《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē Jī koàn Ki-tok lâi ê sî 「Tē jī tsiuⁿ Tshù-lí Kàng-tàn」 第二卷 基督來ê時「第二章 處女降誕」（2/4）

作者 Tâi-e̍k:Ko Tik-tsiong, Siu-tèng: Tsng Hūi-phêng&Lîm Tsùn-io̍k 2021.04.11

Tsū-jiân tsit-ê kò͘-sū, sī ti̍t-tsiap tùi Mâ-lí-ah, á-·sī kan-tsiap tùi Mâ-lí-ah ê tshin-lâng, tōa bīn Iô-ha-neh, á-·sī tùi Mâ-lí-ah hiah-ê kèng-khiân ê hū-jîn-lâng phōaⁿ lâi thiaⁿ-kìⁿ ê. Siōng tsá ha̍k-sing án-tsóaⁿ lâi thoân-pò hit-ê siau-sit, lán lóng m̄-tsai pòaⁿ-hāng. Tong-sî ê kàu-hōe só͘ boán-tsiok ê tsèng-kì sī siáⁿ-mi̍h khoán, lán mā sī lóng m̄-tsai. Lán tsí-ū tsai-iáⁿ,"I-é-su ê lāu-bú Mâ-lí-ah ū kah i ê hiaⁿ-tī saⁿ-kap tòa."Koh tsai-iáⁿ tī bô kúi nî ê tiong-kan, tsit-ê siau-sit ū piàn thoân tī tsoân Pa-le̍k-su-ting; iū-koh tsai-iáⁿ tsit-ê siau-sit, tī bô kúi nî kú, ū piàn-tsò tsi̍t-ê kháu thôaⁿ tī in tiong-kan, iā tsit-ê siau-sit tsiâⁿ-tsò kháu thôaⁿ liáu-āu, Má-thài tsiah gia̍h pit lâi kì-tsài, iā Lū-ka tsiah sòa kì-tsài koh-khah siông-sè tī tsheh-·ni̍h. Lán tsí-ū tsai tong-sî ê kàu-hōe ū tshut-pán tsiah-ê hok-im-su lâi piáu-bêng In ê sìn-gióng, sòa kā tsit-ê sìn-gióng lâi pīⁿ ji̍p tī tsá-tsá ê Sìn-king ê lāi-bīn. Tī-tsia ū Lô-má lâng óa tī Tsú-āu 100 nî, in teh kiâⁿ-sé-lé ê sî só͘ teh ēng ê Sìn-king, tī hit lāi-tiong, ū tsi̍t kù teh kóng,"Τùi Sèng Sîn lâi hoâi-īn, tùi tsāi-sik-lí Mâ-lí-ah lâi tshut-sì."í-āu tī ta̍k sî-tāi ê kàu-hōe lóng bô piàn-ōaⁿ, iā lóng bô iô-tāng, ū kì-tsài tsit-ê sū-si̍t tī In ê Sìn-king, lâi siông-sè suat-bêng i ê hòa-sin ê tiong-sim ê kà-sī. Kàu hiān-kim tī thong sè-kài ta̍k só͘-tsāi ê kàu-hōe, to lóng sī ū kà-sī In ê kiáⁿ-jî, tio̍h sìn i ê hòa-sin ê tō-lí, sòa kiò in tio̍h àm-liām kóng, "góa sìn I-é-su Ki-tok, î-it ê Tsú, to̍h sī tùi Sèng Sîn ê koân-lêng tâu-thai, tùi tsāi-sik-lí Mâ-lí-ah tshut-sì."

Tsit sî lán ài tsiàu sì-tsiàⁿ ê sūn-sī lâi khòaⁿ ha̍k-sing ū án-tsóaⁿ lâi king-giām i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Tsèng ha̍k-sing siōng tsá sī ū tit-tio̍h tōa ê khak-sìn lâi king-giām-·tio̍h Ki-tok ê sîn-sèng. To̍k-to̍k lán ū jīn Ki-tok sī sîn, sī Siōng-tè, hit sî lán tsiah ū thang gī-lūn i ê tshù-lí Kàng-tàn ê būn-tê. Lán nā-sī bô ū jīn Ki-tok sī sîn, tsū-jiân i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū, sī khòaⁿ-tsò bô ì-sù. Lán tsí-ū ē hiáu-tit lâi tsông-pài hit-ê sing thiⁿ ê Ki-tok, lâi khòaⁿ i tsò sī Siōng-tè, hit sî tsiah ē tit-tio̍h tsa̍p-hun ê khak-sìn, lâi bêng-pe̍k Mâ-lí-ah só͘-ū thiaⁿ-kìⁿ hit-ê sîn-sèng, koh sîn-pì ê ōe, kóng,"Sèng Sîn beh lîm-kàu lí, tsì-koân-·ê ê koân-lêng beh tì-ìm lí, só͘-í tùi lí seⁿ ê, beh tshing tsò sèng, tsò Siōng-tè ê kiáⁿ."Tùi án-ne, tshin-tshiūⁿ só-sî ê hû-ha̍p tī só ê khoán-sit, hit sî i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, lán tsiah ē khòaⁿ-tsò sī ū hû-ha̍p tī i ê sîn-sèng, ū oân-sêng i ê sîn-sèng, tsiâⁿ-tsò hō͘ lâng ē-thang sìn tit ê sū-si̍t.

