《綠色短評》

 | | | 轉寄

悲劇若ē-tàng避免，tio̍h mài hō͘悲劇發生！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2023.02.12

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī

《 Le̍ksik toánphêng 》 Lí Lâmhêng

Pikio̍k nā ētàng phiahbián, tio̍h mài hō͘ pikio̍k huatsing!

　　2022 nî tsa̍pjīgue̍h jīit. Gôlô ji̍p tshim 烏克蘭beh 10 kògue̍h, Gôlô tsóngthóng Putin kā tsit tiûⁿ tsiànsū biâusu̍t tsoh "kiōngtông pikio̍k". Bôtshò! tānsī i kā po̍khuat tùite̍k hêngtōng ê tsikjīm piaⁿ hō͘ 烏克蘭kah i ê bêngiú, m̄ sī Gôlô tio̍h hūtsik. Tongjiân sī tōatsòte̍ktshò! Tsit tiûⁿ tsiàntsing oântsoân sī inūi Gôlô tsóngthóng Putin kóng kehpiah kok 烏克蘭 goânpún tio̍h sī Gôlô ê, hiāntshúsî tī 烏克蘭ê Gôlô lâng siū appik, i beh khì káikiù in, beh oânsêng le̍ksúsèng ê thóngit tōa gia̍p, tsiah ē tī 2022 nî jīgue̍h jīsì tshutping tshimlio̍k 烏克蘭. Gôlô tshàutôaⁿ kóng saⁿ kang lāi ētàng the̍h kui ê 烏克蘭 léngthó͘. Sūsi̍t sī tēsaⁿ kang 烏克蘭siúto͘ Khihù tsi̍t tiûⁿ tāitsiàn, 烏克蘭 kun kā Gôlô kun phah tsáu.

Sī ántsóaⁿ kóng Putin kóng "kiōngtông pikio̍k" bôtshò? 2022 nî tsa̍pjīgue̍h jīsì, 烏克蘭 kokhôngpō͘ tī kuaⁿhong bīntsheh huatbûn tsítshut, ùi jīgue̍h jīsì kàu tsa̍pjīgue̍h jījī tsákhí káutiám ûitsí, Gôlô kun íking tīnbông iok 10 bān 400 lâng, o͘ kun tshuihúi Gôlô kun 3,000 tâi tsiàntshia, 5,981 tâi tsngkahtshia, 1,978 mn̂g hóephiàu hēthóng, 413 tâi tokoán hóetsìⁿtshia, 212 tso͘ hôngkhang hēthóng, 283 tsiah kunki, 267 tsiah ti̍tsingki, 4,615 tâi koksik tshialióng kah iûkoàntshia, 16 tsiah lāmthéng, 1,693 tsiah bôlângki, 178 ê te̍ksû siatpī kah 653 lia̍p sûnik huitôaⁿ. Tsiahê búkhì phàutôaⁿ tshèngtsí khai jōatsē tsîⁿ lóng bô tiōngiàu, sio̍kgí ōe, tsîⁿ koh thàn to̍h ū. Lâng leh? lâng síkhì tio̍h bôkhólêng kohua̍h. 10 bān 400 ūi tsiàn sí·khì kuaⁿ ping káⁿ m̄ sī Putin ê tôngpau? In ê pēbú pe̍hpe̍h sitkhì simkuaⁿákiáⁿ, íking kiathun seⁿ kiáⁿ·ê, in ê bó͘ kiáⁿ tio̍h ánne sitkhì tsìtshin ê lâng. Sí bôkhì tāngsiong·ê, tio̍h thuabôa pòaⁿ sìlâng. Tsitê sī Putin tsóngthóng tsōsêng ê Gôlô pikio̍k!

