《綠色短評》

 | | | 轉寄

原來惡人mā驚pháiⁿ人！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūi-phêng 2023.10.08




Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī


《 Le̍ksik toánphêng 》　　　 Lí Lâmhêng

　　　　　Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!

　　 Káugue̍h jīsì, Huilu̍tpin tongkio̍k tùi Tiongkok tī Lâmhái ê N̂ggiâmtó siattì 300 kongtshioh tn̂g ê phiauphû háisiōng jiatsa̍hmi̍h, lâi suansī tsúkoân, khukóaⁿ Huilu̍tpin hîbîn, piáuta̍t kiônglia̍t putboán. Inūi ánne ē tsó͘jiáu tio̍h Huilu̍tpin hîbîn tsìnji̍p hit só͘tsāi ê ha̍phuat lia̍hhî koân. Tûliáu kiônglia̍t khiántsik Tiongkok ê kítōng, koh tsíkhòng Pakkiaⁿ tongkio̍k ûihoán Koktsèhuat. Kehkang, Tiongkok Gōakaupō͘ huatgiânjîn Ong Bûnpin kiôngtiāu, N̂ggiâmtó sī Tiongkok ê kò͘iú léngthó͘, Tiongkok tùi N̂ggiâmtó kah i hūkīn háihe̍k ū bô thang tsingpiān ê tsúkoân. Káugue̍h jīgō͘, Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi tio̍h suanpò͘ íking kā Tiongkok tī N̂ggiâmtó ittài siattì ê phiauphû háisiōng jiatsa̍hmi̍h thiah tûtiāu, tsitê kítōng ē hō͘ TiongHui nn̄g kok kah Lâmhái ê kíntiuⁿ tsêngsè singun. Tse sī iû tsi̍t miâ Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi ê tshàng tsúioân, tī Lâmhái tsúité kuahtn̄g tsi̍ttōaⁿ sohá, tsit tōaⁿ sohá sī Tiongkok kuntūi siattì ê phiauphû háisiōng jiatsa̍hmi̍h ê tsi̍tpō͘hūn.

　　 Huilu̍tpin Suhuat pō͘tiúⁿ 雷姆拉 kóng,"Tsiahê phiauphû háisiōng jiatsa̍hmi̍h khaksi̍t tī hia, tī lán ê tsuansio̍k kingtsèkhu lāi, inūi in tshimhoān tio̍h lán ê tsuansio̍k kingtsèkhu, lán ū koân kā i thiah tû."Huilu̍tpin Kokanhōe tsō͘lí kànsū 馬拉亞 kóng,"Koktsèhuat kah Háṳûⁿ Kongiok, siá kah huisiông tshingtshó, lán ū khoânlī thiah tû Tiongkok Háikéngtūi só͘ tsng ê tsiahê phiauphû háisiōng jiatsa̍hmi̍h."

Tsit piàn Huilu̍tpin tùikhòng Tiongkok puttoān khoktōa léngthó͘ tsútiuⁿ ê hêngtōng, sī ántsóaⁿ ē tsiahni̍h béng, tsiahni̍h kínkhoài leh? inūi tsiahê háihe̍k íking jú lâi jú tsiapkīn Huilu̍tpin kûntó. Siōng tiōngiàu ê sī tsitê hêngtōng sī kinkì Huilu̍tpin tsóngthóng sió Mákhósū ê ti̍ttsiap bēnglēng tsìnhêng ê. Sió Mákhósū tsóngthóng ū piáusī, hibāng tùi Tiongkok tsháitshú koh khah kiông ngē ê gōakau tsèngtshik.

