《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tēsì koàn Tē 12 Tsiuⁿ Suaⁿténg Ê Suatkàu第四卷第十二章 山頂 ê說教

作者 Tâi e̍k:Ko Tiktsiong,Siutēng Lîm Tsùnio̍k & Tsng Hūiphêng 2024.08.18





Tē 12 Tsiuⁿ Suaⁿténg Ê Suatkàu


Tshintshiūⁿ ánni, hit ê tiōngtāi ê ji̍t, sī íking kàu, hitsî lán ê Tsú tsiū tshuthuat, I ê ióngkám ê mō͘hiám, beh lâi si̍thiān I ê īⁿsiōng, ēng kiankò͘ ê kitshó͘ beh lâi kiànsiat I ê Ôngkok tī tsit tōebīntsiūⁿ. I bô teh siūⁿ beh kakī tsi̍t lâng lâi oânsêng tsit ê sūgia̍p. I ū ài tsiong tsit ê sūgia̍p kautài lâng khì tsòe. Bat ū tsi̍t pái tī kautsiàn ê sî, ū tsi̍t ê khóngkhài ê thâulâng, kiò tsi̍t ê bô támliōng ê lâng lâi tī i ê bīntsêng, iā tsiong tsi̍t ê gûihiám ê kang kautài i, tùi ánni hō͘ i pìⁿtsiâⁿ tsi̍t ê ū inghiông ê lâng; tshintshiūⁿ ánni, Iésu ū khǹg hit hō khóngkhài gâu sìniōng lâng ê sim, ū tsiong I úitāi ê sūgia̍p lâi kautài tsit ê khólîn ê jînlūi. Khiok sī tsin tshiⁿtshám, lán ū sî hō͘ I sitbāng, iáukú I ū piktshiat teh himbō͘ lán ōetitthang tsiâⁿtsòe tsi̍t ê ū lō͘ēng ê lâng. I ū kóng, “Góa ài kautài lín, lín nā huaⁿhí hō͘ góa kautài, góa tsiū beh kuansim khòaⁿkò͘ lín, kàu tī tsit sèkan ê lō͘bé.”

Tshintshiūⁿ ánni, I tsiū kéngsoán tsa̍pjī ê, kap I saⁿkap tshuthuat, “thang kap I siôngsiông tīleh,” iā tī hit ê tsin tshinbi̍t teh kaupôe ê tiongkan, I ū kàsī in, hō͘ in tsaiiáⁿ I ū tsa̍phun sìniōng in, iā ēng I ê jia̍tsêng lâi kó͘tshui in, lâi tsōtsiū in tsiâⁿtsòe tshintshiūⁿ I ê khoánsit, tùi ánni hō͘ in tī tsionglâi thang tsiâⁿtsòe I ê Ôngkok ê tséngtsí. Siōngtè ê khóngkhài, sìniōng lán jînlūi kàu ánni, tse si̍ttsāi sī tsi̍t ê ū tshànlān ê mô͘hiám.

I bô kéngsoán hiah ê ū tēūi, ū ha̍kbūn, ásī ū tìsik, ū tsâilêng ê lâng. Lán lóng kîkoài hit ê intuaⁿ. Lūn kàu tsit ê úitāi ê sūgia̍p, tsiūsī pâi tī in ê bīntsêng· ê, lán úntàng beh phahsǹg, I khahhó sī tio̍h ài kéngsoán hit hō khahiâⁿ hiah ê bô ha̍kbūn, gûgōng ê thóhî lâng, lâi tamtng I ê Sèngkok ê kang. Lán to nā siūⁿtit tsa̍psò͘ huntsing, tsiū thang tsíbêng tsa̍pit, jī ê kohkhah túhó ê lâng lâi hō͘ I. Phìjū lâi kóng, tshintshiūⁿ Kapehnáum ê jînsîn, á·sī Nîkotíbú, á·sī Alēmáthài ê Iôséhuh, á·sī La̍htsalō͘, á·sī hitê siàuliân ê kuaⁿ, á·sī Gâilō͘¯, á·sī Tàsoh ê Sàulô, hit sî i tútú sī tiàmtī Êlúsalem̀ teh tsòe sînha̍k sing; tshintshiūⁿ tsiah ê lâng, tsiàukhòaⁿ sī tsámjiân khah ha̍p. Inūi tsiah ê lâng lóng sī ū kàuióng, ū tsâitiāu, mā bat sèsū, koh sī ū tìbô͘, mā ū tsâisán ê lâng. Iáukú Iésu bô kéngsoán in.