Putin tsōsêng 烏克蘭ê pikio̍k oântsoân bô tōlí, 烏克蘭 jînbîn ua̍h kah tsiâⁿ khoàilo̍k. Bôtāi bôtsì kehpiah ê kiôngkok phài ping phah ji̍plâi, tōaphàu, huitôaⁿ tio̍h ánne tôaⁿ lâi, tsiànsí ê kuaⁿping tshiaukòe 1 bān 3,000 gōaūi, in póūi kahn̂g ūi kok tīnbông bô ōe kóng. 2 bān 3,000 gōa miâ bûko͘ ê jînbîn, sī ántsóaⁿ tio̍h tī tshù·ni̍h óngsí leh? Khah khóò͘ⁿ sī Gôlô hongtsà tsin tsē 烏克蘭ê kitshó͘ kiànsiat, kiôniû, huattiāntshiúⁿ, tsúi khò͘, tio̍h sī liân bînsing tsúi tiān lóng tsà pháiⁿ liáuliáu. Hiāntshúsî, 烏克蘭 khìun sī liapsī lêngtō͘ kàu lênghē 10 tō͘, bô tiān bô tsúi beh kiò in ántsóaⁿ kòe tsitê tangthiⁿ leh? Koh khah khóò͘ⁿ·ê sī liân pēⁿīⁿ, ha̍khāu, kàutn̂g mā tsàtsà tiāu. Tsiànāu beh tiôngkiàn káⁿ m̄bián khai tsi̍t tōa pé tsîⁿ? khóliân·ê sī, tsa̍pjīgue̍h jīit, kinkì "sèkài ōesing tso͘tsit"(WHO) ê kó͘kè, ū 1,000 bānmiâ 烏克蘭 lâng, khólêng ē inūi GôO͘ tsiàntsing tittio̍h tsingsînpēⁿ, jînsò͘ iok 烏克蘭 tsóng jînkháu ê sìhun tsṳt, Tsitê sianghong ê pikio̍k sī to̍ktshâi tsiá Putin tsóngthóng tsi̍t tshiú tsōsêng·ê. Tiongkok ê 習近平 tsúse̍k tshianbān m̄thang o̍h Gôlô ê Putin tsóngthóng, kóng siáⁿmi̍h kehpiah kok ê 烏克蘭 goânpún tio̍h sī Gôlô ê, i beh oântsoân le̍ksúsèng ê tōagia̍p, suah tsōsêng nn̄g kok "kiōngtông pikio̍k". Tán kàu khí ping siotsiàn, pikio̍k huatsing liáu, tsiah the kóng sī tùihong ê tsikjīm.

　　 Pikio̍k nā ētàng phiahbián, tio̍h mài hō͘ pikio̍k huatsing! (230203)

Tsù, 烏克蘭 習近平 tshiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sik toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

Pi-kio̍k nā ē-tàng phiah-bián, tio̍h mài hō͘ pi-kio̍k huat-sing!

　　2022 nî tsa̍p-jī-gue̍h jī-it. Gô-lô ji̍p tshim 烏克蘭beh 10 kò-gue̍h, Gô-lô tsóng-thóng Putin kā tsit tiûⁿ tsiàn-sū biâu-su̍t tsoh "kiōng-tông pi-kio̍k". Bô-tshò! tān-sī i kā po̍k-huat tùi-te̍k hêng-tōng ê tsik-jīm piaⁿ hō͘ 烏克蘭kah i ê bêng-iú, m̄ sī Gô-lô tio̍h hū-tsik. Tong-jiân sī tōa-tsò-te̍k-tshò! Tsit tiûⁿ tsiàn-tsing oân-tsoân sī in-ūi Gô-lô tsóng-thóng Putin kóng keh-piah kok 烏克蘭 goân-pún tio̍h sī Gô-lô ê, hiān-tshú-sî tī 烏克蘭ê Gô-lô lâng siū ap-pik, i beh khì kái-kiù in, beh oân-sêng le̍k-sú-sèng ê thóng-it tōa gia̍p, tsiah ē tī 2022 nî jī-gue̍h jī-sì tshut-ping tshim-lio̍k 烏克蘭. Gô-lô tshàu-tôaⁿ kóng saⁿ kang lāi ē-tàng the̍h kui ê 烏克蘭 léng-thó͘. Sū-si̍t sī tē-saⁿ kang 烏克蘭siú-to͘ Khi-hù tsi̍t tiûⁿ tāi-tsiàn, 烏克蘭 kun kā Gô-lô kun phah tsáu.

