《綠色短評》

 | | | 轉寄

大選後檢討，當然是檢討別人！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūi-phêng 2024.02.04





Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī


《 Le̍ksik toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　 Tōasoán āu kiámthó, tongjiân sī kiámthó pa̍tlâng!

　　 Tsóngthóng hù tsóngthóng tōasoán bîntiāu hongkuan tsêng, Bîntsiòngtóng ê lāi tsham bîntiāu, tiâutséng āu Kua Êng phòe 33.4%, Lōa Siau phòe 33.79%, Hāu Khong phòe 32.8%. Tī soán tsêng Kua Bûntiat tshiàng siaⁿ "soán āu góa tsiahlâi tsi̍tê tsi̍tê tùi! kàusî tio̍h tsaiiáⁿ siáⁿ lâng teh tsò ké bîntiāu?" Itgue̍h tsa̍pla̍k àm, soán su ê Bîntsiòngtóng tsúse̍k Kua Bûntiat tī bīntsheh hiòng tsitshî tsiá pótsèng "soán tsêng Bîntsiòngtóng lāi tsham bîntiāu bô tsoh ké". Tshiúki ka tshīōe bîntiāu ngō͘tsha ē hiahni̍h tōa sī inūi siàuliân lâng lóng bô tshutlâi tâuphiò."Siàuliân tso̍kkûn tâuphiò lu̍t jú koân, tio̍h ē kah goán ê bîntiāu kiatkó koh khah tsiapkīn. Tānsī tsit piàn tâuphiò lu̍t kanta tshitsiâⁿit, tìsú kiatkó putjû ūkî. "Siàuliân lâng bô tshutlâi tâuphiò, Kua Bûntiat koài kóng tsin tsē siàuliân lâng tio̍h siōngpan. Kua Bûntiat khólêng m̄tsai iáⁿ, 2020 nî tsóngthóng tōasoán Tshòa Ingbûn tit le̍ksú siōng siōng koân ê 817 bāngōa phiò, tâuphiò lu̍t mā tsiah tshitsiâⁿsì niāniā.

Kua Bûntiat jīnûi soán su sī inūi "bô huattō͘ tsó͘tsua̍t khìpó","í hongkuan bîntiāu lâi khòaⁿ, tōatosò͘ ê bîntiāu lóng kā góa ê tsitshî tō͘ apkē. Jîtshiáⁿ sī tn̂gkî thiaukang táⁿap, lâi iâⁿ tsō khìpó hāuèng."kasiōng kok tsióng thu̍thuat sūkiāⁿ, tshiūⁿkóng kokka kip kéngpò, bîntiāu hongkuan liáuāu tsin tsē hongbīn ûikui hòngtshut bîntiāu, sīmtsì ū kémō͘ Kueh Tâibêng tángsūtiúⁿ tsi miâ ê phuesìn liûthoân, mā lóng ū khólêng énghióng soánbîn ê tâuphiò ìgoān.

　　 Kua Bûntiat kiámthó Tâioân ê tâuphiò tsètō͘ lo̍kngó͘, itti̍t bô huattō͘ tshuitōng bānglō͘ kah puttsāi tsik tâuphiò, hō͘ tsin tsē lâng sòngsit kongbîn koânik, sòa lo̍hlâi Tâioân Bîntsiòngtóng sin jīm 8 miâ li̍púi, ē toktshiok Tiongsoánhōe kakiông sò͘ūi hòa, phiahbián jînûi sitgō͘." Kua Bûntiat khólêng m̄tsai iáⁿ, ùi 2007 nî tsì 2022 nî tsi kan, ū Hôlân, Tikkok, 愛爾蘭, Ingkok, Hunlân, Ji̍tpún téng la̍k ê siantsìn kokka, inūi póan, huatlu̍t, tsâitsèng kah kisu̍t būntê siosòa hòngkhì tiāntsú tâuphiò, 挪威kah Òtsiu sin lâm 威爾斯 tsiu nn̄g kok hòngkhì bānglō͘ tâuphiò. Ū puttsāi tsik tâuphiò ê Bíkok, 2020 nî tâuphiò lu̍t tsiah 66%. Ha̍ktsiá jīnûi bôtsāitsik tâuphiò khióngkiaⁿ ínhuat Tiongkok kàisoán, tiāntsú tâuphiò ū hông tshaukhòng téng tsuan gîlū, mā ū khólêng siū 駭客kanjiáu.

　　 Kua Bûntiat hujîn Tân Phòikî kiámthó soán su kuankiàn sī, iā tsîⁿ kah pa̍k thiāuákha ê púnléng si̍ttsāi su·lâng.

