《綠色短評》

 | | | 轉寄

Ná像鸚哥鳥kan-taⁿ學一句：中央欠疫苗！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2021.08.08

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī
《 Le̍ksik toánphêng 》 Lí Lâmhêng
Nátshiūⁿ ingko tsiáu kantaⁿ o̍h tsi̍t kù, Tiongiong khiàm e̍kbiâu!

　　Ēkì tsoh gíná ê sî, Tâioân iáu tī pe̍hsik khióngpò͘ thóngtī tsi hā, tsin tsē ha̍ksing gíná tsokbûn siá kàu siōngbóe, tio̍h nátshiūⁿ ingko tsiáu kantaⁿ o̍h tsi̍t kù, siūⁿkhí khó͘lān ê Tāilio̍k tôngpau. Tsún nā tsokbûn têba̍k sī "Tiongtshiutseh", siá kàu siúⁿ gue̍h tsia̍h gue̍hpiáⁿ, siūⁿkhí khó͘lān ê Tāilio̍k tôngpau, mā káná ūiáⁿ, ū ê ha̍ksing gíná tsokbûn têba̍k sī "óngtsiok", siá kàu bóe·á kóng kináji̍t oántsiok tsin huaⁿhí, i mā siá kóng, siūⁿkhí khó͘lān ê Tāilio̍k tôngpau, bēsái tshiò i sī "thiantsâi", si̍ttsāi sī Tiongkok Kokbîntóng ê lô͘hòa kàuio̍k, kā hóhó tsi̍tê ha̍ksing gíná kà kah piàn tsoh nátshiūⁿ ingko tsiáu, kantaⁿ o̍h tsi̍t kù, siūⁿkhí khó͘lān ê Tāilio̍k tôngpau.

　　 Bôgîgō͘ kàu kináji̍t iáu ū lâng lâu tio̍h tsit tsióng ingko tsiáu ê pēⁿto̍k, bôkoán siáⁿmi̍h tsútê, i ittēng ē kóng,"Tiongiong khiàm e̍kbiâu."

　　 La̍kgue̍h tshesì khí, tsi̍t lépài kú, Tiongkok Kokbîntóng li̍púi tóng thoân téng tsa̍pê lâng tshiú the̍h tsi̍t tè pâiá, téngbīn siá,"góa ài e̍kbiâu, Tâioân ài ua̍hmiā", múikang tī Tsóngthónghú thâutsêng iûhêng khònggī. Inūi hit tongsî lán tsènghú kakī bé·ê kah Ji̍tpún tsēsàng lán ê, kok tsióng e̍kbiâu tàutàu tsi̍tē tsiah nn̄gpah tsa̍p kúi bān tse niāniā. In ê iōngì m̄sī kantaⁿ khònggī "Tiongiong khiàm e̍kbiâu". Tán kàu tshitgue̍h tiongsûn, lán kakī bé·ê kah Ji̍tpún, Bíkok tsēngsàng lán ê kok tsióng e̍kbiâu íking ū tshitpah saⁿtsa̍pkáu bān tse, Tiongkok Kokbîntóng tiongiong iáu beh tshōa in tsiptsèng ê sìê koān, tshá kóng beh bé e̍kbiâu, koh kóng "Tiongiong khiàm e̍kbiâu" ê líiû bô siáⁿ ē thong ígōa, hō͘ lâng iah kóng hit sìê koān tsù e̍kbiâu ê tsìntō͘ lóng pâi tī bóeá kúi miâ, ū nn̄gê koān kín kóng in bô beh kakī bé e̍kbiâu ah. Kîsi̍t lán kakī tsátsêng tio̍h tēngbé kah lâng sàng ê e̍kbiâu ū saⁿtshing gōa bān tse.

Tshitgue̍h tsa̍ppeh, Tâipak tshītiúⁿ Kua Bûnthiat kóng beh tsiohtsè 80 ik kakī bé e̍kbiâu, i kóng inūi Tiongiong khiàm e̍kbiâu. Tâipaktshī gīoân Kán So͘pôe piáusī, kinkì 111 nî tō͘ Tâipaktshī tsóng ūsoàn àn pian tsè ji̍ttêngpió, Tâipaktshī mênî tō͘ ê ūsoàn piantsè thêngsū tī tshitgue̍h té ítsêng tio̍h tshaputto kò tsi̍ttōaⁿlo̍h ah, Kua Bûnthiat tshītiúⁿ tsitmá thêkhí mênî beh tsiohtsè kinpún sī teh kóng kó͘.