　　 Tiongkok kóng ê " N̂ggiâmtó ", sī Lâmhái Tiongsua kûntó ê tsi̍tê khoânta. Tsitê tó lī Tiongkok Háilâmtó 500 háilí, lī Huilu̍tpin So͘phikuan 100 háilí. Sī Tiongsua Kûntó tiùⁿlâu ê sî îit lō͘tshut tsúibīn ê tóta. 2012 nî Pakkiaⁿ tsiángkhòng N̂ggiâmtó, énghióng kîtha kokka hîbîn ê singkè, 2016 nî "Háigê siôngsiat Tiōngtshâi Huatīⁿ" Tiōngtshâitêng ittì tshâitēng, tī “ Liânha̍pkok Háṳûⁿ huat Kongiok” ēbīn, Tiongkok tùi Lâmhái tsūjiân tsugoân bô hiáng iú kiî "Káutōaⁿsòaⁿ" ê le̍ksúsèng khoânlī. Tiōngtshâitêng koh jīmtēng Tiongkok tī Lâmhái ê thiāmhái tsōlio̍k" hō͘ khoânkéng tsōsêng liáu bōetàng bánhôe ê súnsit", iaukiû Tiongkok thêngtsí tī Lâmhái ê ua̍htāng. Phòaⁿtēng N̂ggiâmtó sī paukuat Huilu̍tpin, Tiongkok, Tâioân kah Ua̍tlâm kúi ê kokka ê thoânthóng hîtiûⁿ.

Káugue̍h jīla̍k, Tiongkok Gōakaupō͘ huatgiânjîn Ong Bûnpin tùi Huilu̍tpin pióthài kóng,"goán hōng khǹg Huilu̍tpin m̄thang bô sū jiásū, tsètsō sū tuan." I kóng, sohá hông kuahtn̄g liáuāu, Huilu̍tpin kā kò͘tēng sohá ê tiāⁿ káitû liáuāu, Tiongkok mā íking kā jiatsa̍hmi̍h thiah tûliáu. Kîkoài, Tiongkok tsit piàn ná ē tsiah hó sí? inūi Huilu̍tpin tsit piàn ê hêngtōng sī sió Mákhósū tsóngthóng ti̍ttsiap hālēng·ê, tsin ū khólêng ū kah Bíkok kóng hósè, Tiongkok nā khíkha tāngtshiú, Bíkun ū khólêng sûisî tshaptshiú.

　　 Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!(230928)

Tsù, 雷姆拉　馬拉亞 tshiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sik toán-phêng 》　　　 Lí Lâm-hêng

　　　　　Goân-lâi ok-lâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!

　　 Káu-gue̍h jī-sì, Hui-lu̍t-pin tong-kio̍k tùi Tiong-kok tī Lâm-hái ê N̂g-giâm-tó siat-tì 300 kong-tshioh tn̂g ê phiau-phû hái-siōng jia-tsa̍h-mi̍h, lâi suan-sī tsú-koân, khu-kóaⁿ Hui-lu̍t-pin hî-bîn, piáu-ta̍t kiông-lia̍t put-boán. In-ūi án-ne ē tsó͘-jiáu tio̍h Hui-lu̍t-pin hî-bîn tsìn-ji̍p hit só͘-tsāi ê ha̍p-huat lia̍h-hî koân. Tû-liáu kiông-lia̍t khián-tsik Tiong-kok ê kí-tōng, koh tsí-khòng Pak-kiaⁿ tong-kio̍k ûi-hoán Kok-tsè-huat. Keh-kang, Tiong-kok Gōa-kau-pō͘ huat-giân-jîn Ong Bûn-pin kiông-tiāu, N̂g-giâm-tó sī Tiong-kok ê kò͘-iú léng-thó͘, Tiong-kok tùi N̂g-giâm-tó kah i hū-kīn hái-he̍k ū bô thang tsing-piān ê tsú-koân. Káu-gue̍h jī-gō͘, Hui-lu̍t-pin Hái-hōaⁿ Kéng-ōe-tūi tio̍h suan-pò͘ í-king kā Tiong-kok tī N̂g-giâm-tó it-tài siat-tì ê phiau-phû hái-siōng jia-tsa̍h-mi̍h thiah tû-tiāu, tsit-ê kí-tōng ē hō͘ Tiong-Hui nn̄g kok kah Lâm-hái ê kín-tiuⁿ tsêng-sè sing-un. Tse sī iû tsi̍t miâ Hui-lu̍t-pin Hái-hōaⁿ Kéng-ōe-tūi ê tshàng- tsúi-oân, tī Lâm-hái tsúi-té kuah-tn̄g tsi̍t-tōaⁿ soh-á, tsit tōaⁿ soh-á sī Tiong-kok kun-tūi siat-tì ê phiau-phû hái-siōng jia-tsa̍h-mi̍h ê tsi̍t-pō͘-hūn.