　　 Itgue̍h tsa̍psaⁿ àm, Tiongkok Kokbîntóng tìkhò͘ hù tsiphêngtiúⁿ Lêng Tô ti̍tpeh, Bîntsiòngtóng tsóngthóng kēngsoán tsóngkànsū N̂g Sansan ēng Bîntsiòngtóng ké bîntiāu, sī Nâ Pe̍h phòakio̍k, bô huattō͘ kā Bîntsìntóng kóaⁿ lo̍htâi ê tsōikhue hōsiú.

Itgue̍h tsa̍ptshit, Tiongkok Kokbîntóng hù tsóngthóng hāusoánjîn Tiō Siáukhong kiámthó i ê tsóngthóng hāusoánjîn Hāu Iúgî kháutsâi bô hó koh bēhiáu kóng siàntōng lâng kámtsêng ê ōe, Kua Bûntiat tio̍h tsin gâu. Ùi bó͘ tsi̍tê kaktō͘ lâi khòaⁿ, Hāu Iúgî sī thiautsiàn tsiá, nā bô tòngsoán siáⁿ to bô, só͘í tio̍h ài hō͘ soánbîn tsi̍t kóa hibāng, soánkí sī tsi̍t tsióng tsâihù tsài hunphòe, jio̍ksè tsiá khah tsē phiò, tio̍h ài tī soánkí ê sî tùi jio̍ksè tsiá kóng tsi̍t kóa sênglo̍k, nā m̄ káⁿ kóng sênglo̍k tio̍h ē tsin pháiⁿ soán. Tiō Siáukhong koh kóng,"góa tsá to̍h kóng Kua Bûntiat sī tēsaⁿ, kiatkó tsèngbêng tio̍h sī ánne. Put ha̍ptsok tio̍h sī lo̍ksoán, lí kóng tsuntiōng khoha̍k, sò͘ kù, m̄ sī pîn kakī loān kóng, kiatkó tio̍h sī lí bô tsuntiōng khoha̍k, sò͘kù, tsiah ē hō͘ Bîntsìntóng tsóngthóng tòngsoánjîn Lōa Tshingtik kèsio̍k tsò."

　　Tōasoán āu kiámthó, tēit liû ê lo̍ksoántsiá tongjiân sī kiámthó pa̍tlâng! (240126)

Tsù, 愛爾蘭　 挪威　威爾斯　駭客 tshiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版



《 Le̍k-sik toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　 Tōa-soán āu kiám-thó, tong-jiân sī kiám-thó pa̍t-lâng!

　　 Tsóng-thóng hù tsóng-thóng tōa-soán bîn-tiāu hong-kuan tsêng, Bîn-tsiòng-tóng ê lāi tsham bîn-tiāu, tiâu-tséng āu Kua Êng phòe 33.4%, Lōa Siau phòe 33.79%, Hāu Khong phòe 32.8%. Tī soán tsêng Kua Bûn-tiat tshiàng siaⁿ "soán āu góa tsiah-lâi tsi̍t-ê tsi̍t-ê tùi! kàu-sî tio̍h tsai-iáⁿ siáⁿ lâng teh tsò ké bîn-tiāu?" It-gue̍h tsa̍p-la̍k àm, soán su ê Bîn-tsiòng-tóng tsú-se̍k Kua Bûn-tiat tī bīn-tsheh hiòng tsi-tshî tsiá pó-tsèng "soán tsêng Bîn-tsiòng-tóng lāi tsham bîn-tiāu bô tsoh ké". Tshiú-ki ka tshī-ōe bîn-tiāu ngō͘-tsha ē hiah-ni̍h tōa sī in-ūi siàu-liân lâng lóng bô tshut-lâi tâu-phiò."Siàu-liân tso̍k-kûn tâu-phiò lu̍t jú koân, tio̍h ē kah goán ê bîn-tiāu kiat-kó koh khah tsiap-kīn. Tān-sī tsit piàn tâu-phiò lu̍t kan-ta tshit-siâⁿ-it, tì-sú kiat-kó put-jû ū-kî. "Siàu-liân lâng bô tshut-lâi tâu-phiò, Kua Bûn-tiat koài kóng tsin tsē siàu-liân lâng tio̍h siōng-pan. Kua Bûn-tiat khó-lêng m̄-tsai iáⁿ, 2020 nî tsóng-thóng tōa-soán Tshòa Ing-bûn tit le̍k-sú siōng siōng koân ê 817 bān-gōa phiò, tâu-phiò lu̍t mā tsiah tshit-siâⁿ-sì niā-niā.

