h.

Tī o͘àm tiong, lāu lâng ētàng kámkak tio̍h thiⁿ teh beh kng ā. Tng i kò tsûn ê sî, i thiaⁿ tio̍h puehî lī tsúi ê tsùn siaⁿ, kah in ēng ngē tshì tī o͘àm tiong tshiong tshut háibīn ê suhsuh siaⁿ. I tsin kahì puehî, in sī i tī háṳûⁿ ê hó pêngiú. I ūi háitsiáu kámkak khóliân, iûkîsī sè tsiah koh lám ê háiìⁿá （dark terns）; in itti̍t pue, itti̍t teh tshōe tsia̍hmi̍h, khiok tshaputto lóng tshōe bô. I jīnûi, tûliáu gâu tshiúⁿtsia̍h kah ióngtsòng ê ígōa, háitsiáu ê singo̍ah si̍ttsāi sī pí lán lâng koh khah kanlân. Kìjiân háṳûⁿ sī hiahni̍h hiámok, sī ántsóaⁿ beh kā háitsiáu tsō kah tshintshiūⁿ háiìⁿá hiahni̍h lám sin, hiah ni̍h iùsiù leh? Háṳûⁿ jîntsû koh bílē, m̄ koh, i mā ē hutjiânkan piàn kah tsin tsânjím, tsiahê teh pue, tshàng tsúi, kah lia̍hhî ê tsiáuà, siaⁿsè koh piai, tī hái ni̍h thótsia̍h si̍ttsāi sī siuⁿ kòe iùsiù.

I tiāⁿtiāⁿ kā háṳûⁿ sióngsiōng tsò sī lúsèng hòa ê “La mar”（= tōa hái ）; he sī tng thóhái lâng ài i ê sî, só͘ tshingho͘ i ê Spanishgí miâ. Ū sî, hiahê ài i ê lâng ē kóng i ê pháiⁿōe, m̄ koh, in ánne kóng ê sî, tiāⁿtiāⁿ sī kā i tòngtsò sī tsi̍tê tsabó͘ lâng. Ū tsi̍t kóa khah siàuliân ê thóhái lâng, in ēng phûpio pa̍k tī hîsòaⁿ, koh ēng in bē suahî kuaⁿ só͘ thàn ê tōa tsîⁿ, bé kikhì tsûn; tsiahê lâng kóng i sī lâmsènghòa ê “el mar”, in kóng i sī tsi̍tê tùitshiú, sī tsi̍tê só͘tsāi, sīmtsì sī tsi̍tê te̍kjîn. M̄ koh, lāu lâng itti̍t jīnûi i sī lúsènghòa ê, jîtshiáⁿ kā i khòaⁿtsò sī tsi̍t tsióng ū sî siun, ū sî khiok ē póliû ke̍ktōa unhūi ê; ū sî i nā tsòtshut siáukông ásī siâok ê tāitsì, he mā sī i bô huattō͘ khòngtsè ê tāitsì. Go̍ehniû énghióng i, to̍h ná tshintshiūⁿ i énghióng tsabó͘ lâng kāngkhóan; lāu lâng ánne teh siūⁿ.

I kèsio̍k teh kò tsûn, bē kámkak tsia̍h la̍t, inūi i kā soktō͘ khòngtsè tī i siattēng ê hōanûi lāi, jîtshiáⁿ háibīn pêⁿ tháⁿtháⁿ, kantaⁿ ūsîá ē tú tio̍h kńglêá ê háilâu. I hō͘ háilâu tshut saⁿhun tsṳt ê la̍t thè i kò tsûn, tng thiⁿ phah phú kng ê sî, i khòaⁿtshut i tsit sî íking lâikàu pí i só͘ ǹgbāng ê koh khah hn̄g ê só͘tsāi ā.



Gín'á the̍h鰮á魚kah用報紙包ê兩个魚餌tńg來，了後兩人踏腳下ê沙石á路，去到細隻船hia，kā船giâ起來，koh kā 它sak入去水裡。

「老大人ah，祝你好運 oh。」
「Mā祝你好運，」老人講。伊kā縛tī船槳ê索á縛tī槳架，koh kā身軀àⁿ向前，來對抗船槳tī水中ê阻力，開始tī烏暗中划船出港。Iáu有其它ê船tùi別位ê海岸出海，準講月娘已經落tī山腳，老人mā看bē tio̍h in，m̄ koh，伊ētàng聽tio̍h in ê船槳入水kah in划船ê聲。

有時有人ē tī船裡講話，m̄ koh大部分ê船lóng無聲無說，kantaⁿ有船槳落水ê聲。出港口了後，in就散開，隨人tùi in ǹg望ētàng掠tio̍h魚ê海面划過去。老人知影伊beh出去真遠，所以，伊遠離陸地ê氣味，一直划到有清早清新ê海洋氣味ê所在。伊划過ê海面，ētàng看tio̍h馬尾藻（gulfweed）ê磷光，討海人叫tsitê所在「大井」，因為tsia有一个突然下降1,300公尺ê深窟，海流沖tio̍h海底ê崎壁所引起ê捲螺á，hō͘ 各種ê魚類聚集ti tsia。Tsia有高密度集中ê蝦á、做餌ê魚；有時tī siōng深ê洞裡有小管á陣，暗時in ē浮來接近海面ê所在，tī hia泅過ê魚to̍h kā in吞食。

Tī烏暗中，老人ētàng感覺tio̍h天teh beh光ā。當伊划船ê時，伊聽tio̍h飛魚離水ê顫聲，kah in用硬翅tī烏暗中衝出海面ê suhsuh聲。伊真kah意飛魚，in是伊tī海洋ê好朋友。伊為海鳥感覺可憐，尤其是細隻koh lám ê海燕á（dark terns）；in一直飛，一直teh tshōe食物，卻差不多lóng tshōe無。伊認為，除了gâu搶食kah勇壯ê以外，海鳥ê生活實在是比咱人koh khah艱難。既然海洋是hiahni̍h險惡，是án怎beh kā海鳥造kah親像海燕á hiahni̍h lám身，hiah ni̍h幼秀leh？海洋仁慈koh美麗，m̄ koh，她mā ē忽然間變kah真殘忍，tsiahê teh飛、tshàng水，kah掠魚ê鳥à，聲細koh悲哀，tī海裡討食實在是siuⁿ過幼秀。

伊tiāⁿtiāⁿ kā海洋想像做是女性化ê “La mar”（=大海）；he是當討海人ài她ê時，所稱呼她ê西班牙語名。有時，hiahê ài她ê人ē講她ê pháiⁿ話，m̄ koh，in ánne講ê時，tiāⁿtiāⁿ是kā她當做是一个tsabó͘人。有一kóa khah少年ê討海人，in用浮標縛tī魚線，koh用in賣鯊魚肝所thàn ê大錢，買機器船；tsiahê人講她是男性化ê “el mar”，in講她是一个對手，是一个所在，甚至是一个敵人。M̄ koh，老人一直認為她是女性化ê，而且kā她看做是一種有時施恩，有時卻ē保留極大恩惠ê；有時她若做出痟狂á是邪惡ê tāitsì，he mā是她無法度控制ê tāitsì。月娘影響她，to̍h ná親像它影響tsabó͘人仝款；老人ánne teh想。

伊繼續teh划船，bē感覺食力，因為伊kā速度控制tī伊設定ê範圍內，而且海面平坦坦，kantaⁿ有時á ē tú tio̍h捲螺á ê海流。伊hō͘ 海流出三分之一ê力替伊划船，當天phah phú光ê時，伊看出伊tsit時已經來到比伊所ǹg望ê koh khah遠ê所在ā。