《綠色短評》

 | | | 轉寄

M̄是ta̍k个人lóng足ài戰爭相刣！

作者 李南衡, TsoânTâijī/全台字 by Tsng Hūiphêng 2022.03.20

Tsoânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱TsoânTâiJī

《 Le̍ksik toánphêng 》 Lí Lâmhêng

　　　　　M̄ sī ta̍kê lâng lóng tsiok ài tsiàntsing siothâi!

　　 Jīgue̍h jīsì, Gôlô tsóngthóng Phûting(Vladímir Pútin) huattōng Gôlô kuntūi tshimlio̍k kehpiah kok 烏克蘭, ínkhí tsoân sèkài tōa tio̍hkiaⁿ kah tōa hoánkám. Tûliáu tsin tsē kok tsènghú tsi̍tbīn tùi Gôlô huattshut khiàntsik tsi̍tbīn tùi 烏克蘭 siaⁿoān kah bu̍ttsu siōng ê oântsō͘, tsoân sèkài kok só͘tsāi lóng ū pêngbîn pehsèⁿ huatkhí ê hoán tsiàn hoán Phûting ê iûhêng sīui.

　　 Jīgue̍h jīla̍k, Canada Unkohôa ū tshinggōa miâ bô kâng tsióngtso̍k ê jînsū tī tshītiongsim siaⁿoān烏克蘭 jînbîn, kiōngtông tíkhòng Gôlô ê tshimlio̍k hêngûi. Jīgue̍h jītshit, paukuat ùi Sūisū, Hunlân, Spanish, Ingkok kok só͘tsāi, lio̍ksio̍k tshuthiān bîntsiòng tsiūⁿ kethâu iûhêng siaⁿoān烏克蘭, jîtshiáⁿ khiántsik Gôlô kun ê po̍khêng. Sūisū ū sò͘tshing lâng tsūtsi̍p tī Liânha̍pkok Geneva tsóngpō͘ thâutsêng, siaⁿoān烏克蘭. Siōng tsē lâng khólêng sī tī Tikkok Pehlîm ū 10 bān kûntsiòng tsiūⁿ kethâu siaⁿoān烏克蘭, khònggī Gôlô tsóngthóng Phûting huattōng tsiàntsing.

　　 Jīgue̍h jīsì, Gôlô ji̍ptshim烏克蘭hit kang, Gôlô púnkok kok siâⁿtshī ū kúitshing kúibān bîntsiòng bôkoán kéngtshat ê uihia̍p, kiâⁿtsiūⁿ kethâu khònggī kokka kuntūi huattōng tsiàntsing, tōasiaⁿ huah "bô ài, bô ài tsiàntsing!" tsin tsē Gôlô kongbîn, kah sèkài kok só͘tsāi ê lâng kāngkhoán, tùi Phûting hālēng tùi in ê "hiaⁿtī kok" tsìnhêng tsoânbīn kongkik, kámkak sitbōng, hùnkhài kah kiànsiàu. Kinkì tsi̍tê to̍kli̍p ê Gôlô jînkoân mûithé kongpò͘ , kàu jīgue̍h jīsì àm ûitsí, Gôlô kènghong ū tī gō͘tsa̍psaⁿ ê siâⁿtshī tsìtsió ū lia̍h 1,702 lâng, Bo̍ksukho kah sèng Piattò͘pó hông lia̍h siōngtsē lâng. Kinkì 《CNN》 pòtō, Phûting bôkoán koktsè tsètshâi Gôlô tshimlio̍k 烏克蘭, Gôlô bîntsiòng sìkè tōa mē " Phûting khí siáu ah", kúitsa̍p ê siâⁿtshī lóng ū tshuthiān hoántsiàn sīui, iaukiû sûisî thêngtsí kunsū hêngtōng, hêng hō͘ ta̍kke hôpêng. Tsi̍tê to̍kli̍p ê Gôlô jînkoân mûithé piáusī, kàu jīgue̍h jītshit àm ûitsí, Bo̍ksukho tongkio̍k íking khuliû 4,124 ê hoántsiàn sīui ê jînbîn, tsoân kok hoántsiàn khònggī hông kuaiⁿ ah ê bîntsiòng tsóngsò͘ íking tshiaukòe 5,900 lâng.