　　 Hui-lu̍t-pin Su-huat pō͘-tiúⁿ 雷姆拉 kóng,"Tsiah-ê phiau-phû hái-siōng jia-tsa̍h-mi̍h khak-si̍t tī hia, tī lán ê tsuan-sio̍k king-tsè-khu lāi, in-ūi in tshim-hoān tio̍h lán ê tsuan-sio̍k king-tsè-khu, lán ū koân kā i thiah tû."Hui-lu̍t-pin Kok-an-hōe tsō͘-lí kàn-sū 馬拉亞 kóng,"Kok-tsè-huat kah Hái-iûⁿ Kong-iok, siá kah hui-siông tshing-tshó, lán ū khoân-lī thiah tû Tiong-kok Hái-kéng-tūi só͘ tsng ê tsiah-ê phiau-phû hái-siōng jia-tsa̍h-mi̍h."

Tsit piàn Hui-lu̍t-pin tùi-khòng Tiong-kok put-toān khok-tōa léng-thó͘ tsú-tiuⁿ ê hêng-tōng, sī án-tsóaⁿ ē tsiah-ni̍h béng, tsiah-ni̍h kín-khoài leh? in-ūi tsiah-ê hái-he̍k í-king jú lâi jú tsiap-kīn Hui-lu̍t-pin kûn-tó. Siōng tiōng-iàu ê sī tsit-ê hêng-tōng sī kin-kì Hui-lu̍t-pin tsóng-thóng sió Má-khó-sū ê ti̍t-tsiap bēng-lēng tsìn-hêng ê. Sió Má-khó-sū tsóng-thóng ū piáu-sī, hi-bāng tùi Tiong-kok tshái-tshú koh khah kiông ngē ê gōa-kau tsèng-tshik.

　　 Tiong-kok kóng ê " N̂g-giâm-tó ", sī Lâm-hái Tiong-sua kûn-tó ê tsi̍t-ê khoân-ta. Tsit-ê tó lī Tiong-kok Hái-lâm-tó 500 hái-lí, lī Hui-lu̍t-pin So͘-phik-uan 100 hái-lí. Sī Tiong-sua Kûn-tó tiùⁿ-lâu ê sî î-it lō͘-tshut tsúi-bīn ê tó-ta. 2012 nî Pak-kiaⁿ tsiáng-khòng N̂g-giâm-tó, éng-hióng kî-tha kok-ka hî-bîn ê sing-kè, 2016 nî "Hái-gê siông-siat Tiōng-tshâi Huat-īⁿ" Tiōng-tshâi-têng it-tì tshâi-tēng, tī “ Liân-ha̍p-kok Hái-iûⁿ huat Kong-iok” ē-bīn, Tiong-kok tùi Lâm-hái tsū-jiân tsu-goân bô hiáng iú ki-î "Káu-tōaⁿ-sòaⁿ" ê le̍k-sú-sèng khoân-lī. Tiōng-tshâi-têng koh jīm-tēng Tiong-kok tī Lâm-hái ê thiām-hái tsō-lio̍k" hō͘ khoân-kéng tsō-sêng liáu bōe-tàng bán-hôe ê sún-sit", iau-kiû Tiong-kok thêng-tsí tī Lâm-hái ê ua̍h-tāng. Phòaⁿ-tēng N̂g-giâm-tó sī pau-kuat Hui-lu̍t-pin, Tiong-kok, Tâi-oân kah Ua̍t-lâm kúi ê kok-ka ê thoân-thóng hî-tiûⁿ.