Siōng hótshiò·ê sī Sinpaktshī hù tshītiúⁿ Lâu Hôjiân. Kinkì ōesing hoklī pō͘ thóngkè tsuliāu, kàu tshitgue̍h jītsa̍p tsásî tsa̍p tiám ûitsí, AZ e̍kbiâu sin pak tshī iáu tshun ū tsiongkīn 20 bān tse, sī tsoân kok tshun siōng tsēê koān tshī, Lâu Hôjiân hù tshītiúⁿ kóng, e̍kbiâu ê phòe sàng tsútō koân tī tiongng, tiongng beh phòe sàng 偌tsē e̍kbiâu, tēhng kantaⁿētàng pītōng tsiapsiū. ⁿáē tsōsêng tsit tsióng hiānsiōng? inūi"tiongng e̍kbiâu puttsiok". Tùi tsittiám, sin pak tshī gīoân tì 瑋姍 thàukòe bīntsheh piáusī, Lâu hù tshītiúⁿ tàuté teh kóng siáⁿhō͘ lâng lóng thiaⁿ bô. Tì gīoân koh kā i khausé kóng i "sī ingkai têngsiu kokbûn, ahsī sò͘ha̍k?"

　　 Kîsi̍t, lán Tâioân tsátsêng íking tēngbé·ê, koh ū Kotuan kah Liâna nn̄g king lán koksán ê e̍kbiâu, kasiōng Tâioân bînkan Tâitsik tiān, Hônghái / Énglêng kikimhōe, Tsûtsè tsēngsàng kah Ji̍tpún, Bíkok, 立陶宛, 斯洛伐克 tsēngsàng·ê, ka·khílâi ū 5,068 bān tse koktsióng e̍kbiâu, tshitgue̍h jījī lán tsènghú koh tēngbé 3,600 bān tse ê Moderna e̍kbiâu, tsóngkiōng ū 8,668 bān gōa tse e̍kbiâu, siáⁿ kóng "Tiongiong khiàm e̍kbiâu"? (210723)
Tsù, 立陶宛, 斯洛伐克 　　 tshiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版
《 Le̍k-sik toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng
Ná-tshiūⁿ ing-ko tsiáu kan-taⁿ o̍h tsi̍t kù, Tiong-iong khiàm e̍k-biâu!

　　Ē-kì tsoh gín-á ê sî, Tâi-oân iáu tī pe̍h-sik khióng-pò͘ thóng-tī tsi hā, tsin tsē ha̍k-sing gín-á tsok-bûn siá kàu siōng-bóe, tio̍h ná-tshiūⁿ ing-ko tsiáu kan-taⁿ o̍h tsi̍t kù, siūⁿ-khí khó͘-lān ê Tāi-lio̍k tông-pau. Tsún nā tsok-bûn tê-ba̍k sī "Tiong-tshiu-tseh", siá kàu siúⁿ gue̍h tsia̍h gue̍h-piáⁿ, siūⁿ-khí khó͘-lān ê Tāi-lio̍k tông-pau, mā ká-ná ū-iáⁿ, ū ê ha̍k-sing gín-á tsok-bûn tê-ba̍k sī "óng-tsiok", siá kàu bóe-·á kóng kin-á-ji̍t oán-tsiok tsin huaⁿ-hí, i mā siá kóng, siūⁿ-khí khó͘-lān ê Tāi-lio̍k tông-pau, bē-sái tshiò i sī "thian-tsâi", si̍t-tsāi sī Tiong-kok Kok-bîn-tóng ê lô͘-hòa kàu-io̍k, kā hó-hó tsi̍t-ê ha̍k-sing gín-á kà kah piàn tsoh ná-tshiūⁿ ing-ko tsiáu, kan-taⁿ o̍h tsi̍t kù, siūⁿ-khí khó͘-lān ê Tāi-lio̍k tông-pau.

　　 Bô-gî-gō͘ kàu kin-á-ji̍t iáu ū lâng lâu tio̍h tsit tsióng ing-ko tsiáu ê pēⁿ-to̍k, bô-koán siáⁿ-mi̍h tsú-tê, i it-tēng ē kóng,"Tiong-iong khiàm e̍k-biâu."

