《綠色短評》

 | | | 轉寄

小三通講beh koh通？不通不通不通！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2023.01.15

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī


《Le̍ksik toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　 Siósaⁿthong kóng beh koh thong? Putthong putthong putthong!

Tsa̍pjīgue̍h tsa̍psaⁿ, Tiongkok Kokbîntóng tsúse̍k Tsu Li̍plûn ho͘io̍k tsènghú tio̍h tsīnsok hueho̍k siósaⁿthong.. tsa̍pjīgue̍h tsa̍pla̍k, Tiongkok Kokbîntóng tiàukhui kìtsiáhōe, iautsi̍p Tiongkok Tâisiong, Tâisiong tāipiáu tshutsik, iaukiû tsènghú ētàng kóaⁿkín hueho̍k siósaⁿthong. Tiongkok Kokbîntóng Tāilio̍k sūbūpō͘ tsújīm Lîm Tsó͘ka tsitgî, Tshòa tsènghú the̍h e̍ktsêng tsoh líiû tsin bô ha̍plí, inūi Tâioân kah gōakok ê e̍ktsêng lóng pí Tiongkok ke tsin giâmtiōng.

　　2020 nî jīgue̍h tshetsa̍p nn̄ghōaⁿ siósaⁿthong ē thêng hâng, sī inūi tongsî Tiongkok po̍khuat ê Búhàn hìiām hiông kàikài, ē hông kiaⁿ, tsènghú sûisî thêngtsí Búhàn ti̍tpue Tâioân panki, kìmtsí Tiongkok lâng lâi Tâioân, Siósaⁿthong thêng hâng, kiù tio̍h Tâioân. Siósaⁿthong beh hueho̍k, goânpún thêng hâng ê líiû sī m̄ sī siausit khì ah?

　　 Tsa̍pjīgue̍h tshetshit, Tiongkok kokbūīⁿ thêtshut "sin tsa̍p tiâu", tsi̍t pō͘ tsi̍t pō͘ kiâⁿ hiòng káihòng, si̍ttsèsiōng sī kiatsok Tiongkok itti̍t kiantshî ê "tshing lêng tsèngtshik". Tsèngtshik tōa tsoánhiòng, sèkài kokkok ê tsuanka lóng ītshik Tiongkok ê kámjiám ē po̍khuat sik tsēngka. Tānsī tsa̍pjīgue̍h tsa̍pgō͘, Tiongkok kokka ōikiànúi kongpò͘ Tiongkok 31 ê séngtshī tsūtìkhu sintsing ke khaktsín 2,157 lē, ùi tsa̍pjīgue̍h tsa̍psì khí bô beh koh kongpò͘ bô tsèngthâu kámjiám tsiá ê sò͘ kù. Tiongkok kongpò͘ kàu taⁿ tsóng síbông jînsò͘ 5,235 lâng, tsòikīn lóng bô lâng inūi sinkoàn hìiām síbông. Nā tsintsiàⁿ ánne sī ántsóaⁿ Pakkiaⁿ, Hôapak, Tangpak kok tōa to͘tshī hóe tsòng tiûⁿ pí pêngsî tsēngka kúi pōe ê liōng? 《 New York Sîpò 》 phuephêng Tiongkok kongpò͘ ê sò͘jī lóng àm bo̍kbo̍k, bē sìn tit. Siatsú saⁿ tang tsêng Búhàn hìiām tútú khaisí po̍khuat, Tiongkok nā sêngsi̍t pò tshut khaktsín kah síbông sò͘jī, saⁿ nî lâi tsoân sèkài khólêng bē tsiah tshiⁿtshám.

　　 Lán ùi huatsing tī Tiongkok ê tsióngtsióng lâi liáu kái si̍ttsêng, Bíkok, Tikkok tsù Tiongkok tāisàikoán tsa̍pjīgue̍h tsa̍pgō͘, tsa̍pla̍k siosòa suanpò͘ tsiāmthêng tshiamtsèng gia̍pbū, inūi kiaⁿ tsin tsē nípēⁿ ê Tiongkok lâng ē ik khì in kok. Nā khaktsín ê jînsò͘ bô tōa tsēngka, sī ántsóaⁿ tsin tsē siâⁿtshī lóng tshuthiān pēⁿīⁿ gōakháu hiah tsē lâng tán beh khòaⁿ pēⁿ, kámmō͘ io̍h huatsio io̍h sàu khangkhang? tsa̍pjīgue̍h tsa̍ppeh sinbûn pòtō, Ji̍tpún pòaⁿtōthé tōa tshiúⁿ 瑞薩（Renesas） tiāntsú Pakkiaⁿ tshiúⁿ inūi siuⁿ tsē oânkang lio̍ksio̍k khaktsín, íking suanpò͘ tsoânbīn thêng kang, bīlâi tsi̍t kò gue̍h ē tsìnji̍p e̍ktsêng kohong. Siósaⁿthong beh koh thong? put thong!