Kua Bûn-tiat jīn-ûi soán su sī in-ūi "bô huat-tō͘ tsó͘-tsua̍t khì-pó","í hong-kuan bîn-tiāu lâi khòaⁿ, tōa-to-sò͘ ê bîn-tiāu lóng kā góa ê tsi-tshî tō͘ ap-kē. Jî-tshiáⁿ sī tn̂g-kî thiau-kang táⁿ-ap, lâi iâⁿ tsō khì-pó hāu-èng."ka-siōng kok tsióng thu̍t-huat sū-kiāⁿ, tshiūⁿ-kóng kok-ka kip kéng-pò, bîn-tiāu hong-kuan liáu-āu tsin tsē hong-bīn ûi-kui hòng-tshut bîn-tiāu, sīm-tsì ū ké-mō͘ Kueh Tâi-bêng táng-sū-tiúⁿ tsi miâ ê phue-sìn liû-thoân, mā lóng ū khó-lêng éng-hióng soán-bîn ê tâu-phiò ì-goān.

　　 Kua Bûn-tiat kiám-thó Tâi-oân ê tâu-phiò tsè-tō͘ lo̍k-ngó͘, it-ti̍t bô huat-tō͘ tshui-tōng bāng-lō͘ kah put-tsāi tsik tâu-phiò, hō͘ tsin tsē lâng sòng-sit kong-bîn koân-ik, sòa lo̍h-lâi Tâi-oân Bîn-tsiòng-tóng sin jīm 8 miâ li̍p-úi, ē tok-tshiok Tiong-soán-hōe ka-kiông sò͘-ūi hòa, phiah-bián jîn-ûi sit-gō͘." Kua Bûn-tiat khó-lêng m̄-tsai iáⁿ, ùi 2007 nî tsì 2022 nî tsi kan, ū Hô-lân, Tik-kok, 愛爾蘭, Ing-kok, Hun-lân, Ji̍t-pún téng la̍k ê sian-tsìn kok-ka, in-ūi pó-an, huat-lu̍t, tsâi-tsèng kah ki-su̍t būn-tê sio-sòa hòng-khì tiān-tsú tâu-phiò, 挪威kah Ò-tsiu sin lâm 威爾斯 tsiu nn̄g kok hòng-khì bāng-lō͘ tâu-phiò. Ū put-tsāi tsik tâu-phiò ê Bí-kok, 2020 nî tâu-phiò lu̍t tsiah 66%. Ha̍k-tsiá jīn-ûi bô-tsāi-tsik tâu-phiò khióng-kiaⁿ ín-huat Tiong-kok kài-soán, tiān-tsú tâu-phiò ū hông tshau-khòng téng tsu-an gî-lū, mā ū khó-lêng siū 駭客kan-jiáu.

　　 Kua Bûn-tiat hu-jîn Tân Phòe-kî kiám-thó soán su kuan-kiàn sī, iā tsîⁿ kah pa̍k thiāu-á-kha ê pún-léng si̍t-tsāi su-·lâng.

　　 It-gue̍h tsa̍p-saⁿ àm, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tì-khò͘ hù tsip-hêng-tiúⁿ Lêng Tô ti̍t-peh, Bîn-tsiòng-tóng tsóng-thóng kēng-soán tsóng-kàn-sū N̂g San-san ēng Bîn-tsiòng-tóng ké bîn-tiāu, sī Nâ Pe̍h phòa-kio̍k, bô huat-tō͘ kā Bîn-tsìn-tóng kóaⁿ lo̍h-tâi ê tsōe-khue hō-siú.

It-gue̍h tsa̍p-tshit, Tiong-kok Kok-bîn-tóng hù tsóng-thóng hāu-soán-jîn Tiō Siáu-khong kiám-thó i ê tsóng-thóng hāu-soán-jîn Hāu Iú-gî kháu-tsâi bô hó koh bē-hiáu kóng siàn-tōng lâng kám-tsêng ê ōe, Kua Bûn-tiat tio̍h tsin gâu. Ùi bó͘ tsi̍t-ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ, Hāu Iú-gî sī thiau-tsiàn tsiá, nā bô tòng-soán siáⁿ to bô, só͘-í tio̍h ài hō͘ soán-bîn tsi̍t kóa hi-bāng, soán-kí sī tsi̍t tsióng tsâi-hù tsài hun-phòe, jio̍k-sè tsiá khah tsē phiò, tio̍h ài tī soán-kí ê sî tùi jio̍k-sè tsiá kóng tsi̍t kóa sêng-lo̍k, nā m̄ káⁿ kóng sêng-lo̍k tio̍h ē tsin pháiⁿ soán. Tiō Siáu-khong koh kóng,"góa tsá to̍h kóng Kua Bûn-tiat sī tē-saⁿ, kiat-kó tsèng-bêng tio̍h sī án-ne. Put ha̍p-tsok tio̍h sī lo̍k-soán, lí kóng tsun-tiōng kho-ha̍k, sò͘ -kù, m̄ sī pîn ka-kī loān kóng, kiat-kó tio̍h sī lí bô tsun-tiōng kho-ha̍k, sò͘-kù, tsiah ē hō͘ Bîn-tsìn-tóng tsóng-thóng tòng-soán-jîn Lōa Tshing-tik kè-sio̍k tsò."