　　 La̍k-gue̍h tshe-sì khí, tsi̍t lé-pài kú, Tiong-kok Kok-bîn-tóng li̍p-úi tóng- thoân téng tsa̍p-ê lâng tshiú the̍h tsi̍t tè pâi-á, téng-bīn siá,"góa ài e̍k-biâu, Tâi-oân ài ua̍h-miā", múi-kang tī Tsóng-thóng-hú thâu-tsêng iû-hêng khòng-gī. In-ūi hit tong-sî lán tsèng-hú ka-kī bé-·ê kah Ji̍t-pún tsē-sàng lán ê, kok tsióng e̍k-biâu tàu-tàu tsi̍t-ē tsiah nn̄g-pah tsa̍p kúi bān tse niā-niā. In ê iōng-ì m̄-sī kan-taⁿ khòng-gī "Tiong-iong khiàm e̍k-biâu". Tán kàu tshit-gue̍h tiong-sûn, lán ka-kī bé-·ê kah Ji̍t-pún, Bí-kok tsēng-sàng lán ê kok tsióng e̍k-biâu í-king ū tshit-pah saⁿ-tsa̍p-káu bān tse, Tiong-kok Kok-bîn-tóng tiong-iong iáu beh tshōa in tsip-tsèng ê sì-ê koān, tshá kóng beh bé e̍k-biâu, koh kóng "Tiong-iong khiàm e̍k-biâu" ê lí-iû bô siáⁿ ē thong í-gōa, hō͘ lâng iah kóng hit sì-ê koān tsù e̍k-biâu ê tsìn-tō͘ lóng pâi tī bóe-á kúi miâ, ū nn̄g-ê koān kín kóng in bô beh ka-kī bé e̍k-biâu ah. Kî-si̍t lán ka-kī tsá-tsêng tio̍h tēng-bé kah lâng sàng ê e̍k-biâu ū saⁿ-tshing gōa bān tse.

Tshit-gue̍h tsa̍p-peh, Tâi-pak tshī-tiúⁿ Kua Bûn-thiat kóng beh tsioh-tsè 80 ik ka-kī bé e̍k-biâu, i kóng in-ūi Tiong-iong khiàm e̍k-biâu. Tâi-pak-tshī gī-oân Kán So͘-pôe piáu-sī, kin-kì 111 nî tō͘ Tâi-pak-tshī tsóng ū-soàn àn pian- tsè ji̍t-têng-pió, Tâi-pak-tshī mê-nî tō͘ ê ū-soàn pian-tsè thêng-sū tī tshit-gue̍h té í-tsêng tio̍h tsha-put-to kò tsi̍t-tōaⁿ-lo̍h ah, Kua Bûn-thiat tshī-tiúⁿ tsit-má thê-khí mê-nî beh tsioh-tsè kin-pún sī teh kóng kó͘.

Siōng hó-tshiò-·ê sī Sin-pak-tshī hù tshī-tiúⁿ Lâu Hô-jiân. Kin-kì ōe-sing hok-lī pō͘ thóng-kè tsu-liāu, kàu tshit-gue̍h jī-tsa̍p tsá-sî tsa̍p tiám ûi-tsí, AZ e̍k-biâu sin pak tshī iáu tshun ū tsiong-kīn 20 bān tse, sī tsoân kok tshun siōng tsēê koān tshī, Lâu Hô-jiân hù tshī-tiúⁿ kóng, e̍k-biâu ê phòe sàng tsú-tō koân tī tiong-ng, tiong-ng beh phòe sàng 偌tsē e̍k-biâu, tē-hng kan-taⁿē-tàng pī-tōng tsiap-siū. ⁿáē tsō-sêng tsit tsióng hiān-siōng? in-ūi"tiong-ng e̍k-biâu put-tsiok". Tùi tsit-tiám, sin pak tshī gī-oân tì 瑋姍 thàu-kòe bīn-tsheh piáu-sī, Lâu hù tshī-tiúⁿ tàu-té teh kóng siáⁿhō͘ lâng lóng thiaⁿ bô. Tì gī-oân koh kā i khau-sé kóng i "sī ing-kai têng-siu kok-bûn, ah-sī sò͘-ha̍k?"