Kiámtshái tsiàu lâng ê ìsù lâi kóng, sī ūitio̍h I bōethang tittio̍h in. Putkoán siáⁿ khoán, hit ê siàuliân ê kuaⁿ tsiàu khòaⁿ tsòe sùtô͘ sī tsin ha̍p, iáukú i sī kiaⁿhiâⁿ m̄káⁿ tamtng hit ê khùnlân ê sū, iubūn tsiū khì. Kîsi̍t tshintshiūⁿ tsiah ê thóhî lâng, ōe kamgoān pàngsak ittshè lâi tè I, lâi èng I ê iaukiû, sī bô lōatsōe lâng.

Á·sī kiámtshái sī ūitio̍h tī tsit ê tshuthuat ê thâutsi̍t pō͘, I bô himbō͘ hit hō ū sèle̍k, ū tēūi ê lâng lâi tsòe I ê sùtô͘. Tútú tsitsî I só͘ khiàmēng· ê, tsiūsī hit hō hō͘ lâng ē khamtit sìniōngtit· ê, thang lâi kantsèng Siōngtè kok ê kunpún ê sūsi̍t, tsiūsī kóng, Siōngtè ê Éngoán ê Kiáⁿ ū lîmkàu sèkan kap lâng saⁿkap khiākhí, sòa ūitio̍h sèkan lâng siū sí, saⁿji̍t ū kohua̍h, lâi suanthoân Siōngtè ê kok tī tēbīntsiūⁿ. Tùi tsit ê sūsi̍t, tēit ōe thang tsòe tsèng ê lâng, tsiūsī hit hō phó͘thong si̍ttsètik ê lâng, bô sióngsiōng ê tsâi, bô khoàikhoài hō͘ khongsióng íki̍p ha̍ksuat lâi tshōa phiankhì ê, ia̍h tio̍h tsin ū thiatté, tsiong tsit ê sūsi̍t khiktiâu tī sim·ni̍h lâi khaksìn, sòa kamgoān ūitio̍h hit ê tsinlí, liân in ê sìⁿmiā iā káⁿ piàⁿ hiatka̍k ê lâng. Phìjū lâi kóng, tsiàu kimji̍t ê hoâigî ha̍ksuat só͘ teh kóng, Kohua̍h ê sū sī inūi hiah ê tsòetsèng ê lâng sī tsi̍t tséng ê īⁿsiōngka, in siuⁿ kèthâu kèngkhiân, tìkàu sitlo̍h sìtsiàⁿ ê simsîn, lâi bōngsióng in ū kap hit ê kohua̍h ê Tsú lâi khui tsi̍t ê Kèngsînhōe. Kîsi̍t ū símmi̍h líkhì thang pótsèng lán, hō͘ lán siūⁿ kóng tsiah ê sêngsi̍t bô sióngsiōng tsâi, koh pêngsiông lóng sī teh sé bāng, teh mō͘hiám tōa hong, tsng hî khì tshītiûⁿ bē ê lâng, ē lâi siūⁿ hit hō sū? Tshintshiūⁿ in tiàm tī hit hō khoânkéng teh siⁿua̍h ê lâng, lán úntàng m̄sī khoàikhoài thang siatsióng in sī tsi̍t tséng ê īⁿsiōngka. Koh in puttān m̄sī hit khoán lâng nātiāⁿ, in sī ū tshimsìn Siōngtè, saⁿ nî kú in kap I mîji̍t saⁿkap kaupôe, iā in ū oântsoân sìnho̍k I, sòa jia̍tsim tī I ê kok ê sūgia̍p; iūkoh kiámtshái lán mā iáu ū tsōetsōe líiû thang siūⁿ kóng, in si̍ttsāi tútú sī I só͘ khiàmēng ê lâng. Putlūn siáⁿ khoán, I ū kéngsoán in lâi tsòe I ê sùtô͘.