　　 Jīgue̍h jīla̍k, ū 664 miâ Gôlô siōng kia̍ttshut ê ha̍ktsiá kongkhai liânsú, iaukiû Gôlô sûisî tsiongtsí tùi烏克蘭ê tsiàntsing. Tsiahê ha̍ktsiá piáubêng, Gôlô tùi烏克蘭tāngbú tsōsêng tōakuibô͘ sísiong, phòhoāi Liânha̍pkok ê tsi̍pthé antsoân tsètō͘ kitshó͘, Gôlô tio̍h ūi tsit tiûⁿ "putgī" tsiàntsing hūkhí tsoântsik.

　　Tī sèng Piattò͘pó sīui iûhêng ê sî, ū tsi̍tê lâng khiā tī jînhêngtō téngbīn, giâ tsi̍t pak Gôlô siōng tshutmiâ ê hoántsiàn ōetsok ——韋列沙真(Vasily Vereshtsagin) ê《 tsiàntsing ê sîn hòa 》ê ho̍ktsèphín, ōetsok sī ōe tī ji̍tthâu tsiok béng ēbīn ê thó͘tē téngbīn, ū ēng te̍kjîn ê thâukhakóaⁿ thia̍p khílâi ê tsi̍tê kimjīthah. Tsit ūi tsa̍pkáu sèkí ê ōe ka ū tī ōikhing téngbīn siá kóng, Tsit pak tsokphín sī beh hiàn hō͘ "só͘ū úitāi ê tsingho̍ktsiá, bôlūn sī kòikhì, hiāntsāi ah sī bīlâi ê.".

　　 Ū tsi̍t tsióng to̍ktshâitsiá ài sìpiⁿ ê kokka lóng thiaⁿ i ê ōe, nā bô sūn i ê ì, i tio̍h huattōng tsiàntsing khì ka phah ka thâi, ka tsingho̍k. Tsit tsióng "tsiàntsing hoàná" tī le̍ksú siōng ittēng ē lâulo̍h jînlūi sattshiú ê tsōemiâ! Le̍ksú kā lán kóng, tsoân sèkài ê lâng lóng ài hôpêng, m̄ sī ta̍kê lâng lóng tsiok ài tsiàntsing siothâi! (220304)

Tsù, 烏克蘭tshiáⁿ ēng Hôagí liām


Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版


《 Le̍k-sik toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

　　　　　M̄ sī ta̍k-ê lâng lóng tsiok ài tsiàn-tsing sio-thâi!

　　 Jī-gue̍h jī-sì, Gô-lô tsóng-thóng Phû-ting(Vladímir Pútin) huat-tōng Gô-lô kun-tūi tshim-lio̍k keh-piah kok 烏克蘭, ín-khí tsoân sè-kài tōa tio̍h-kiaⁿ kah tōa hoán-kám. Tû-liáu tsin tsē kok tsèng-hú tsi̍t-bīn tùi Gô-lô huat-tshut khiàn-tsik tsi̍t-bīn tùi 烏克蘭 siaⁿ-oān kah bu̍t-tsu siōng ê oân-tsō͘, tsoân sè-kài kok só͘-tsāi lóng ū pêng-bîn peh-sèⁿ huat-khí ê hoán tsiàn hoán Phû-ting ê iû-hêng sī-ui.

　　 Jī-gue̍h jī-la̍k, Canada Un-ko-hôa ū tshing-gōa miâ bô kâng tsióng-tso̍k ê jîn-sū tī tshī-tiong-sim siaⁿ-oān烏克蘭 jîn-bîn, kiōng-tông tí-khòng Gô-lô ê tshim-lio̍k hêng-ûi. Jī-gue̍h jī-tshit, pau-kuat ùi Sūi-sū, Hun-lân, Spanish, Ing-kok kok só͘-tsāi, lio̍k-sio̍k tshut-hiān bîn-tsiòng tsiūⁿ ke-thâu iû-hêng siaⁿ-oān烏克蘭, jî-tshiáⁿ khián-tsik Gô-lô kun ê po̍k-hêng. Sūi-sū ū sò͘-tshing lâng tsū-tsi̍p tī Liân-ha̍p-kok Geneva tsóng-pō͘ thâu-tsêng, siaⁿ-oān烏克蘭. Siōng tsē lâng khó-lêng sī tī Tik-kok Peh-lîm ū 10 bān kûn-tsiòng tsiūⁿ ke-thâu siaⁿ-oān烏克蘭, khòng-gī Gô-lô tsóng-thóng Phû-ting huat-tōng tsiàn-tsing.

