《老人kah海》

 | | | 轉寄

《老人kah海》_13, I ài khòaⁿ ku tsia̍h tsúibó / 伊ài看龜食水母

作者 Ernest Hemingway, 台譯：Manlajo, 修訂：宋麗瓊 2019.05.26

I ná khinkhin’á iôtāng tsûntsiúⁿ, ná tsùsī tsúité, khòaⁿ tio̍h tsi̍t tsūn kah tsúibó ê tshiu kâng sik ê sè tsiah hî’á, tī tshiu kah tshiu tsi kan íki̍p khùi lông ê ìmńg ē siû lâi siû khì. In m̄ kiaⁿ i ê to̍k, m̄ koh, lâng to̍h bô kāng ā; hiahê tshiu nā tîⁿ tio̍h hîsòaⁿ, koh kā tsísik ê siûⁿ lâu tī hia, lāu lâng nā giú hîsòaⁿ ê sî, i ê tshiú kah tshiúkut to̍h ē âng tséng koh thiàⁿ, kahná khì kha̍p tio̍h to̍k siôngtshuntêng ásī to̍k tshiūⁿbo̍k （poison ivy or poison uak） kāngkhóan. M̄ koh, tsúibó ê to̍k sèng huattsok khah kín, kahná khì hō͘ tîn tiâu siak （sut）tio̍h kāngkhóan. Hiahê tshittshái ê tsúibó tsiâⁿ súi, m̄ koh in sī hái ni̍h siōng késian ê mi̍hkiāⁿ, só͘í lāu lâng ài khòaⁿ tōa hái ku tsia̍h in. Háiku nā khòaⁿ tio̍h in, sûi to̍h tsiàⁿbīn pikkīn, ba̍ktsiu khehkheh, hō͘ kiu singkhu lóng siū tio̍h kukhak póhō͘, liáuāu kā tsúibó liân tshiu tsia̍h tiāu. Lāu lâng ài khòaⁿ ku tsia̍h in, mā ài tī po̍khonghō͘ kòeliáu, ēng i kiat lan ê khaté ta̍h suathan téng ê tsúibó, k ohthiaⁿ in piak phòa ê siaⁿ. I ìài le̍k háiku （green turtles）kah tāipōe （tāipōe; hawkbill）, in iungá, liúlia̍h koh ta̍ttsîⁿ; i tùi hiahê tōatsiah koh gōnggōng ê Ânghái ku （loggerhead） ū tsi̍t tsióng bô okì ê khinsī, inūi in ê khuikah sī n̂gsik ê, in kau phòe ê tōngtsok kîkòai, jîtshiáⁿ in tsin khòailo̍k teh tsia̍h tsingbō tsúibó ê sî, ba̍ktsiu khehkheh. I bô jīnûi háiku ū siáⁿmi̍h sînpì, sûijiân i bat tsētsē nî tī háiku tsûnténg kangtsok. I thè só͘ū ê háiku simsng, sīmtsì sī hiahê singkhu ê khak tshintshiūⁿ sió tsûn hiah tn̂g, thétāng ū tsi̍t tùn ê tōa hái ku. Tōapō͘hūn ê lâng lóng tùi háiku tsânjím, inūi háiku hông thâi liáu, koh hunkuah liáuāu, i ê simtsōng iáu ē thiàu kúinā tiámtsing. M̄ koh lāu lâng siūⁿ, góa ê sim mā sī ánne, góa ê kha kah tshiú mā kah in ê kāngkhóan. I tsia̍h pe̍hsik ê háiku nn̄g lâi pó͘ gôankhì, kui ê gō͘go̍eh lóng ū tsia̍h, ánne, tī káugo̍eh, tsa̍pgo̍eh