Sî sī tútú in siū Àntshiúlé ê hit tsi̍t ji̍t ê tshingtsá. Hēthiⁿ ê àmmî to iáu puttsí àm, tī Galílaiah ô͘hōaⁿ hit ê Hoktàn (Hattin) ê suaⁿténg sī iáu puttsí tsēng, hitsî tīhia ū tsi̍t ê lâng kakī tsi̍t ê tiàm tī hit ê thiâmtsēng ê tshiⁿsîn ê ēbīn, thongmî tsuansim lâi kap Thiⁿ·ni̍h ê Pē saⁿkap bi̍ttsiap kaupôe. Siāng hit sî tī suaⁿio, íki̍p suaⁿkha ê hiongtshuan, hiah ê kui tōatīn teh kuntè I ê tsènglâng lóng teh hiohkhùn. “Tng hitsî Iésu tshutkhì suaⁿ·ni̍h kîtó, thongmî kîtó Siōngtè.” I sī tsia̍ptsia̍p lâi tsòe tsit ê tāitsì! I tsòe ánni, sī ài tōatōa ùian I ê simsîn, hō͘ I tī tsingsîn kíntiuⁿ ê sî, ū la̍t thang tamtng jînlūi ê tāngtàⁿ. I nāsī bô kîtó, tsiū bōe thang tsòe símmi̍h. I tsaiiáⁿ tsāi I ê singua̍h, kîtó sī tsin pitiàu, iā tsaiiáⁿ tsāi hiah ê khólîn tio̍hbôa ê ha̍ksing, kîtó sī kohkhah pitiàu ê sū. Só͘í I ū siôngsiông kàsī in tio̍h kakī khì kîtó. I ū kóng, Hoānnā khólîn teh tsingtsiàn ê lâng, tio̍h tshintshiūⁿ sòehàn gínná, óalâi tùi Pē Siōngtè kóngkhí i só͘ khòasim, só͘ lôhoân, só͘ teh ló͘le̍k, íki̍p só͘ teh himbō͘ ê sū, tsiū Pē Siōngtè beh àⁿ hīkhang lâi thiaⁿ i, thiàⁿ i, sòa pangtsān i.

Hit ê hēthiⁿ ê àmmî, to iā íking tsiāmtsiām beh phahphúkng. Ji̍t beh tshut, thiⁿsik to teh âng, iā ô͘·ni̍h ê liânghong ū ûnûná lâi, tsōetsōe tshiktsiáuá ū khui siaⁿ tsitsi tsiu̍htsiu̍h, khùntshíⁿ lâi huangêng ji̍tthâu ê huathiān. Iūkoh suaⁿio tsiāmtsiām ū khòaⁿkìⁿ lâng huehueá teh tsūtsi̍p, tsèng ha̍ksing, íki̍p kui tōa tīn ê lâng, lóng sìkè teh tshē I. In óakhì I ê sinpiⁿ, hitsî ū khòaⁿkìⁿ I ê bīnmāu tāmpo̍h hiántshut tsonggiâm, koh m̄sī pêngsiông ê khoánsit. Tī suaⁿténg ha̍ksing tsūtsi̍p khah óakhì I ê sinpiⁿ ê sî, in bêngbêng ū tāmpo̍h tsaiiáⁿ, tsitsî I só͘ beh tsòe ê sū.

“Hitsî I íking tsē, I ê ha̍ksing tsiūkūn I.”

Āulâi tùi tī hit ê giâmsiok, kámthàn, thiâmtsēng ê tiongkan, I tsiū kiò in tsa̍pjī ê lângmiâ, kóng, “Símòng!” Ia̍h Símòng tsiū tshutlâi. “Antole̍h!” Ia̍h Antole̍h tsiū tshut lâi. Āulâi koh kiò Iâkop, Iôhaneh, iā lóng tsiàu in ê sūnsū lâi kiò kîû ê miâ, suahbé kiò Kalio̍k lâng Iôtah, tsiūsī jiânāu bē· I· ê. I ū kéngtiàu tsiàu I só͘ ài· ê; ia̍h in tsiū lâi tsiūkūn I.