Tī sî tsit-ê sū tsiah bêng-hián? Tsit-ê sū m̄ sī king-kòe tsē-tsē nî kú, kàu ū sî-kan thang huat-sing tsē-tsē thoân-suat ê sî tsiah bêng-hián. M̄-sī! Tsit-ê sū sī tú-tú tī Tsú koh-o̍ah liáu, sûi-sî bêng-hián. Tik-kok ū tsi̍t ūi ha̍k-tsiá, kiò-tsò Há-luh-ná-khuh (AdolfvonHarnack), i sī tē-it tsai bat goân-sí Ki-tok-kàu ê le̍k-sú, i pún-sin khiok sī m̄ sìn tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, iáu-koh ū sêng-jīn lâi tsú-tiuⁿ kóng, tsit-ê tshù-lí Kàng-tàn ê sìn-gióng, sī óa tē-it sè-kí bóe ta̍k só͘-tsāi ê Ki-tok-tô͘ kiōng thong só͘ sìn ê, só͘-í lán tio̍h sêng-jīn, tsit-ê tshù-lí Kàng-tàn ê sìn-gióng sī tùi tī Tsú koh-o̍ah liáu ê sî khí, kàu tī tē-it sè-kí bóe ê tiong-kan, tī Pa-le̍k-su-ting só͘ huat-sing ê.

Ū siáⁿ-mi̍h lâng thang tsò lán ê kiàn-tsèng? tsū-jiân sī khiā-khí tī hit sî-tāi ê lâng thang tsò lán ê kiàn-tsèng. In-ūi hit sî-tāi ê lâng tsiah ē-thang phòaⁿ-toàn hit sî-tāi ê le̍k-sú-tik ê sū-si̍t, í-gōa bô pa̍t-tiâu-lō͘. Taⁿ lūn i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū, lán tsai hiah-ê khiā-khí tī hit sî-tāi beh lâi phòaⁿ-toàn hit-ê tsèng-kì ê lâng, sī ū tshim-sìn, sīm-tsì sòa siá hit-ê sū-si̍t tī In ê tsheh-·ni̍h, lâi tsiâⁿ-tsò ū koân-ui ê tsheh, kóng-khí In ê Tsú ê kò͘-sū. Tshin-tshiūⁿ án-ne, in khak-si̍t sī ū tshim-sìn, mā sòa ū siá bêng tsit-ê sū-si̍t.

Má-thài kah Lū-ka ū sêng-jīn in, put-kò sī teh kì-su̍t hit sî ê kàu-hōe ê sìn-gióng, tsiah ū siá tsit-ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū tī In ê hok-im-su, sòa kā in tshut-pán, lâi sêng-jīn hiah-ê hok-im-su sī si̍t-tsāi teh kì-si̍t In ê sìn-gióng ê tsheh. Lán kan-ta tùi tsit-ê si̍t-tsêng, to̍h í-king ū-kàu gia̍h ê tsèng-kì tī-·leh. Khó-sioh lâng tsē-tsē sī hut-lio̍k tsit-tiám. Tse kî-si̍t sī ū tōa ê tshò-gō͘ tī-·leh. Lán nā tha̍k hit-khoán tī-teh hoán-tùi tshù-lí Kàng-tàn ê tsheh liáu, hoān-sè ē khí giâu-gî ê sim, teh-beh siūⁿ kóng, án-tsóaⁿ kan-ta Má-thài kah Lū-ka ū kiàn-tsèng tsit-ê sū niā-niā, iā ū-sî ē sòa siūⁿ kóng, In ê tsheh sī kah-ná tshin-tshiūⁿ teh siá in pún-sin ê ha̍k-suat, ǹg-bāng kàu-hōe thang kā in tsiap-la̍p. Tiāⁿ-tio̍h ǹg-bāng lán bô ū tsit khoán ê tshò-gō͘ tī-·leh. Lán tio̍h khak-si̍t tsai, kî-si̍t in put-kò sī teh kì-su̍t kàu-hōe ê sìn-gióng niā-niā. Tshiáⁿ lán ē kì-tit ē-bīn tsit kù ōe, M̄-sī in-ūi tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t ū kì-tsài tī hok-im-su, só͘-í kàu-hōe tsiah sìn. Hoán-tńg sī in-ūi kàu-hōe ū sìn tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, só͘-í in tsiah ū kì-tsài tī hok-im-su. Tī Má-thài kah Lū-ka ê pōe-āu sī ū tsoân kàu-hōe tī-·leh.