　　 Tiongkok liûhêng pēⁿo̍h tsuanka kóng, ùi tsa̍pjīgue̍h tiongsûn kàu itgue̍h tiongsûn sī tēit pho e̍ktsêng, bānbān ē sing koân; tējī pho ùi itgue̍h hāsûn kàu jīgue̍h tiongsûn; tēsaⁿ pho ùi jīgue̍h hāsûn kàu saⁿgue̍h tiongsûn. Ē liânsòa tōa liûhêng saⁿ kògue̍h tsóiū. Tiongkok e̍ktsêng sio bô thêng koh suanpò͘ itgue̍h tshepeh khí tōa kái hong, tsin tsē kokka giâmkeh hôngtsí Tiongkok lâng ji̍pkéng. Tsa̍pjīgue̍h jīpeh, Pak Tiâusián suanpò͘ tsiāmsî kìmtsí Tiongkok lâng ji̍pkéng. Ji̍tpún suanpò͘, tsa̍pjīgue̍h saⁿtsa̍p khí hāntsè ùi Tiongkok kah Hiangkáng lâi ê ti̍tpue hângpan. Siósaⁿthong beh koh thong? put thong!

Siósaⁿthong khàihòng, tio̍h khóliōng lītó kubîn ê kiānkhong antsoân, Κimmn̂g kah Mátsó͘ nn̄g koān tongtē lóng kantāⁿ ū tsi̍t king pēⁿīⁿ, tī Siósaⁿthong kòethêngtiong m̄bián tshuthiān tsin tōaliōng ê khaktsín tsiá, tio̍h ē tshiautshut pēⁿīⁿ ētàng sêngsiū ê hoānûi. Siósaⁿthong beh koh thong? Putthong!

Búhàn hìiām tī Tiongkok tngteh tōa liûhêng, lán tshuntseh Siósaⁿthong beh koh thong. Putthong putthong putthong! (221230)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《Le̍k-sik toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　 Sió-saⁿ-thong kóng beh koh thong? Put-thong put-thong put-thong!

Tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-saⁿ, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tsú-se̍k Tsu Li̍p-lûn ho͘-io̍k tsèng-hú tio̍h tsīn-sok hue-ho̍k sió-saⁿ-thong.. tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-la̍k, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tiàu-khui kì-tsiá-hōe, iau-tsi̍p Tiong-kok Tâi-siong, Tâi-siong tāi-piáu tshut-sik, iau-kiû tsèng-hú ē-tàng kóaⁿ-kín hue-ho̍k sió-saⁿ-thong. Tiong-kok Kok-bîn-tóng Tāi-lio̍k sū-bū-pō͘ tsú-jīm Lîm Tsó͘-ka tsit-gî, Tshòa tsèng-hú the̍h e̍k-tsêng tsoh lí-iû tsin bô ha̍p-lí, in-ūi Tâi-oân kah gōa-kok ê e̍k-tsêng lóng pí Tiong-kok ke tsin giâm-tiōng.

　　2020 nî jī-gue̍h tshe-tsa̍p nn̄g-hōaⁿ sió-saⁿ-thong ē thêng hâng, sī in-ūi tong-sî Tiong-kok po̍k-huat ê Bú-hàn hì-iām hiông kài-kài, ē hông kiaⁿ, tsèng-hú sûi-sî thêng-tsí Bú-hàn ti̍t-pue Tâi-oân pan-ki, kìm-tsí Tiong-kok lâng lâi Tâi-oân, sió-saⁿ-thong thêng hâng, kiù tio̍h Tâi-oân. Sió-saⁿ-thong beh hue-ho̍k, goân-pún thêng hâng ê lí-iû sī m̄ sī siau-sit khì ah?