Tī hit tsákhí, tī suaⁿ_téng só͘ kiâⁿ tsit ê kántan ê lésik, sī tī jînlūi le̍ksútiong tsi̍t ê tiōngtāi ê sūkiāⁿ, sī tsi̍t ê sòesòe ê thoânthé, iāsī Kitok Kàuhōe ê khígoân. Tsit ê thoânthé sī beh sòatsiap éngoán lâi suanthoân I ê Sèngkok. Tsit ê sī tsi̍t tsâng ê tshiūtsai, iā Iésu ū khòaⁿ kàu hn̄ghn̄g ê tsionglâi, tsaiiáⁿ tsit tsâng tshiūtsai, ē tióngtōa kàu tsiâⁿtsòe tsit tsâng tōa koh khuikhuah ê tshiū, thiⁿtiong ê petsiáu iā thang pe lâi hioh tī i ê tshiūki.

Āu·lâi I ū tùi hiah ê tsùsîn teh thènghāu ê tsèng ha̍ksing, lâi khuisiaⁿ kàsī in, iā hit ê kàsī thang kóng sī in ê Àntshiúlé ê suatkàu. “I tsiū khuitshùi kàsī in, “ lūn Siōngtè ê kok ê lísióng. Lūn Siōngtè ê kok, tsāi Iûthài lâng to m̄sī sin ê kuanliām. Tī kó͘tsá sîtāi, in puttsí khuakháu kóng, Siōngtè sī tsòe Ísiklia̍t ê Ông. Ia̍h tī hit ê tēit khùnkhó͘ ê sîtāi, in ê sianti lâng mā ū tsia̍ptsia̍p tsísī in bêngpe̍k, tī tsionglâi beh ū si̍thiān tsi̍t ê N̂gkim sîtāi, iā hit sî Siōngtè ê kok tsiū beh koh ho̍ktò tī Ísiklia̍t. Tsóng·sī hit ji̍t tsènglâng tsūjiân sī tsiàu in só͘ ū hit hō hāténg ê susiúⁿ lâi liáukái I ê Ôngkok ê ìsù, iā kúkáⁿ. Hit ê tehbeh lâi ê ji̍t, ūiáⁿ sī Sèng ê ji̍t, tsóng·sī tsiàu in ê tiongsim susióng sī kóng, hit ji̍t sī Mesíiah beh tshōa Ísiklia̍t lâi tiksèng ê ji̍t, hoānnā appik in ê tsèng kok, tsiū lóng beh phakpài tī in ê khaē, ia̍h Ísiklia̍t beh êngkng tshànlān, lâi thóngtī thiⁿē. In íking sìn Iésu sī hit ê só͘ beh lâi ê Mesíiah, ia̍h tsitsî in sī tsin huaⁿhí, I beh lâi tùi in kóngkhí in só͘ teh thènghāu hit ê Siōngtè kok ê sū.

Āulâi I tsiū khuitshùi lâi kàsī in; tsóng·sī lóng bô kóngkhí kháisoân, pòuan, pùū, íki̍p tsūtsun ê tōlí. Inūi tse lóng m̄sī I só͘ beh kiànsiat hit ê hēnghok ê sèkài ê lísiong. I sī kàsī kóng:
Simlāi sònghiong, bô loânbō͘ tsîⁿtsâi, bô siū tsîⁿtsâi só͘ tîⁿpòaⁿ ê lâng ū hokkhì.
Unjiû bô tsūtsun ê lâng ū hokkhì.
Lînbín lâng ê lâng ū hokkhì, inūi in beh tittio̍h lînbín.
Tshingkhì simkuaⁿ ê lâng ūhokkhì, inūi in beh khòaⁿkìⁿ Siōngtè.
Hō͘ lâng hôpêng ê lâng ū hokkhì, inūi in beh tshingtsòe Siōngtè ê Kiáⁿ.
Iau tshùita himbō͘ gī ê lâng ū hokkhì, inūi in beh tittio̍h pá.
Ūitio̍h gī bat siū khúntio̍k ê lâng ū hokkhì, inūi Thiankok sī in ê.