　　Tōa-soán āu kiám-thó, tē-it liû ê lo̍k-soán-tsiá tong-jiân sī kiám-thó pa̍t-lâng! (240126)

Tsù, 愛爾蘭　 挪威　威爾斯　駭客 tshiáⁿ liām Hôa-gí





　　總統副總統大選民調封關前，民眾黨ê內參民調，調整後柯盈配33.4%，賴蕭配33.79%，侯康配32.8%。Tī選前柯文哲tshiàng聲「選後我才來一个一个對！到時tio̍h知影siáⁿ人teh做假民調？」一月十六暗，選輸ê民眾黨主席柯文哲tī面冊向支持者保證「選前民眾黨內參民調無作假」。手機加市話民調誤差ēhiah-ni̍h大是因為少年人lóng無出來投票。「少年族群投票率愈高，tio̍hēkah阮ê民調結果koh khah接近。但是tsit遍投票率kan-ta七成一，致使結果不如預期。」少年人無出來投票，柯文哲怪講真tsē少年人tio̍h上班。柯文哲可能m̄知影，2020年總統大選蔡英文得歷史上siōng koân ê 817萬外票，投票率mā tsiah七成四niā-niā。

柯文哲認為選輸是因為「無法度阻絕棄保」，「以封關民調來看，大多數ê民調lóng kā我ê支持度壓低。而且是長期thiau工打壓，來營造棄保效應。」加上各種突發事件，像講國家級警報、民調封關了後真tsē方面違規釋出民調，甚至有假冒郭台銘董事長之名ê批信流傳，mā lóng有可能影響選民ê投票意願。

　　柯文哲檢討台灣ê投票制度落伍，一直無法度推動網路kah不在籍投票，hō͘真tsē人喪失公民權益，續落來台灣民眾黨新任8名立委，ē督促中選會加強數位化，避免人為失誤。」柯文哲可能m̄知影，ùi 2007年至2022年之間，有荷蘭、德國、愛爾蘭、英國、芬蘭、日本等六个先進國家，因為保安、法律、財政kah技術問題相續放棄電子投票，挪威kah澳州新南威爾斯州兩國放棄網上投票。有不在籍投票ê美國，2020年投票率才66%。學者認為無在籍投票恐驚引發中國介選，電子投票有hông操控等資安疑慮，mā有可能受駭客干擾。

　　柯文哲夫人陳佩琪檢討選輸關鍵是：掖錢kah縛柱á腳ê本領實在輸人。

　　一月十三暗，中國國民黨智庫副執行長凌濤直剖，民眾黨總統競選總幹事黃珊珊用民眾黨假民調，是藍白破局、無法度kā民進黨趕落台ê罪魁禍首。

一月十七，中國國民黨副總統候選人趙少康檢討伊ê總統候選人侯友宜口才無好koh bē曉講煽動人感情ê話，柯文哲tio̍h真gâu。Ùi某一个角度來看，侯友宜是挑戰者，若無當選siáⁿ都無，所以tio̍h愛hō͘選民一kóa希望，選舉是一種財富再分配，弱勢者khahtsē票，tio̍h愛tī選舉ê時對弱勢者講一kóa承諾，若m̄敢講承諾tio̍hē真pháiⁿ選。趙少康koh講，「我早tio̍h講柯文哲是第三，結果證明tio̍h是án-ne。不合作tio̍h是落選，你講尊重科學、數據，m̄是憑家己亂講，結果tio̍h是你無尊重科學、數據，才ēhō͘民進黨總統當選人賴清德繼續做。」

　　　　大選後檢討，第一流ê落選者當然是檢討別人！ (240126)

註：愛爾蘭　挪威　威爾斯　駭客 請唸華語