Sī án-tsóaⁿ kóng Putin kóng "kiōng-tông pi-kio̍k" bô-tshò? 2022 nî tsa̍p-jī-gue̍h jī-sì, 烏克蘭 kok-hông-pō͘ tī kuaⁿ-hong bīn-tsheh huat-bûn tsí-tshut, ùi jī-gue̍h jī-sì kàu tsa̍p-jī-gue̍h jī-jī tsá-khí káu-tiám ûi-tsí, Gô-lô kun í-king tīn-bông iok 10 bān 400 lâng, o͘ kun tshui-húi Gô-lô kun 3,000 tâi tsiàn-tshia, 5,981 tâi tsng-kah-tshia, 1,978 mn̂g hóe-phiàu hē-thóng, 413 tâi to-koán hóe-tsìⁿ-tshia, 212 tso͘ hông-khang hē-thóng, 283 tsiah kun-ki, 267 tsiah ti̍t-sing-ki, 4,615 tâi kok-sik tshia-lióng kah iû-koàn-tshia, 16 tsiah lām-théng, 1,693 tsiah bô-lâng-ki, 178 ê te̍k-sû siat-pī kah 653 lia̍p sûn-ik hui-tôaⁿ. Tsiah-ê bú-khì phàu-tôaⁿ tshèng-tsí khai jōa-tsē tsîⁿ lóng bô tiōng-iàu, sio̍k-gí ōe, tsîⁿ koh thàn to̍h ū. Lâng leh? lâng sí-khì tio̍h bô-khó-lêng koh-ua̍h. 10 bān 400 ūi tsiàn sí-·khì kuaⁿ ping káⁿ m̄ sī Putin ê tông-pau? In ê pē-bú pe̍h-pe̍h sit-khì sim-kuaⁿ-á-kiáⁿ, í-king kiat-hun seⁿ kiáⁿ-·ê, in ê bó͘ -kiáⁿ tio̍h án-ne sit-khì tsì-tshin ê lâng. Sí bô-khì tāng-siong-·ê, tio̍h thua-bôa pòaⁿ sì-lâng. Tsit-ê sī Putin tsóng-thóng tsō-sêng ê Gô-lô pi-kio̍k!

Putin tsō-sêng 烏克蘭ê pi-kio̍k oân-tsoân bô tō-lí, 烏克蘭 jîn-bîn ua̍h kah tsiâⁿ khoài-lo̍k. Bô-tāi bô-tsì keh-piah ê kiông-kok phài ping phah ji̍p-lâi, tōa-phàu, hui-tôaⁿ tio̍h án-ne tôaⁿ lâi, tsiàn-sí ê kuaⁿ-ping tshiau-kòe 1 bān 3,000 gōa-ūi, in pó-ūi ka-hn̂g ūi kok tīn-bông bô ōe kóng. 2 bān 3,000 gōa miâ bû-ko͘ ê jîn-bîn, sī án-tsóaⁿ tio̍h tī tshù-·ni̍h óng-sí leh? Khah khó-ò͘ⁿ sī Gô-lô hong-tsà tsin tsē 烏克蘭ê ki-tshó͘ kiàn-siat, kiô-niû, huat-tiān-tshiúⁿ, tsúi khò͘, tio̍h sī liân bîn-sing tsúi tiān lóng tsà pháiⁿ liáu-liáu. Hiān-tshú-sî, 烏克蘭 khì-un sī liap-sī lêng-tō͘ kàu lêng-hē 10 tō͘, bô tiān bô tsúi beh kiò in án-tsóaⁿ kòe tsit-ê tang-thiⁿ leh? Koh khah khó-ò͘ⁿ-·ê sī liân pēⁿ-īⁿ, ha̍k-hāu, kàu-tn̂g mā tsà-tsà tiāu. Tsiàn-āu beh tiông-kiàn káⁿ m̄-bián khai tsi̍t tōa pé tsîⁿ? khó-liân-·ê sī, tsa̍p-jī-gue̍h jī-it, kin-kì "sè-kài ōe-sing tso͘-tsit"(WHO) ê kó͘-kè, ū 1,000 bān-miâ 烏克蘭 lâng, khó-lêng ē in-ūi Gô-O͘ tsiàn-tsing tit-tio̍h tsing-sîn-pēⁿ, jîn-sò͘ iok 烏克蘭 tsóng jîn-kháu ê sì-hun tsi-it, Tsit-ê siang-hong ê pi-kio̍k sī to̍k-tshâi tsiá Putin tsóng-thóng tsi̍t tshiú tsō-sêng-·ê. Tiong-kok ê 習近平 tsú-se̍k tshian-bān m̄-thang o̍h Gô-lô ê Putin tsóng-thóng, kóng siáⁿ-mi̍h keh-piah kok ê 烏克蘭 goân-pún tio̍h sī Gô-lô ê, i beh oân-tsoân le̍k-sú-sèng ê tōa-gia̍p, suah tsō-sêng nn̄g kok "kiōng-tông pi-kio̍k". Tán kàu khí ping sio-tsiàn, pi-kio̍k huat-sing liáu, tsiah the kóng sī tùi-hong ê tsik-jīm.