　　 Kî-si̍t, lán Tâi-oân tsá-tsêng í-king tēng-bé-·ê, koh ū Ko-tuan kah Liân-a nn̄g king lán kok-sán ê e̍k-biâu, ka-siōng Tâi-oân bîn-kan Tâi-tsik -tiān, Hông-hái / Éng-lêng ki-kim-hōe, Tsû-tsè tsēng-sàng kah Ji̍t-pún, Bí-kok, 立陶宛, 斯洛伐克 tsēng-sàng-·ê, ka-·khí-lâi ū 5,068 bān tse kok-tsióng e̍k-biâu, tshit-gue̍h jī-jī lán tsèng-hú koh tēng-bé 3,600 bān tse ê Moderna e̍k-biâu, tsóng-kiōng ū 8,668 bān gōa tse e̍k-biâu, siáⁿ kóng "Tiong-iong khiàm e̍k-biâu"? (210723)
Tsù, 立陶宛, 斯洛伐克 　　 tshiáⁿ liām Hôa-gí


　　Ē記作gín-á ê時，台灣猶tī白色恐怖統治之下，真tsē學生gín-á作文寫到上尾，tio̍h ná像鸚哥鳥kan-taⁿ學一句：想起苦難ê大陸同胞。準nā作文題目是「中秋節」，寫到賞月食月餅，想起苦難ê大陸同胞，māká-ná有影：有ê學生gín-á作文題目是「遠足」，寫到尾á講今á日遠足真歡喜，伊mā寫講：想起苦難ê大陸同胞，bē-sái笑伊是「天才」，實在是中國國民黨ê奴化教育，kā好好一個學生gín-á教kah變作ná像鸚哥鳥，kan-taⁿ學一句：想起苦難ê大陸同胞。

　　無疑誤到今á日猶有人留tio̍h tsit種鸚哥鳥ê病毒，無管siáⁿ物主題，伊一定ē講：「中央欠疫苗。」

　　六月初四起一禮拜久，中國國民黨立委黨團等十個人手the̍h一塊牌á，頂面寫：「我愛疫苗，台灣愛活命」，每工tī總統府頭前遊行抗議。因為hit當時咱政府家己買ê kah日本贈送咱ê，各種疫苗鬥鬥一下才兩百十幾萬劑niā-niā。Inê用意m̄是kan-taⁿ抗議「中央欠疫苗」。等到七月中旬，咱家己買êkah日本、美國贈送咱ê各種疫苗已經有七百三十幾萬劑，中國國民黨中央猶beh tshōa in執政ê四個縣，吵講beh買疫苗，koh講「中央欠疫苗」ê理由無siáⁿē通以外，hō͘人iah講hit四個縣注疫苗ê進度lóng排tī尾á幾名，有兩個縣緊講in無beh家己買疫苗ah。其實咱家己早前tio̍h訂買kah人送ê疫苗有三千外萬劑。

七月十八，台北市長柯文哲講beh借債80億家己買疫苗，伊講因為中央欠疫苗。台北市議員簡舒培表示，根據111年度台北市總預算案編製日程表，台北市明年度ê預算編製程序tī七月底以前tio̍h差不多告一段落ah，柯文哲市長tsit-má提起明年beh借債根本是teh講古。

上好笑ê是新北市副市長劉和然。根據衛生福利部統計資料，到七月二十早時十點為止，AZ疫苗新北市猶tshun有將近20萬劑，是全國tshun上tsēê縣市，劉和然副市長講，疫苗ê配送主導權tī中央，中央beh配送偌tsē疫苗，地方kan-taⁿē-tàng被動接受。náē造成tsit種現象？因為「中央疫苗不足」。對tsit點，新北市議員戴瑋姍透過面冊表示，劉副市長到底teh講siáⁿhō͘人lóng聽無。戴議員koh kā伊刨洗（khau-sé）講伊「是應該重修國文，ah-sī數學？」

　　其實，咱台灣早前已經訂買ê、koh有高端kah聯亞兩間咱國產ê疫苗，加上台灣民間台積電、鴻海/永齡基金會、慈濟贈送kah日本、美國、立陶宛、斯洛伐克贈送-·ê，加起來有5,068萬劑各種疫苗，七月二二咱政府koh訂買3,600萬劑ê Moderna疫苗，總共有8,668萬外劑疫苗，siáⁿ講「中央欠疫苗」？ (210723)
註：立陶宛、斯洛伐克　　請唸華語