《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友ê代誌 14 - 美麗Jamaica

作者 陳雷 2019.11.17

（Siá hō͘ ha̍k-sing pîng-iú ê tāi-tsì 14）（寫hō͘學生朋友ê代誌 14）

Bí-lē Jamaica / 美麗Jamaica

Hó-thiⁿ ê ji̍t Jamaica ê hái kuí-luā sik tsin-suí. Uá-huāⁿ khah-tshián ū-sua ê só͘-tsāi ná li̍k-pó-tsio̍h ê tsháu-li̍k, koh tshut-khì seⁿ hái-tsháu ê só͘-tsāi sī nâ-pó-tsio̍h ê tsheⁿ-nâ-sik. Khah tshim ū san-ô͘-tsiau ê hái-bīn sī tshim nâ-sik. Jamaica hái-huāⁿ ê san-ô͘-tsiau tsin tuā-phiàn, sè-kài tshut-miâ. Lí nā tsiâm-tsuí lo̍h-khì khuàⁿ, hái-té ê sè-kài sī tshái-sik ê san-ô͘ pah-pah tsióng, hî-á muá-muá-sī. San-ô͘-tsiau sī hî-á seⁿ-thuàⁿ ê hó só͘-tsāi. Tsāi-tē lâng tsin-tsē khò lia̍h-hî kuè-ji̍t.

好天 ê日Jamaica ê海幾luā色真suí . Uá岸khah淺有沙 ê 所在若綠寶石 ê 草綠色, koh出去生海草 ê 所在是藍寶石 ê 青藍色. Khah深有珊瑚tsiau ê 海面是深藍色. Jamaica 海岸 ê 珊瑚tsiau真大片, 世界出名. 你若潛水落去看, 水底 ê 世界是彩色 ê 珊瑚百百種, 魚á 滿滿是. 珊瑚tsiau是魚á 生thuàⁿ ê好所在. 在地人真tsē靠掠漁過日.

1980 nî-tāi í-lâi, Jamaica ê san-ô͘ tsiām-tsiām sí--khì, bô-lâng tsāi-ì. Tsú-iàu sī jîn-kang ê phò-hāi kap tò-pùn-sò ê u-jiám. Tsarlie tsīng tsò-gín-á tuè lāu-pē thó-hái lia̍h-hî. Tsha-put-to 20 tang tsîng tsiām-tsiām lia̍h bô-hí. Āu--lâi bô-huat-tō͘, uāⁿ thâu-lō͘ kái tshuā kuan-kong-kheh tsiâm-tsuí khuàⁿ san-ô͘. M̄-kú hit-sî Jamaica ê hái-huāⁿ 85 pha ê san-ô͘ í-king sí--a, tshun pe̍h-tshang-tshang ê ló-kó-tsio̍h, san-ô͘ sí liáu lâu--lo̍h-lâi ê kut-thâu. Tse kiò-tsò san-ô͘ phiò-pe̍h. só͘-í iā bô-siáⁿ kuan-kong-kheh lâi tsiâm-tsuí. I piàn-tsó bô thâu-lō͘ ê lâng.

1980 年代以來, Jamaica ê珊瑚漸漸死--去, 無人在意. 主要是人工 ê 破壞 kap 倒pùn-sò 污染. Tsarlie tsīng做gín-á tuè老pē討海掠漁. 差不多20 冬前漸漸掠無魚. 後--來無法度, 換頭路改tshuā 觀光客潛水看珊瑚. M̄-kú hit時Jamaica ê 海岸85 pha ê 珊瑚已經死--a, tshun 白蒼蒼 ê ló-kó石, 珊瑚死了留--落-來 ê 骨頭. Tse叫做珊瑚漂白. 所以也無啥觀光客來潛水. 伊變做無頭路 ê 人.

Tsit-má hái-huāⁿ ê u-jiám ū khah-hó. I ta̍k-ji̍t khì Pe̍h-hô hî-gia̍p pó-hō-khu tsiâm-tsuí, kò͘ hái-té jîn-kang tshī ê san-ô͘. Tán san-ô͘ tshī khah-tuà ê sî, suá-tsai khì sí--khì ê san-ô͘-tsiau, tsi̍t-lia̍p tsi̍t-lia̍p kò͘-tīng tuà ló-kó-tsio̍h tíng-bīn. San-ô͘ teh tuā tsin-oh, lí-siūⁿ tsi̍t tuā-phiàn sí--khì ê san-ô͘-tsiau ài suá-tsai guā-tsē, tán guā-kú tsiah ē huê-ho̍k? Tsit-má sè-kài hái-tsuí un-tō͘ sio-lō, tsin-tsē san-ô͘-tsiau phiò-pe̍h sí--khì. Kàu-sî suá-tsai mā bô-hāu. Ū-tsi̍t-ji̍t Tsarlie ē koh piàn-tsó bô thâu-lō͘ ê lâng.

Tsit-má 海岸 ê 污染有khah好. 伊ta̍k日去白河漁業保護區潛水, 顧海底人工飼 ê 珊瑚. 等珊瑚飼khah大 ê 時, suá栽去死--去 ê 珊瑚tsiau, 一粒一粒 固定tuà ló-kó石頂面. 珊瑚teh大真oh, 你想一大片死--去ê 珊瑚tsiau ài suá 栽外tsē, 等外久tsiah ē 回復？Tsit-má 世界海水溫度燒lō, 真tsē 珊瑚tsiau漂白死--去. 到時suá栽mā無效. 有一日Tsarlie ē koh變做無頭路 ê人.

（Tsok-tsiá tsù: tshiáⁿ iōng pe̍h-uē-jī.）（作者 注：請用白話字.）