Siat-sú lán nā si̍t-tsāi ē kì-tit í-siōng só͘ kóng tsit-ê si̍t-tsêng, ia̍h ē tsiàu lán ê siông-sik lâi phòaⁿ-toàn, lán to̍h khah m̄-bián hùi liáu sî-kan lâi siūⁿ, Ki-tok-tô͘ só͘ teh hoâi-gî, só͘ khòaⁿ-tsò tē-it khùn-lân ê būn-tê. Ū Ki-tok-tô͘ sī bat teh sio-tsèⁿ kóng, thài-thó Sin-iok kî-tha ê tù-tsiá, tùi i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū, lóng bô kiàn-tsèng siáⁿ-mi̍h?

Tsit sî, tshiáⁿ iông-ín góa lâi thó-lūn tsit-tiám. Lán tsiām-sî-kú m̄-bián siūⁿ hit-khoán bô sìn-gióng ê lâng ê hoán-tùi ê ōe, Ki-tok-tô͘ ê tiong-kan ū lâng só͘ teh giâu-gî, khòaⁿ-tsò sī tē-it thang tsheⁿ-kiaⁿ ê khùn-lân ê tiám, to̍h sī kóng, Má-khó bô kì-tsài tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, Iô-ha-neh mā-sī bô. Páu-lô tī i hiah-ni̍h tsē koàn ê phue-sìn ê tiong-kan, liân tsi̍t tiuⁿ mā bô teh kóng khí tsit-ê sū-si̍t. Tse kám m̄-sī teh àm-sī lán tsai, in sī lóng bô sìn i ê tshù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t? Ū-iáⁿ, lán nā-sī bô tsim-tsiok siūⁿ, tsit khoán ê hoán-tùi ê ōe, lán thiaⁿ-liáu sī tshin-tshiūⁿ tsin thang tsheⁿ-kiaⁿ ê khoán.


自然tsit-ê故事，是直接tùi馬利亞，á是間接tùi馬利亞ê 親人，大面約翰，á是tùi馬利亞hiah-ê敬虔ê婦人人伴來聽見ê。Siōng早學生án怎來傳報hit-ê消息，咱lóng m̄知半項。當時ê教會所boán-tsiok ê證據是啥物款，咱mā是lóng m̄知。咱只有知影，「耶穌ê老母馬利亞有kah伊ê兄弟相kap tòa。」Koh知影tī無幾年ê中間，tsit-ê消息有遍傳tī全巴勒斯坦；又koh知影tsit-ê消息，tī無幾年久，有變做一个口傳tī in中間，也tsit-ê消息成做口傳了後，馬太tsiah gia̍h筆來記載，也路加才續記載koh-khah詳細tī冊裡。咱只有知當時ê教會有出版tsiah-ê福音書來表明In ê信仰，續kā tsit-ê信仰來編入tī早早ê信經ê內面。Tī-tsia有羅馬人óa tī主後100年，in teh行洗禮ê時所teh用ê信經，tī hit內中，有一句teh講：「Τùi聖神來懷孕，tùi在室女馬利亞來出世。」以後tī ta̍k時代ê教會lóng無變換，也lóng無搖動，有記載tsit-ê事實tī In ê信經，來詳細說明伊ê化身ê中心ê教示。到現今tī thong世界ta̍k所在ê教會，to lóng是有教示In ê kiáⁿ兒，tio̍h信伊ê化身ê道理，續叫in tio̍h 暗念講：「我信耶穌基督，唯一ê主，to̍h是tùi聖神ê權能投胎，tùi在室女馬利亞出世。」