ê sî tsiah ē ū kàu ióng, thang lia̍h tsintsiàⁿ ê tōahî. I mā ta̍k kang tùi tsi̍tê tōa tháng.Ni̍h iúⁿ （iúⁿ） tsi̍t pue suahî ê hî kuaⁿ iû lâi lim, i sī khǹg tī tsin tsē thóhái lâng khǹg in ê kesi ê liâu’á ni̍h, ài lim ê lâng lóng ēsái khì lim. Tōapō͘hūn ê thóhái lâng bô ài hit tsióng khìbī, m̄ koh lim he bē pí thàutsá to̍h khítshn̂g khah khùnlân, hôhòng lim he ē īhông sionghong kámmō͘, tùi ba̍ktsiu mā hó. Tsitmá lāu lâng gia̍h thâu, koh khòaⁿ tio̍h hit tsiah tsiáu’á tī thiⁿténg teh se̍h. "i ū tshōe tio̍h hî’á,"i tōasiaⁿ huah tshutlâi. Bô puehî tshiong phòa tsúibīn, mā bô sìsòaⁿ tôtsáu ê sèbóe hî’á. M̄ koh, tng lāu lâng teh tsùsī ê sî, tsi̍t bóe sèbóe tshńg’á tsǹg tshut tsúibīn, tńg sin, koh tsai lo̍hkhì tsúinih. C hit bóe tshńg’á tī ji̍tkng hē, pe̍hsiaksiak; tī i lo̍h tsúi liáuāu, tsi̍t bóe koh tsi̍t bóe ê tshńg’á sio liânsòa tī tsúibīn sìkè thiàu, kúnká háitsúi, koh tī sèbóe hî’á āupiah thiàuiāu tui lip; in kā sèbóe hî’á ûi leh koh kā in khukóaⁿ. Lāu lâng siūⁿ, in nā mài tsáu siuⁿ kín, góa to̍h tòe in ē tio̍h. I koh tsùsī hittīn tshńg’á lāng tshut pe̍hsik ê tsúi hue, jîtshiáⁿ hit tsiah tsiáu’á tsit sî mā tshih lo̍hkhì hiahê tī kiaⁿhiâⁿ tiong thiàu khí lâi tsúibīn ê sèbóe hî’á. "C hit tsiah tsiáu ásī tsi̍tê tōa pangtsān,"lāu lâng kóng. Tú tī hit sî, tī tsûnbóe ê hîsòaⁿ tī i khaté peⁿ ân khílâi, inūi i kā hîsòaⁿ tī khaté kho͘ tsi̍t liàn. I kā tsûntsiúⁿ khǹg.Leh, kín kā hîsòaⁿ nih ânân, koh khaisí kā i giú tńglâi, i ētàng kámkak tio̍h hit tsiah sè tsiah tshńg’á teh kún liòng ê la̍t. I jú giú, kún liòng ê la̍t jú tōa; i khòaⁿ ē tio̍h tsúinih hit bóe hî ê nâsik khatsiah kah kimsik ê hîpak, liáuāu i kā hî’á tùi tsûnpiⁿ hàiⁿ ji̍plâi tsûn.Ni̍h. I tò tī tsûnbóe ê ji̍tthâu hē, thé keh kiatsi̍t, hêng ná tshèngtsí, nn̄g lúi tōa gōng ba̍k kimkim sio, piàⁿmiā ēng o̍ah thiàu koh liúlia̍h ê bóeliu phiphiphokphok teh phah tsûnpang. Lāu lâng putjím sim, to̍h ēng kùn’á kòng i ê thâukhak, koh kā i iáu teh phi̍hphi̍h tsùn ê singkhu that khì tsûnbóe ê ìmńg ē bīn.


