《綠色短評》

 | | | 轉寄

真假柯文哲，toh一位是本尊？

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūi-phêng 2023.11.19




Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī


《 Le̍ksik toánphêng 》　 Lí Lâmhêng

　　　　　Tsinké Kua Bûntiat, toh tsi̍t ūi sī púntsun?

Sìgue̍h jīla̍k, 《 Oánkiàn tsa̍ptsì 》 khanting Liânha̍pkok huatpò͘ 2023 nî "Sèkài hēnghok pòkò", Tâioân pâimiâ tē 27, pí Ji̍tpún, Hânkok, Tiongkok khah koân, tī Atsiu pâi tī tēsì miâ. Tsi̍tê kokka ê "hēnghok kám", kah kokka ê tsâile̍k pēng bô ti̍ttsiap kuanhē. Hēnghok ê tiōngiàu kuankiàn insò͘, pauhâm sinsim kiānkhong, jîntsè kuanhē, siuji̍p kah tsiūgia̍p, phíntik kah bítik, siāhōe tsitshî, kòjîn soánte̍k tsūiû, ū hāulêng koh tshingliâm ê tsènghú. Kîtiong siāhōe tsitshî sī tsí, ittàn nā tú tio̍h khùnlân ê sî, ū lâng ē tshuttshiú pangbâng góa. Bítik sī tsí khéng pangbâng ū khùnlân ê lâng. Thó͘níkî tōa tētāng, Ji̍tpún tōa tētāng, Tiongkok Sùtshuan tōa tētāng, lán kám kah toh tsi̍t ūi tsaibîn ū se̍ksāi? bô. Lán sī ántsóaⁿ ē kuan tsîⁿ, kuan bu̍ttsu, sīmtsì phài kiùlântūi kóaⁿ khì kiù tsai? inūi jîntō tsúgī ê siūⁿhuat sī, tī sèkài siōng nā iáu ū tsi̍tê lâng teh siūkhó͘, tio̍h ná tshintshiūⁿ lán kakī teh siūkhó͘. Tâioân lâng tio̍h sī inūi ū tsit tsióng kuansim pa̍tlâng, huaⁿhí pangtsō͘ pa̍tlâng ê bítik, tsiàⁿ sī Tâioân lâng ū hēnghok kám ê goânin tsi it.

　　 Sinbûn pòtō, tsa̍pitgue̍h tshela̍k àmsî, Bîntsiòngtóng tsóngthóng tshamsoánjîn Kua Bûntiat tshutse̍k Kohiông Tāiha̍k Tsèngtī kauhōetiám iánkáng. Kah tāiha̍ksing tùi tâm ê sî, thàulō͘ i tsátsêng tsoh Tâipak tshītiúⁿ ê sî, siōng kài thóià ê sī siáⁿmi̍h? múipiàn tshut tshiaeh, tshiūⁿkóng siáⁿmi̍h 普悠瑪 sūkò͘, tētāng téng tsailān ê sî, tio̍h kuan tsi̍tkò gue̍h ê sinsúi. Tâioân thiantsai tēpiàn koh hiahni̍h tsē,"góa iā bô thamu, góa beh ná ū hiah tsē tsîⁿ thang kuan leh? ta̍k piàn nā beh kuan tsi̍t kò gue̍h sinsúi, góa tio̍h tsin siūkhì. "Khòaⁿtio̍h tsitê pòtō, tsintsiàⁿ hō͘ lán tōatōa kiaⁿ tsi̍t tiô.