Tsit時咱ài照四正ê順序來看學生有án怎來經驗伊ê處女降誕ê事實。眾學生siōng早是有得tio̍h大ê確信來經驗-·tio̍h基督ê神聖。獨獨咱有認基督是神，是上帝，hit時咱tsiah有thang議論伊ê處女降誕ê問題。咱若是無有認基督是神，自然伊ê處女降誕ê事，是看做無意思。咱只有ē曉得來崇拜hit-ê升天ê基督，來看伊做是上帝，hit時tsiah ē得tio̍h十分ê確信，來明白馬利亞所有聽見hit-ê神聖，koh神祕ê話，講：「聖神beh臨到你，至koân-·ê ê權能beh致蔭你，所以tùi你生ê，beh稱做聖，做上帝ê kiáⁿ。」Tùi án-ne，親像鎖匙ê符合tī鎖ê款式，hit時伊ê處女降誕ê事實，咱tsiah ē看做是有符合tī伊ê神聖，有完成伊ê神聖，成做hō͘人ē-thang信得ê事實。

Tī時tsit-ê事tsiah明顯?Tsit-ê事m̄是經過tsē-tsē年久，到有時間thang發生tsē-tsē傳說ê時tsiah明顯。M̄是！Tsit-ê事是tú-tú tī主koh活了，隨時明顯。德國有一位學者，叫做Há-luh-ná-khuh(AdolfvonHarnack)，伊是第一知bat原始基督教ê歷史，伊本身卻是m̄信處女降誕ê事實，iáu-koh有承認來主張講，tsit-ê處女降誕ê信仰，是óa第一世紀尾ta̍k所在ê基督徒共通所信ê，所以咱tio̍h承認，tsit-ê處女降誕ê信仰是tùi tī主koh活了ê時起，到tī第一世紀尾ê中間，tī巴勒斯坦所發生ê。

有啥物人thang做咱ê見證?自然是khiā起tī hit時代ê人thang做咱ê見證。因為hit時代ê人tsiah ē-thang判斷hit時代ê歷史tik ê事實，以外無別條路。Taⁿ論伊ê處女降誕ê事，咱知hiah-ê khiā起tī hit時代beh來判斷hit-ê證據ê人，是有深信，甚至續寫hit-ê事實tī In ê冊裡，來成做有權威ê冊，講起In ê主ê故事。親像án-ne，in確實是有深信，mā續有寫明tsit-ê事實。

馬太kah路加有承認in，不過是teh記述hit時ê教會ê信仰，tsiah有寫tsit-ê處女降誕ê事tī In ê福音書，續kā in出版，來承認hiah-ê福音書是實在teh記實In ê信仰ê冊。咱kan-ta tùi tsit-ê實情，to̍h已經有夠額ê證據tī-·leh。可惜人tsē-tsē是忽略tsit點。這其實是有大ê錯誤tī-·leh。咱若讀hit款tī-teh反對處女降誕ê冊了，hoān-sè ē起僥疑ê心，teh-beh想講，án怎kan-ta馬太kah路加有見證tsit-ê事niā-niā，也有時會續想講，In ê冊是kah-ná親像teh寫in本身ê學說，ǹg望教會thang kā in接納。Tiāⁿ-tio̍h ǹg望咱無有tsit款ê錯誤tī-·leh。咱tio̍h確實知，其實in不過是teh記述教會ê信仰niā-niā。請咱ē記得下面tsit句話：M̄是因為處女降誕ê事實有記載tī福音書，所以教會才信。反轉是因為教會有信處女降誕ê事實，所以in tsiah有記載tī福音書。Tī馬太kah路加ê背後是有全教會tī-·leh。

設使咱若實在ē記得以上所講tsit-ê實情，亦會照咱ê常識來判斷，咱to̍h khah m̄免費了時間來想，基督徒所teh懷疑，所看做第一困難ê問題。有基督徒是bat tehsio-tsèⁿ講，thài-thó新約其他ê著者，tùi伊ê處女降誕ê事，lóng無見證啥物?

Tsit時，請容允我來討論tsit點。咱暫時久m̄免想hit款無信仰ê人ê反對ê話，基督徒ê中間有人所teh僥疑，看做是第一thang生驚ê困難ê點，to̍h是講，馬可無記載處女降誕ê事實，約翰mā是無。保羅tī伊hiah-ni̍h濟卷ê phue信ê中間，連一張mā無teh講起tsit-ê事實。這kám m̄是teh暗示咱知，in是lóng無信伊ê處女降誕ê事實?有影，咱若是無tsim-tsiok想，tsit款ê反對ê話，咱聽了是親像真thang生驚ê款。