Káu-gue̍h jī-la̍k, Tiong-kok Gōa-kau-pō͘ huat-giân-jîn Ong Bûn-pin tùi Hui-lu̍t-pin pió-thài kóng,"goán hōng khǹg Hui-lu̍t-pin m̄-thang bô sū jiá-sū, tsè-tsō sū tuan." I kóng, soh-á hông kuah-tn̄g liáu-āu, Hui-lu̍t-pin kā kò͘-tēng soh-á ê tiāⁿ kái-tû liáu-āu, Tiong-kok mā í-king kā jia-tsa̍h-mi̍h thiah tû-liáu. Kî-koài, Tiong-kok tsit piàn ná ē tsiah hó sí? in-ūi Hui-lu̍t-pin tsit piàn ê hêng-tōng sī sió Má-khó-sū tsóng-thóng ti̍t-tsiap hā-lēng-·ê, tsin ū khó-lêng ū kah Bí-kok kóng hó-sè, Tiong-kok nā khí-kha tāng-tshiú, Bí-kun ū khó-lêng sûi-sî tshap-tshiú.

　　 Goân-lâi ok-lâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!(230928)

Tsù, 雷姆拉　　 馬拉亞 　　　 tshiáⁿ liām Hôa-gí



　　九月二四，菲律賓當局對中國tī南海ê黃岩島設置300公尺長ê漂浮海上jia-tsa̍h-mi̍h（遮閘物），來宣示主權，驅趕菲律賓漁民，表達強烈不滿。因為án-neē阻擾tio̍h菲律賓漁民進入hit所在ê合法掠魚權。除了強烈譴責中國ê舉動，koh指控北京當局違反國際法。隔工，中國外交部發言人汪文斌強調，黃岩島是中國ê固有領土，中國對黃岩島kah伊附近海域有無可爭辯ê主權。九月二五，菲律賓海岸警衛隊tio̍h宣布已經kā中國tī黃岩島一帶設置ê漂浮海上jia-tsa̍h-mi̍h拆除掉，這個舉動ēhō͘中菲兩國kah南海ê緊張情勢升溫。Tse是由一名菲律賓海岸警衛隊ê潛水員，tī南海水底割斷一段索á，tsit段索á是中國軍隊設置ê漂浮海上jia-tsa̍h-mi̍hê一部分。

　　菲律賓司法部長雷姆拉講：「Tsiah-ê漂浮海上jia-tsa̍h-mi̍h確實tīhia，tī咱ê專屬經濟區內，因為in侵犯tio̍h咱ê專屬經濟區，咱有權kā伊拆除。」菲律賓國安會助理幹事馬拉亞講：「國際法kah海洋公約，寫kah非常清楚，咱有權利拆除中國海警隊所裝êtsiah-ê漂浮海上jia-tsa̍h-mi̍h。」

Tsit遍菲律賓對抗中國不斷擴大領土主張ê行動，是按怎ē tsiah-ni̍h猛、tsiah-ni̍h緊快咧？因為tsiah-ê海域已經愈來愈接近菲律賓群島。上重要ê是tsit-ê行動是根據菲律賓總統小馬可仕ê直接命令進行ê。小馬可仕總統有表示，希望對中國採取koh khah強硬ê外交政策。

　　中國講ê「黃岩島」，是南海中沙群島ê一個環礁。Tsit-ê島離中國海南島500海里、離菲律賓蘇碧灣100海里。是中沙群島漲流（tiùⁿ-lâu）ê時唯一露出水面ê島礁。2012年北京掌控黃岩島，影響其他國家漁民ê生計，2016年「海牙常設仲裁法院」仲裁庭一致裁定，tī《聯合國海洋法公約》下面，中國對南海自然資源無享有基於「九段線」ê歷史性權利。仲裁庭koh認定中國tī南海ê thiām海造陸「hō͘環境造成了bōe-tàng挽回ê損失」，要求中國停止tī南海ê活動。判定黃岩島是包括菲律賓、中國、台灣kah越南幾个國家ê傳統漁場。

九月二六，中國外交部發言人汪文斌對菲律賓表態講：「阮奉勸菲律賓m̄-thang無事惹事、製造事端。」伊講，索á hông割斷了後、菲律賓kā固定索á ê錨（tiāⁿ）解除了後，中國mā已經kā jia-tsa̍h-mi̍h拆除了。奇怪，中國tsit遍那ē tsiah好死？因為菲律賓tsit遍ê行動是小馬可仕總統直接下令ê，真有可能有kah美國講好勢，中國若起腳動手，美軍有可能隨時插手。

　　原來惡人mā驚pháiⁿ人！　　　　　　(230928)

註：雷姆拉　　馬拉亞　　　請唸華語