　　 Jī-gue̍h jī-sì, Gô-lô ji̍p-tshim烏克蘭hit kang, Gô-lô pún-kok kok siâⁿ-tshī ū kúi-tshing kúi-bān bîn-tsiòng bô-koán kéng-tshat ê ui-hia̍p, kiâⁿ-tsiūⁿ ke-thâu khòng-gī kok-ka kun-tūi huat-tōng tsiàn-tsing, tōa-siaⁿ huah "bô ài, bô ài tsiàn-tsing!" tsin tsē Gô-lô kong-bîn, kah sè-kài kok só͘-tsāi ê lâng kāng-khoán, tùi Phû-ting hā-lēng tùi in ê "hiaⁿ-tī kok" tsìn-hêng tsoân-bīn kong-kik, kám-kak sit-bōng, hùn-khài kah kiàn-siàu. Kin-kì tsi̍t-ê to̍k-li̍p ê Gô-lô jîn-koân mûi-thé kong-pò͘ , kàu jī-gue̍h jī-sì àm ûi-tsí, Gô-lô kèng-hong ū tī gō͘-tsa̍p-saⁿ ê siâⁿ-tshī tsì-tsió ū lia̍h 1,702 lâng, Bo̍k-su-kho kah sèng Piat-tò͘-pó hông lia̍h siōng-tsē lâng. Kin-kì 《CNN》 pò-tō, Phû-ting bô-koán kok-tsè tsè-tshâi Gô-lô tshim-lio̍k 烏克蘭, Gô-lô bîn-tsiòng sì-kè tōa mē " Phû-ting khí siáu ah", kúi-tsa̍p ê siâⁿ-tshī lóng ū tshut-hiān hoán-tsiàn sī-ui, iau-kiû sûi-sî thêng-tsí kun-sū hêng-tōng, hêng hō͘ ta̍k-ke hô-pêng. Tsi̍t-ê to̍k-li̍p ê Gô-lô jîn-koân mûi-thé piáu-sī, kàu jī-gue̍h jī-tshit àm ûi-tsí, Bo̍k-su-kho tong-kio̍k í-king khu-liû 4,124 ê hoán-tsiàn sī-ui ê jîn-bîn, tsoân kok hoán-tsiàn khòng-gī hông kuaiⁿ ah ê bîn-tsiòng tsóng-sò͘ í-king tshiau-kòe 5,900 lâng.

　　 Jī-gue̍h jī-la̍k, ū 664 miâ Gô-lô siōng kia̍t-tshut ê ha̍k-tsiá kong-khai liân-sú, iau-kiû Gô-lô sûi-sî tsiong-tsí tùi烏克蘭ê tsiàn-tsing. Tsiah-ê ha̍k-tsiá piáu-bêng, Gô-lô tùi烏克蘭tāng-bú tsō-sêng tōa-kui-bô͘ sí-siong, phò-hoāi Liân-ha̍p-kok ê tsi̍p-thé an-tsoân tsè-tō͘ ki-tshó͘, Gô-lô tio̍h ūi tsit tiûⁿ "put-gī" tsiàn-tsing hū-khí tsoân-tsik.

　　Tī sèng Piat-tò͘-pó sī-ui iû-hêng ê sî, ū tsi̍t-ê lâng khiā tī jîn-hêng-tō téng-bīn, giâ tsi̍t pak Gô-lô siōng tshut-miâ ê hoán-tsiàn ōe-tsok ——韋列沙真(Vasily Vereshtsagin) ê《 tsiàn-tsing ê sîn hòa 》ê ho̍k-tsè-phín, ōe-tsok sī ōe tī ji̍t-thâu tsiok béng ē-bīn ê thó͘-tē téng-bīn, ū ēng te̍k-jîn ê thâu-khak-óaⁿ thia̍p khí-lâi ê tsi̍t-ê kim-jī-thah. Tsit ūi tsa̍p-káu sè-kí ê ōe -ka ū tī ōe-khing téng-bīn siá kóng, Tsit pak tsok-phín sī beh hiàn hō͘ "só͘-ū úi-tāi ê tsing-ho̍k-tsiá, bô-lūn sī kòe-khì, hiān-tsāi ah sī bī-lâi ê.".

