《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 30 - 咱人ê視界

作者 陳雷 2019.12.08

（Siá hō͘ ha̍k-sing pîng-iú ê tāi-tsì 30）（寫hō͘學生朋友 ê 代誌 30）

Lán lâng ê sī-kài / 咱人ê視界

Lán lâng âng-eⁿ-á tshut-sì ê sî, kan-nā tsai-iáⁿ iau tō tsia̍h, tâm tō háu. I tsuân-pō͘ ê sè-kài tō-sī tan-tan ka-tī tsi̍t-ê. Tse tō-sī âng-eⁿ-á ê sè-kài. Kuè--lâi khah tuā-hàn, khai-sí tsù-ì tio̍h I ê lāu-bú, sin-piⁿ ê lâng, I só͘ kuan-sim tsù-ì ê tāi-tsì huat-tián kàu tshù-lāi. Lú tuā-hàn tsiām-tsiām huān-uî lú-khuah, uì ka-tîng kàu ha̍k-hāu, kàu siā-huē kok-ka, kàu sè-kài ú-tiū. Tsóng--sī in-uī kàu-io̍k, khuân-kíng bô-kâng, lâng-lâng sī-kài huat-tián ê huān-uî iā ē bô-kâng, ū-lâng khah-khuah, ū-lâng khah-e̍h.

咱人紅嬰á出世ê時, kan-nā知影iau tō食, tâm tō háu. 伊全部ê世界tō是單單家己一个. Tse tō是紅嬰 á ê 視界. 過--來khah大漢, 開始注意tio̍h伊ê老母, 身邊ê人, 伊所關心注意ê代誌發展到厝內. Lú大漢漸漸範圍lú闊, uì家庭到學校, 到社會國家, 到世界宇宙. 總--是因為教育, 環境無仝, 人人視界發展ê範圍也ē無仝, 有人khah闊, 有人khah e̍h.

Uì tsū-ngó͘ kàu guá í-guā ê sè-kài, tsū-ngó͘ tiong-sim ê kám-kak tsiām-tsiām kiám-tsió, liáu-kái m̄-sī it-tshè guá siōng toing-iàu, it-tshè tio̍h tsiàu guá ê ì-sù. Tsit-ê sing-tióng ê kuè-thîng, lán hō-tsò tsū-ngó͘ tháu-pàng(liberation from self）. Tsú-ngó͘ tháu-pàng hō͘ lán kuan-sim guá í-guā ê tāi-tsì, hō͘ lâng kap lâng tiong-kan khah ē ha̍p-tsok, hō͘-siong kuan-sim, mā hō͘ lâng ē beh khì liáu-kái tuā tsū-jiân ê tō-lí, tit-tio̍h kho-ha̍k tì-sik, kiám-tsió bû-ti. Só͘-í I tsin toing-iàu, sīm-tsì ū-lâng kóng, jîn-sing ê kè-ta̍t ē-sái iōng tsū-ngó͘ tháu-pàng ê thîng-tō͘ lâi kó͘-kè. Lí nā-sī kui sì-lâng tshin-tshiūⁿ âng-eⁿ-á hit-khuán uân-tsuân tsū-ngó͘ tiong-sim, lí jîn-sing ê kè-ta̍t tī tó-uī?

Uì自我到我以外ê世界, 自我中心ê感覺漸漸減少, 瞭解m̄是一切我上重要, 一切tio̍h照我ê意思. 這个生長ê過程, 咱號做自我tháu放（liberation from self）.自我tháu放hō͘咱關心我以外ê代誌, hō͘人kap人中間khah ē合作, 互相關心, mā hō͘人ē beh去瞭解大自然ê道理, 得tio̍h科學知識, 減少無知. 所以伊真重要, 甚至有人講, 人生ê價值ē使用自我 tháu放ê程度來估計. 你若是規世人親像紅嬰 á hit款完全自我中心, 你人生ê價值tī tó位？

Beh án-tsuáⁿ ē-tàng khòng-tuā lán ê sī-kài? Tsing-ka tì-sik kap king-giām. Ū tshī-káu ê lâng khah liáu-kái káu, tsū-jiân tuì káu kuan-sim, káu pìⁿ-tsò in sī-kài ê huān-uî. Lí o̍h ē-hiáu Ji̍t-gú, tsū-jiân tuì Jit-pún-lâng khah liáu-kái, lí ê sī-kài huat-tián kàu Ji̍t-pún. Lí o̍h tio̍h ú-tiū thian-thé án-tsuáⁿ tshut-sì, ián-huà, in bu̍t-lí-ha̍k ê tō-lí, lí ê sī-kài pau-hâm khòng-khuah ê thài-khong ú-tiū. Só͘-í kóng, hiān-tāi-lâng ê sī-kài pí 20 bān tang tsîng ê lâng ke tsin-khuah.

Beh按怎 ē-tàng擴大咱ê視界？增加知識kap經驗. 有飼狗ê人khah瞭解狗, 自然對狗關心, 狗變做in視界ê範圍. 你學ē曉日語, 自然對日本人khah瞭解, 你ê視界發展到日本. 你學tio̍h 宇宙天體按怎出世, 演化, in物理學ê道理, 你ê視界tō包含曠闊 ê 太空宇宙. 所以講, 現代人 ê 視界比20萬冬前ê人加真闊.

Sī-kài sī lán ba̍k-tsiu khuàⁿ--tio̍h, tsù-ì--tio̍h ê guā-tsāi tì-sik kài-hān. Uì sī-kài lán kā i tsuán-piàn tsò sim-lāi ê kám-siū, buán-tsiok, kiaⁿ-hiâⁿ, tsông-pài, bí-kám, o-ló....., kiò-tsò sim-kài. Sī-kài lú khuah hō͘ lán ê sim-kài lú hong-hù, tsiâⁿ-tsò tsū-ngó͘ tháu-pàng, ū tì-huī ê lâng.

視界是咱目睭看--tio̍h, 注意--tio̍h ê外在知識界限. Uì視界咱kā伊轉變做心內ê感受, 滿足, 驚惶, 崇拜, 美感, o-ló……, 叫做心界. 視界lú闊hō͘咱ê心界lú豐富, 成做自我tháu放, 有智慧 ê人.

（Tsok-tsiá tsù:tshiáⁿ-iōng pe̍h-uē-jī)（作者注：請用白話字）