　　 Pi-kio̍k nā ē-tàng phiah-bián, tio̍h mài hō͘ pi-kio̍k huat-sing! (230203)

Tsù, 烏克蘭 習近平 tshiáⁿ liām Hôa-gí




　　2022年十二月二一。俄羅入侵烏克蘭beh 10個月，俄羅總統浮丁（Putin）kā tsit場戰事描述作「共同悲劇」。無錯！但是伊kā爆發對敵行動ê責任piaⁿ hō͘烏克蘭kah伊ê盟友，m̄是俄羅tio̍h負責。當然是大錯特錯！Tsit場戰爭完全是因為俄羅總統浮丁講隔壁國烏克蘭原本tio̍h是俄羅ê，現此時tī烏克蘭ê俄羅人受壓迫，伊beh去解救in，beh完成歷史性ê統一大業，tsiahē tī 2022年二月二四出兵侵略烏克蘭。俄羅臭彈講三工內ē-tàng the̍h歸个烏克蘭領土。事實是第三工烏克蘭首都Khi-hù（基輔）一場大戰，烏克蘭軍kā俄羅軍拍走。

是按怎講浮丁講「共同悲劇」無錯？2022年十二月二四，烏克蘭國防部tī官方面冊發文指出，ùi二月二四到十二月二二早起九點為止，俄羅軍已經陣亡約10萬400人，烏軍摧毀俄羅軍3,000台戰車、5,981台裝甲車、1,978門火砲系統、413台多管火箭車、212組防空系統、283隻軍機、267隻直升機、4,615台各式車輛kah油罐車、16隻艦艇、1,693隻無人機、178个特殊設備kah 653粒巡弋飛彈。Tsiah-ê武器砲彈銃子開jōa-tsē錢lóng無重要，俗語話：錢koh趁to̍h有。人leh？人死去tio̍h無可能koh活。10萬400位戰死去官兵敢m̄是浮丁ê同胞？In ê父母白白失去心肝á-kiáⁿ，已經結婚生kiáⁿ ê，in ê某kiáⁿ tio̍h án-ne失去至親ê人。死無去重傷ê，tio̍h拖磿半世人。Tsit-ê是浮丁總統造成ê俄羅悲劇！

浮丁造成烏克蘭ê悲劇完全無道理，烏克蘭人民活kah誠快樂。無代無誌隔壁ê強國派兵拍入來、大砲、飛彈tio̍h án-ne彈來，戰死ê官兵超過1萬3,000外位，in保衛家園為國陣亡無話講。2萬3,000外名無辜ê人民，是按怎tio̍htī厝裡枉死leh？Khah可惡是俄羅轟炸真tsē烏克蘭ê基礎建設，橋樑、發電廠、水庫，tio̍h是連民生水電lóng炸歹了了。現此時，烏克蘭氣溫是攝氏零度到零下10度，無電無水beh叫in按怎過tsit-ê冬天leh？Koh khah可惡ê是連病院、學校、教堂mā炸炸掉。戰後beh重建敢m̄免開一大把錢？可憐-·ê是，十二月二一，根據「世界衛生組織」（WHO）ê估計，有1,000萬名烏克蘭人，可能ē因為俄烏戰爭得tio̍h精神病，人數約烏克蘭總人口ê四分之一，Tsit-ê雙方ê悲劇是獨裁者浮丁總統一手造成ê。中國ê習近平主席千萬m̄-thang學俄羅ê浮丁總統，講啥物隔壁國ê烏克蘭原本tio̍h是俄羅ê，伊beh完全歷史性ê大業，suah造成兩國「共同悲劇」。等到起兵相戰，悲劇發生了，才推（the）講是對方ê責任。

　　悲劇若ē-tàng避免，tio̍h mài hō͘悲劇發生！(230203)

註：烏克蘭　　習近平　　請唸華語