　　 Siūⁿkhí 2018 nî jīgue̍h tshela̍k pòaⁿmê 11 tiám 50 pun, Hualian huatsing kuibô͘ 6.2 kip ê tētāng, giâmtiōng kah ū kúi tòng tōalâu tangtó saiuai. Nn̄g kang āu ê jīgue̍h tshepeh, tongsî sinûi Tâipak tshītiúⁿ ê Kua Bûntiat tī bīntsheh ánne kóng, tētāng ētàng kā kiàntio̍kbu̍t tsìn tókhì, tānsī tsìn bē tò Tâioân lâng ê thoânkiat. Lí khòaⁿ Kua Bûntiat tshītiúⁿ hôténg ê khìphik! Kua tshītiúⁿ tī bīntsheh téngbīn kóng, Hualian sī jînkan tsēngthó͘, góa ta̍k piàn khì kàu hia, simlêng lóng ē tittio̍h pêngtsēng, tsit piàn kiông tsìn tsōsêng liáu giâmtiōng ê súnhāi, góa ē kuantshut tsi̍t kò gue̍h ê sinsúi, mā hibāng ta̍kê tsòhóe lâi tsàntsō͘, pangtsō͘ kó͘lē tsaibîn tō͘kòe lânkuan, mā pangtsō͘ Hualian tiôngsin khiā khí·lâi.. M̄nā ánne, Kua Bûntiat tshītiúⁿ mā tsuankang kā tsīntsài kuankhoán tsuanhō͘ siá tī ēbīn, hongpiān ta̍kê kià tsîⁿ. Tongsî ê Tâipak tshītiúⁿ Kua Bûntiat si̍ttsāi ūkàu tsàn, tsintsiàⁿ ta̍ttit lâng tsunkèng!

　　 Būntê sī, kináji̍t ê Kua Bûntiat kah gō͘ nî tsêng 2018 nî ê Kua Bûntiat, tàuté toh tsi̍t ūi tsiah sī tsintsiàⁿ ê Kua Bûntiat? nāsī kináji̍t beh soán tsóngthóng ê Kua Bûntiat tsiah sī tsintsiàⁿ ê Kua Bûntiat, lán beh khó͘khǹg Kua Bûntiat khì tha̍k kó͘tsá kó͘tsá Bêngtsu kóng ê tsi̍t kù ōe,"lâng kai ū putjím lâng tsi sim." ìsù sī kóng múi tsi̍tê lâng lóng ū tshikún thiàⁿsioh pa̍tlâng ê sim. Ēbīn tsiap lo̍hkhì kóng,"bô tshikún tsi sim, hui lâng· iā."ìsù sī kóng bô tshikún thiàⁿsioh pa̍tlâng ê sim·ê, m̄ sī lâng.

　　 Tsinké Kua Bûntiat, toh tsi̍t ūi sī púntsun? (231110)

Tsù, 普悠瑪　　 tshiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sik toán-phêng 》　 Lí Lâm-hêng

　　　　　Tsin-ké Kua Bûn-tiat, toh tsi̍t ūi sī pún-tsun?

Sì-gue̍h jī-la̍k, 《 Oán-kiàn tsa̍p-tsì 》 khan-ting Liân-ha̍p-kok huat-pò͘ 2023 nî "Sè-kài hēng-hok pò-kò", Tâi-oân pâi-miâ tē 27, pí Ji̍t-pún, Hân-kok, Tiong-kok khah koân, tī A-tsiu pâi tī tē-sì miâ. Tsi̍t-ê kok-ka ê "hēng-hok kám", kah kok-ka ê tsâi-le̍k pēng bô ti̍t-tsiap kuan-hē. Hēng-hok ê tiōng-iàu kuan-kiàn in-sò͘, pau-hâm sin-sim kiān-khong, jîn-tsè kuan-hē, siu-ji̍p kah tsiū-gia̍p, phín-tik kah bí-tik, siā-hōe tsi-tshî, kò-jîn soán-te̍k tsū-iû, ū hāu-lêng koh tshing-liâm ê tsèng-hú. Kî-tiong siā-hōe tsi-tshî sī tsí, it-tàn nā tú tio̍h khùn-lân ê sî, ū lâng ē tshut-tshiú pang-bâng góa. Bí-tik sī tsí khéng pang-bâng ū khùn-lân ê lâng. Thó͘-ní-kî tōa tē-tāng, Ji̍t-pún tōa tē-tāng, Tiong-kok Sù-tshuan tōa tē-tāng, lán kám kah toh tsi̍t ūi tsai-bîn ū se̍k-sāi? bô. Lán sī án-tsóaⁿ ē kuan tsîⁿ, kuan bu̍t-tsu, sīm-tsì phài kiù-lân-tūi kóaⁿ khì kiù tsai? in-ūi jîn-tō tsú-gī ê siūⁿ-huat sī, tī sè-kài siōng nā iáu ū tsi̍t-ê lâng teh siū-khó͘, tio̍h ná tshin-tshiūⁿ lán ka-kī teh siū-khó͘. Tâi-oân lâng tio̍h sī in-ūi ū tsit tsióng kuan-sim pa̍t-lâng, huaⁿ-hí pang-tsō͘ pa̍t-lâng ê bí-tik, tsiàⁿ sī Tâi-oân lâng ū hēng-hok kám ê goân-in tsi it.