　　 Tsa̍p-jī-gue̍h tshe-tshit, Tiong-kok kok-bū-īⁿ thê-tshut "sin tsa̍p tiâu", tsi̍t pō͘ tsi̍t pō͘ kiâⁿ hiòng kái-hòng, si̍t-tsè-siōng sī kiat-sok Tiong-kok it-ti̍t kian-tshî ê "tshing lêng tsèng-tshik". Tsèng-tshik tōa tsoán-hiòng, sè-kài kok-kok ê tsuan-ka lóng ī-tshik Tiong-kok ê kám-jiám ē po̍k-huat sik tsēng-ka. Tān-sī tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-gō͘, Tiong-kok kok-ka ōe-kiàn-úi kong-pò͘ Tiong-kok 31 ê séng-tshī tsū-tì-khu sin-tsing ke khak-tsín 2,157 lē, ùi tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-sì khí bô beh koh kong-pò͘ bô tsèng-thâu kám-jiám tsiá ê sò͘ -kù. Tiong-kok kong-pò͘ kàu taⁿ tsóng sí-bông jîn-sò͘ 5,235 lâng, tsòe-kīn lóng bô lâng in-ūi sin-koàn hì-iām sí-bông. Nā tsin-tsiàⁿ án-ne sī án-tsóaⁿ Pak-kiaⁿ, Hôa-pak, Tang-pak kok tōa to͘-tshī hóe tsòng tiûⁿ pí pêng-sî tsēng-ka kúi pōe ê liōng? 《 New York Sî-pò 》 phue-phêng Tiong-kok kong-pò͘ ê sò͘-jī lóng àm bo̍k-bo̍k, bē sìn tit. Siat-sú saⁿ tang tsêng Bú-hàn hì-iām tú-tú khai-sí po̍k-huat, Tiong-kok nā sêng-si̍t pò tshut khak-tsín kah sí-bông sò͘-jī, saⁿ nî lâi tsoân sè-kài khó-lêng bē tsiah tshiⁿ-tshám.

　　 Lán ùi huat-sing tī Tiong-kok ê tsióng-tsióng lâi liáu- kái si̍t-tsêng, Bí-kok, Tik-kok tsù Tiong-kok tāi-sài-koán tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-gō͘, tsa̍p-la̍k sio-sòa suan-pò͘ tsiām-thêng tshiam-tsèng gia̍p-bū, in-ūi kiaⁿ tsin tsē ní-pēⁿ ê Tiong-kok lâng ē ik khì in kok. Nā khak-tsín ê jîn-sò͘ bô tōa tsēng-ka, sī án-tsóaⁿ tsin tsē siâⁿ-tshī lóng tshut-hiān pēⁿ-īⁿ gōa-kháu hiah tsē lâng tán beh khòaⁿ pēⁿ, kám-mō͘ io̍h huat-sio io̍h sàu khang-khang? tsa̍p-jī-gue̍h tsa̍p-peh sin-bûn pò-tō, Ji̍t-pún pòaⁿ-tō-thé tōa tshiúⁿ 瑞薩（Renesas） tiān-tsú Pak-kiaⁿ tshiúⁿ in-ūi siuⁿ tsē oân-kang lio̍k-sio̍k khak-tsín, í-king suan-pò͘ tsoân-bīn thêng kang, bī-lâi tsi̍t kò gue̍h ē tsìn-ji̍p e̍k-tsêng ko-hong. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? put thong!

　　 Tiong-kok liû-hêng pēⁿ-o̍h tsuan-ka kóng, ùi tsa̍p-jī-gue̍h tiong-sûn kàu it-gue̍h tiong-sûn sī tē-it pho e̍k-tsêng, bān-bān ē sing koân; tē-jī pho ùi it-gue̍h hā-sûn kàu jī-gue̍h tiong-sûn; tē-saⁿ pho ùi jī-gue̍h hā-sûn kàu saⁿ-gue̍h tiong-sûn. Ē liân-sòa tōa liû-hêng saⁿ kò-gue̍h tsó-iū. Tiong-kok e̍k-tsêng sio bô thêng koh suan-pò͘ it-gue̍h tshe-peh khí tōa kái hong, tsin tsē kok-ka giâm-keh hông-tsí Tiong-kok lâng ji̍p-kéng. Tsa̍p-jī-gue̍h jī-peh, Pak Tiâu-sián suan-pò͘ tsiām-sî kìm-tsí Tiong-kok lâng ji̍p-kéng. Ji̍t-pún suan-pò͘, tsa̍p-jī-gue̍h saⁿ-tsa̍p khí hān-tsè ùi Tiong-kok kah Hiang-káng lâi ê ti̍t-pue hâng-pan. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? put thong!

