《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 10 - 咱hia菜寮溪

作者 陳雷 2019.11.10

（Siá hō͘ ha̍k-sing pîng-iú ê tāi-tsì 10）(寫hō͘學生朋友 ê 代誌 10)

Lán hia Tshài-liâu-khe / 咱hia菜寮溪

Tâi-lâm kuān ū tsi̍t-ê sió tsng-kha kiò-tsò Ha̍k-kah, í-tsîng sī tsìng kam-tsià, láu-tîn hong-hù ê só͘-tsai. Ū tsi̍t-tsuā sè-tiâu khe uì hia king-kuè, kiò-tsò Tshài-liâu-khe. Thiiaⁿ lāu-tuā-lâng kóng, tse khe kuè-khì iā-ū tsi̍t-tsat sim-sik ê kò͘-sū.

台南縣有一个小庄腳叫做學甲, 以前是種甘蔗, 荖藤豐富ê所在. 有一tsuā 細條溪uì hia經過, 叫做菜寮溪. 聽老大人講, tse溪過去也有一節心適ê故事.

Kó͘-tsá Ha̍k-kah ū tsi̍t-ê tuā hó-gia̍h-lâng sèⁿ N̂g, kiò-tsò Thn̂g-tsuí-sūn. Lâng-kóng uì thiⁿ-kng kàu ji̍t-thâu lo̍h-suaⁿ, lí kiâⁿ bē tshut N̂g--ka ê tshân-hn̂g. Ha̍k-kah ê kam-tsià lóng i teh siu, khè tsò thn̂g tuā-bē. Thàn-tsîⁿ ná khioh-tsuí.

古早學甲有一个大好額人姓黃, 叫做糖水順. 人講uì天光到日頭落山, 你行bē出黃--家ê田園. 學甲ê甘蔗攏伊teh收, khè做糖大賣. 趁錢若khioh水.

Tsi̍t-nî, i ê hāu-seⁿ tuā-hàn beh tshuā sin-pū. Iang hm̂-lâng khì keh-piah tsng Ka-lí Kueh-kah kóng-tshin. Tse Kueh--ka sī sè-tāi ê hó-gia̍h lâng. Thiaⁿ-kóng tsó͘-sian tuè Tēⁿ-sîng-kong lâi Tâi-uân ū kong-lô, sù i tī Ka-lí uì thiⁿ-kng kàu ji̍t-thâu lo̍h-suaⁿ, khiâ-bé uî tsi̍t-tuā-phiàn tē, hong i bān-tāi khún-siú. Só͘-í Kueh--ka sī tâi-tāi tsē-leh-tsia̍h, tò-leh-pàng, hit-khuán ê hó-gia̍h.

一年, 伊ê後生大漢beh tshuā新婦. 央hm̂人去隔壁庄佳里郭甲講親. Tse郭--家是世代ê好額人. 聽講祖先tuè 鄭成功來台灣有功勞, 賜伊tī佳里uì天光到日頭落山, 騎馬圍一大片地, 封做萬代墾首. 所以郭--家是代代坐leh食, 倒leh放, hit 款ê好額.

Kueh-kah tsai-iáⁿ N̂g--ka tuā-hù, tsóng--sī hiâm in sing-lí lâng bô tha̍k-tsheh ê ka-hong, khuàⁿ bô kàu-tāng. Tō kā hm̂-lâng sî, kóng:「Tán lán tsia Tshài-liâu-khe tsuí ē tiⁿ tsiah lâi kóng. 」

郭甲知影黃--家大富, 總--是hiâm in生理人無讀冊ê家風, 看無夠重. Tō kā hm̂人辭, 講：「等咱tsia菜寮溪水ē tiⁿ tsiah來講.」

Tsuí-sūn thiaⁿ hm̂-lâng án-ne lâi huê--i, tiām-tiām tsit-kù uē khǹg tī sim-lāi. Hit-nî kam-tsià tuā-siu, ông-iâ-seⁿ giâ giâ-kang-tīn lāu-jia̍t. Tsuí-sūn tshiàⁿ 50 tâi gû-tshia, tíng-bīn tsi̍t-pau tsi̍t-pau thn̂g thia̍p tīⁿ-tīⁿ lâi-kàu Kiô-thâu, tsi̍t-tshia tsi̍t-tshia thn̂g tò uì khe--nih khì. Liam-mi sai-kong tuà khe-huāⁿ pí khe-tsuí tuā-siaⁿ huah：「 Ông-iâ tshiáⁿ tsia̍h-tiⁿ, tsi̍t-lâng lim tsi̍t-tshuì, ông-iâ tuā pó-pì.」khuàⁿ lāu-jia̍t ê tsiâⁿ-si̍t lóng ko͘-tsuí lâi lim. Uâ! Tsiaⁿ-si̍t khe-tsuí ē tiⁿ.

水順聽 hm̂人按呢來回--伊, tiām-tiām這句話khǹg tī心內. Hit年甘蔗大收, 王爺生giâ蜈蚣陣鬧熱. 水順tshiàⁿ 50 台牛車, 頂面一包一包糖thia̍p tīⁿ-tīⁿ來到橋頂, 一車一車糖倒uì 溪--裡去. Liam-mi 司公tuà溪岸比溪水大聲huah：「王爺請食tiⁿ, 一人lim一嘴, 王爺大保庇.」看鬧熱ê成實攏ko͘水來lim. Uâ!成實溪水ē tiⁿ.

Tō-sī án-ne, Kueh--ka ê tsa-bó͘ kiáⁿ kè khì N̂g--ka, tú-hó sī Ji̍t-pún lâi tsiàm-líng Tâi-uân hit nî.

Tō是按呢, 郭--家ê查某kiáⁿ嫁去黃--家, tú好是日本來佔領台灣hit 年.

（Tsok-tsiá tsù:tshiáⁿ iōng pe̍h-uē-jī)（作者注：請用白話字）