　　 Sin-bûn pò-tō, tsa̍p-it-gue̍h tshe-la̍k àm-sî, Bîn-tsiòng-tóng tsóng-thóng tsham-soán-jîn Kua Bûn-tiat tshut-se̍k Ko-hiông Tāi-ha̍k Tsèng-tī kau-hōe-tiám ián-káng. Kah tāi-ha̍k-sing tùi tâm ê sî, thàu-lō͘ i tsá-tsêng tsoh Tâi-pak tshī-tiúⁿ ê sî, siōng kài thó-ià ê sī siáⁿ-mi̍h? múi-piàn tshut tshia-eh, tshiūⁿ-kóng siáⁿ-mi̍h 普悠瑪 sū-kò͘, tē-tāng téng tsai-lān ê sî, tio̍h kuan tsi̍t-kò gue̍h ê sin-súi. Tâi-oân thian-tsai tē-piàn koh hiah-ni̍h tsē,"góa iā bô tham-u, góa beh ná ū hiah tsē tsîⁿ thang kuan leh? ta̍k piàn nā beh kuan tsi̍t kò gue̍h sin-súi, góa tio̍h tsin siū-khì. "Khòaⁿ-tio̍h tsit-ê pò-tō, tsin-tsiàⁿ hō͘ lán tōa-tōa kiaⁿ tsi̍t tiô.

　　 Siūⁿ-khí 2018 nî jī-gue̍h tshe-la̍k pòaⁿ-mê 11 tiám 50 pun, Hua-lian huat-sing kui-bô͘ 6.2 kip ê tē-tāng, giâm-tiōng kah ū kúi tòng tōa-lâu tang-tó sai-uai. Nn̄g kang āu ê jī-gue̍h tshe-peh, tong-sî sin-ûi Tâi-pak tshī-tiúⁿ ê Kua Bûn-tiat tī bīn-tsheh án-ne kóng, tē-tāng ē-tàng kā kiàn-tio̍k-bu̍t tsìn tó-khì, tān-sī tsìn bē tò Tâi-oân lâng ê thoân-kiat. Lí khòaⁿ Kua Bûn-tiat tshī-tiúⁿ hô-téng ê khì-phik! Kua tshī-tiúⁿ tī bīn-tsheh téng-bīn kóng, Hua-lian sī jîn-kan tsēng-thó͘, góa ta̍k piàn khì kàu hia, sim-lêng lóng ē tit-tio̍h pêng-tsēng, tsit piàn kiông tsìn tsō-sêng liáu giâm-tiōng ê sún-hāi, góa ē kuan-tshut tsi̍t kò gue̍h ê sin-súi, mā hi-bāng ta̍k-ê tsò-hóe lâi tsàn-tsō͘, pang-tsō͘ kó͘-lē tsai-bîn tō͘-kòe lân-kuan, mā pang-tsō͘ Hua-lian tiông-sin khiā khí-·lâi.. M̄-nā án-ne, Kua Bûn-tiat tshī-tiúⁿ mā tsuan-kang kā tsīn-tsài kuan-khoán tsuan-hō͘ siá tī ē-bīn, hong-piān ta̍k-ê kià tsîⁿ. Tong-sî ê Tâi-pak tshī-tiúⁿ Kua Bûn-tiat si̍t-tsāi ū-kàu tsàn, tsin-tsiàⁿ ta̍t-tit lâng tsun-kèng!