Sió-saⁿ-thong khài-hòng, tio̍h khó-liōng lī-tó ku-bîn ê kiān-khong an-tsoân, Κim-mn̂g kah Má-tsó͘ nn̄g koān tong-tē lóng kan-tāⁿ ū tsi̍t king pēⁿ-īⁿ, tī Sió-saⁿ-thong kòe-thêng-tiong m̄-bián tshut-hiān tsin tōa-liōng ê khak-tsín tsiá, tio̍h ē tshiau-tshut pēⁿ-īⁿ ē-tàng sêng-siū ê hoān-ûi. Sió-saⁿ-thong beh koh thong? Put-thong!

Bú-hàn hì-iām tī Tiong-kok tng-teh tōa liû-hêng, lán tshun-tseh Sió-saⁿ-thong beh koh thong. Put-thong put-thong put-thong! (221230)


十二月十三，中國國民黨主席朱立倫呼籲政府tio̍h盡速恢復小三通.。十二月十六，中國國民黨召開記者會，邀集中國台商、台師代表出席，要求政府ē-tàng趕緊恢復小三通。中國國民黨大陸事務部主任林祖嘉質疑，蔡政府the̍h疫情作理由真無合理，因為台灣kah外國ê疫情lóng比中國加真嚴重。

　　2020年二月初十兩岸小三通ē停航，是因為當時中國爆發ê武漢肺炎雄kài-kài、ē hông驚，政府隨時停止武漢直飛台灣班機，禁止中國人來台灣，小三通停航，救tio̍h台灣。小三通beh恢復，原本停航ê理由是m̄是消失去ah？

　　十二月初七，中國國務院提出「新十條」，一步一步行向開放，實際上是結束中國一直堅持ê「清零政策」。政策大轉向，世界各國ê專家lóng預測中國ê感染ē爆發式增加。但是十二月十五，中國國家衛健委公布中國31個省市自治區新增加確診2,157例，ùi十二月十四起無beh koh公布無症頭感染者ê數據。中國公佈到taⁿ總死亡人數5,235人，最近lóng無人因為新冠肺炎死亡。若真正án-ne是án-tsóaⁿ北京、華北、東北各大都市火葬場比平時增加幾倍ê量？《紐約時報》批評中國公布ê數字lóng暗bo̍k-bo̍k、bē信得。設使三冬前武漢肺炎tú-tú開始爆發，中國若誠實報出確診kah死亡數字，三年來全世界可能bē tsiah悽慘。

　　咱ùi發生tī中國ê種種來瞭解實情：美國、德國駐中國大使館十二月十五、十六相續宣布暫停簽證業務，因為驚真tsē染病ê中國人ē溢去in國。若確診ê人數無大增加，是án-tsóaⁿ真tsē城市lóng出現病院外口hiah tsē人等beh看病，感冒藥發燒藥掃空空?十二月十八新聞報導，日本半導體大廠瑞薩（Renesas）電子北京廠因為siuⁿ tsē員工陸續確診，已經宣布全面停工，未來一個月ē進入疫情高峰。小三通beh koh通？不通！

　　中國流行病學專家講，ùi十二月中旬到一月中旬是第一波疫情，慢慢ē升koân；第二波ùi一月下旬到二月中旬；第三波ùi二月下旬到三月中旬。ē連續大流行三個月左右。中國疫情燒無停koh宣布一月初八起大解封，真tsē國家嚴格防止中國人入境。十二月二八，北朝鮮宣布暫時禁止中國人入境。日本宣布，十二月三十起限制ùi中國kah香港來ê直飛航班。小三通beh koh通？不通！

小三通開放，tio̍h考量離島居民ê健康安全，金門kah馬祖兩縣當地lóng kan-tāⁿ有一間病院，tī小三通過程中m̄免出現真大量ê確診者，tio̍hē超出病院ē-tàng承受ê範圍。小三通beh koh通？不通！

武漢肺炎tī中國當teh大流行，咱春節小三通beh koh通。不通不通不通！ (221230)