伊ná輕輕á搖動船槳，ná注視水底，看tio̍h一陣kah水母ê鬚仝色ê細隻魚á，tī鬚kah鬚之間以及氣囊ê蔭影下泅來泅去。In m̄驚牠ê毒，m̄ koh，人to̍h無仝ā；hiahê鬚若纏tio̍h魚線，koh kā紫色ê siûⁿ留tī hia，老人若giú魚線ê時，伊ê手kah手骨to̍h ē紅腫koh疼，kahná去kha̍p tio̍h毒常春藤á是毒橡木（poison ivy or poison uak）仝款。M̄ koh，水母ê毒性發作khah緊，kahná去hō͘ 籐條摔（sut）tio̍h仝款。 Hiahê七彩ê水母tsiâⁿ súi，m̄ koh in是海裡siōng假仙ê物件，所以老人ài看大海龜食in。海龜若看tio̍h in，隨to̍h正面逼近，目tsiu khehkheh，hō͘ kiu身軀lóng受tio̍h龜殼保護，了後kā水母連鬚食掉。老人ài看龜食in，mā ài tī暴風雨過了，用伊結lan ê腳底踏沙灘頂ê水母，koh聽in piak破ê聲。 伊意愛綠海龜（green turtles）kah玳瑁（tāipōe；hawkbill），in優雅、liúlia̍h koh值錢；伊對hiahê大隻koh戇戇ê紅海龜（loggerhead）有一種無惡意ê輕視，因為in ê盔甲是黃色ê，in交配ê動作奇怪，而且in真快樂teh食僧帽水母ê時，目tsiu khehkheh。 伊無認為海龜有啥物神秘，雖然伊bat tsētsē年tī海龜船頂工作。伊替所有ê海龜心酸，甚至是hiahê身軀ê殼親像小船hiah長，體重有一噸ê大海龜。大部分ê人lóng對海龜殘忍，因為海龜hông thâi了，koh分割了後，牠ê心臟iáu ē跳幾nā點鐘。M̄ koh老人想，我ê心mā是ánne，我ê腳kah手mā kah in ê仝款。伊食白色ê海龜卵來補元氣，kui个五月lóng有食，ánne，tī九月、十月ê時tsiah ē有夠勇，thang掠真正ê大魚。 伊mā ta̍k工tùi一个大桶裡舀（iúⁿ）一杯鯊魚ê魚肝油來lim，它是khǹg tī真tsē討海人khǹg in ê kesi ê寮á裡，ài lim ê人lóng ēsái去lim。大部分ê討海人無ài hit種氣味，m̄ koh lim he bē比透早to̍h起床khah困難，何況lim he ē預防傷風感冒，對目tsiu mā好。 Tsitmá老人gia̍h頭，koh看tio̍h hit隻鳥á tī天頂teh se̍h。 「牠有tshōe tio̍h魚á，」伊大聲huah出來。無飛魚衝破水面，mā無四散逃走ê細尾魚á。M̄ koh，當老人teh注視ê時，一尾細尾串á鑽出水面，tńg身，koh栽落去水裡。Tsit尾串á tī日光下，白siaksiak；tī牠落水了後，一尾koh一尾ê串á相連續tī水面四界跳，滾絞海水，koh tī細尾魚á後壁跳躍追lip；in kā細尾魚á圍leh koh kā in驅趕。 老人想，in若mài走siuⁿ緊，我to̍h tòe in ē tio̍h。伊koh注視hit陣串á弄出白色ê水花，而且hit隻鳥á tsit時mā tshih落去hiahê tī驚惶中跳起來水面ê細尾魚á。 「Tsit隻鳥á是一个大幫贊，」老人講。Tú tī hit時，tī船尾ê魚線tī伊腳底繃ân起來，因為伊kā魚線tī腳底箍一liàn。伊kā船槳khǹg.leh，緊kā魚線nih ânân，koh開始kā它giú tńg來，伊ētàng感覺tio̍h hit隻細隻串á teh滾liòng ê力。伊jú giú，滾liòng ê力jú大；伊看ē tio̍h水裡hit尾魚ê藍色khatsiah kah金色ê魚腹，了後伊kā魚á tùi船邊hàiⁿ入來船裡。牠倒tī船尾ê日頭下，體格結實，形ná銃籽，兩蕊大戇目金金相，拚命用活跳koh liúlia̍h ê尾溜phiphiphokphok teh phah船枋。老人不忍心，to̍h用棍á摃牠ê頭殼，koh kā牠iáu teh phi̍hphi̍h顫ê身軀踢去船尾ê蔭影下面。