　　 Būn-tê sī, kin-á-ji̍t ê Kua Bûn-tiat kah gō͘ nî tsêng 2018 nî ê Kua Bûn-tiat, tàu-té toh tsi̍t ūi tsiah sī tsin-tsiàⁿ ê Kua Bûn-tiat? nā-sī kin-á-ji̍t beh soán tsóng-thóng ê Kua Bûn-tiat tsiah sī tsin-tsiàⁿ ê Kua Bûn-tiat, lán beh khó͘-khǹg Kua Bûn-tiat khì tha̍k kó͘-tsá kó͘-tsá Bêng-tsu kóng ê tsi̍t kù ōe,"lâng kai ū put-jím lâng tsi sim." ì-sù sī kóng múi tsi̍t-ê lâng lóng ū tshik-ún thiàⁿ-sioh pa̍t-lâng ê sim. Ē-bīn tsiap lo̍h-khì kóng,"bô tshik-ún tsi sim, hui lâng-· iā."ì-sù sī kóng bô tshik-ún thiàⁿ-sioh pa̍t-lâng ê sim-·ê, m̄ sī lâng.

　　 Tsin-ké Kua Bûn-tiat, toh tsi̍t ūi sī pún-tsun? (231110)

Tsù, 普悠瑪　　 tshiáⁿ liām Hôa-gí




四月二六，《遠見雜誌》刊登聯合國發布2023年「世界幸福報告」，台灣排名第27，比日本、韓國、中國khah koân，tī亞洲排tī第四名。一个國家ê「幸福感」，kah國家ê財力並無直接關係。幸福ê重要關鍵因素，包含身心健康、人際關係、收入kah就業、品德kah美德、社會支持、個人選擇自由、有效能koh清廉ê政府。其中社會支持是指，一旦若抵tio̍h困難ê時，有人ē出手幫忙我。美德是指肯幫忙有困難ê人。土耳其大地動、日本大地動、中國四川大地動，咱敢kahtoh一位災民有熟似？無。咱是按怎ē捐錢、捐物資，甚至派救難隊趕去救災？因為人道主義ê想法是：tī世界上若猶有一个人teh受苦，tio̍h那親像咱家己teh受苦。台灣人tio̍h是因為有tsit種關心別人、歡喜幫助別人ê美德，正是台灣人有幸福感ê原因之一。

　　新聞報導，十一月初六暗時，民眾黨總統參選人柯文哲出席高雄大學政治交匯點演講。Kah大學生對談ê時，透露伊早前作台北市長ê時，上kài討厭ê是啥物？每遍出車厄，像講啥物普悠瑪事故、地動等災難ê時，tio̍h捐一個月ê薪水。台灣天災地變koh hiah-ni̍htsē，「我也無貪污，我beh那有hiahtsē錢通捐咧？ta̍k遍若beh捐一個月薪水，我tio̍h真受氣。」看tio̍h tsit-ê報導，真正hō͘咱大大驚一tiô。

　　想起2018年二月初六半暝11點50分，花蓮發生規模6.2級ê地動，嚴重kah有幾棟大樓東倒西歪。兩工後ê二月初八，當時身為台北市長ê柯文哲tī面冊án-ne講：地動ē-tàng kā建築物震倒去，但是震bē倒台灣人ê團結。你看柯文哲市長何等ê氣魄！柯市長tī面冊頂面講，花蓮是人間淨土，我ta̍k遍去到hia，心靈lóngē得tio̍h平靜，tsit遍強震造成了嚴重ê損害，我ē捐出一個月ê薪水，mā希望ta̍k个做夥來贊助，幫助鼓勵災民度過難關，mā幫助花蓮重新khiā起來.。M̄-nā án-ne，柯文哲市長mā專工kā賑災捐款專戶寫tī下面，方便ta̍k个寄錢。當時ê台北市長柯文哲實在有夠讚，真正值得人尊敬！

　　問題是，今á日ê柯文哲kah五年前2018年ê柯文哲，到底toh一位tsiah是真正ê柯文哲？若是今á日beh選總統ê柯文哲才是真正ê柯文哲，咱beh苦勸柯文哲去讀古早古早孟子講ê一句話：「人皆有不忍人之心。」意思是講每一个人lóng有惻隱疼惜別人ê心。下面接落去講：「無惻隱之心，非人也。」意思是講無惻隱疼惜別人ê心ê，m̄是人。

　　真假柯文哲，toh一位是本尊？ (231110)

註：普悠瑪　　請唸華語