　　 Ū tsi̍t tsióng to̍k-tshâi-tsiá ài sì-piⁿ ê kok-ka lóng thiaⁿ i ê ōe, nā bô sūn i ê ì, i tio̍h huat-tōng tsiàn-tsing khì ka phah ka thâi, ka tsing-ho̍k. Tsit tsióng "tsiàn-tsing hoàn-á" tī le̍k-sú siōng it-tēng ē lâu-lo̍h jîn-lūi sat-tshiú ê tsōe-miâ! Le̍k-sú kā lán kóng, tsoân sè-kài ê lâng lóng ài hô-pêng, m̄ sī ta̍k-ê lâng lóng tsiok ài tsiàn-tsing sio-thâi! (220304)

Tsù, 烏克蘭tshiáⁿ ēng Hôa-gí liām


　　二月二四，俄羅總統浮丁（Vladímir Pútin）發動俄羅軍隊侵略隔壁國烏克蘭，引起全世界大tio̍h驚kah大反感。除了真tsē國政府一面對俄羅發出讉責一面對烏克蘭聲援kah物資上ê援助，全世界各所在lóng有平民百姓發起ê反戰反浮丁ê遊行示威。

　　二月二六，加拿大溫哥華有千gōa名無仝種族ê人士tī市中心聲援烏克蘭人民，共同抵抗俄羅ê侵略行為。二月二七，包括ùi瑞士、芬蘭、西班牙、英國各所在，陸續出現民眾上街頭遊行聲援烏克蘭、而且譴責俄羅軍ê暴行。瑞士有數千人聚集tī聯合國日內瓦總部頭前，聲援烏克蘭。上tsē人可能是tī德國柏林有10萬群眾上街頭聲援烏克蘭、抗議俄羅總統浮丁發動戰爭。

　　二月二四，俄羅入侵烏克蘭hit工，俄羅本國各城市有幾千幾萬民眾無管警察ê威脅，行上街頭抗議國家軍隊發動戰爭，大聲喝「無ài，無ài戰爭！」真tsē俄羅公民，kah世界各所在ê人仝款，對浮丁下令對inê「兄弟國」進行全面攻擊，感覺失望、憤慨kah見笑。根據一个獨立ê俄羅人權媒體公佈，到二月二四暗為止，俄羅警方有tī五十三个城市至少有掠1,702人，莫斯科kah聖彼得堡hông掠上tsē人。根據《CNN》報導，浮丁無管國際制裁俄羅侵略烏克蘭，俄羅民眾四界大罵「浮丁起siáu ah」，幾十个城市lóng有出現反戰示威，要求隨時停止軍事行動，還hō͘ ta̍k-ke和平。一个獨立ê俄羅人權媒體表示，到二月二七暗為止，莫斯科當局已經拘留4,124个反戰示烕ê人民，全國反戰抗議hông關押ê民眾總數已經超過5,900人。

　　二月二六，有664名俄羅上傑出ê學者公開連署，要求俄羅隨時終止對烏克蘭ê戰爭。Tsiah-ê學者表明，俄羅對烏克蘭動武造成大規模死傷，破壞聯合國ê集體安全制度基礎，俄羅tio̍h為tsit場「不義」戰爭負起全責。

　　tī聖彼得堡示威遊行ê時，有一个人khiā tī人行道頂面，giâ一幅俄羅上出名ê反戰畫作——韋列沙真ê《戰爭ê神化》ê複製品，畫作是畫tī日頭足猛下面ê土地頂面，有用敵人ê頭殼碗疊起來ê一个金字塔。Tsit位十九世紀ê畫家有tī畫框頂面寫講：Tsit幅作品是beh獻hō͘「所有偉大ê征服者，無論是過去、現在ah是未來ê。」。

　　有一種獨裁者ài四邊ê國家lóng聽伊ê話，若無順伊ê意，伊tio̍h發動戰爭去ka拍ka刣，ka征服。Tsit種「戰爭販á」tī歷史上一定會留落人類殺手ê罪名！歷史kā咱講：全世界ê人lóngài和平，m̄是ta̍k个人lóng足ài戰爭相刣！ (220304)

註：烏克蘭　　請用華語唸