Tshintshiūⁿ ánni, I ū kóngkhí hit tsa̍pjī sùtô͘ ê Àntshiúlé ê suatkàu, ū piáusī in só͘ beh suanthoân tī tōe·ni̍h hit ê pôaⁿkè tshiⁿsîn ê sèkài ê Ôngkok ê lísióng. Lán ū tha̍ktio̍h tī jītsa̍p nî āu, Páulô ū tsiong tsit ê lísióng lâi huane̍k, piáubêng kóng hoānnā lâng beh tsòe tsit ê kokbîn ê tsi̍t oân tio̍h tsiâⁿtsòe tshintshiūⁿ tsit hō ê lâng, tsiūsī ū kóng:
I sī gâu khuaniông tsûpi, i sī bô oàntò͘, i bô khuakháu, bô phínphóng, bô kiû kakī ê līik, bô khoài siūkhì, hoānsū giâmkín, hoānsū jímsiū, hoānsū siongsìn, hoānsū ǹgbāng.

Tse tsiūsī Kitok só͘ khòaⁿ hit ê hēnghok ê sèkài ê īⁿsiōng, sī tī tōebīntsiūⁿ I só͘ beh kiànsiat ê Ôngkok, sī I huanhù lán só͘ tio̍h kîkiû·ê; “Lí ê kok lîmkàu, tī tōe·ni̍h tshintshiūⁿ tī thiⁿ·ni̍h.” Siatsú I ê kok nā lîmkàu, khaksi̍t tsit ê tōe·ni̍h sī tshaputto ē kàugia̍h thang tsiâⁿtsòe Thiantông.

Taⁿ I ū tsìntsêng lâi kàsī in, hō͘ in bêngpe̍k tùi tī Siōngtè ê kok, in sī ū tsikjīm tī·leh, koh I ū tshimtshim sìniōng in, ài kautài in lâi tshioktsìn I ê Sèngkok. Tshiáⁿ lâi thiaⁿ I teh tùi hiah ê tansûn, gûgōng ê lâng, tsiūsī I só͘ beh kautài I ê sūgia̍p· ê, só͘ kóng ê ōe: “Lín sī tētsiūⁿ ê iâm, tio̍h m̄thang si̍tlo̍h i ê bī. Lín sī sèkan ê kng, ánni, lín ê kng tio̍h tsiò tī lâng ê bīntsêng.” Si̍ttsāi to̍kto̍k sī hit hō ū khóngkhài ê lâng tsiah ēthang sìniōng tshintshiūⁿ in hit téng hō ê lâng. To̍kto̍k Siōngtè tsiah ū tsit hō khóngkhài, ēthang sìniōng lán lâng, tshintshiūⁿ Iésu ê sìniōng lán lâng ê khoánsit. Ia̍h kîsi̍t I ū tittio̍h tōa ê kiatkó tī·leh.

Máthài tē gō͘ tsiuⁿ ê thâu tsa̍pla̍k tsat, tsiàu khòaⁿ sī I ūitio̍h tsa̍pjī sùtô͘ só͘ kóng Àntshiúlé ê suatkàu. Āu·lâi inūi ū tsènglâng teh thiaⁿ, só͘í I tsiah sòatsiap lâi tùi in suatbêng Siōngtè ê kok ê tōlí. I ū piáubêng Ísiklia̍t lâng ê Kūiok tsongkàu kap Siniok tsongkàu ū símmi̍h khoán ê kuanhē tī·leh. Tsiūsī kóng, Kūiok sī teh pīpān Siniok. Lu̍thuat kap Sianti sī tshiánbêng Siān kap Ok ê éngoán ê hunpiat. Só͘í tse sī kuattoàn bē thang bôtit. “Bo̍htit phahsǹg góa lâi sī beh hòebô lu̍thuat, ásī sianti; góa lâi m̄sī beh hòehô, sī beh ènggiām.” Sianti kap lu̍thuat ê kitshó͘, tsiūsī Siōngtè, Tsènggī, Gībū, Thiàⁿthàng, tsiahê sī tiāⁿtio̍h éngoán tī·leh. Tsiahê sī sio̍k tī hit ê sînlêngkài téngbīn ê Ôngkok· ê, koh iā sī Siōngtè só͘ beh khuikhuah kàu tī tsit tōebīntsiūⁿ ê sūsi̍t.

Tùi ánni, lán Siniok sîtāi ê lâng, sī tio̍h tsiàu Kūiok sîtāi ê khoán lâi thiàⁿlâng, putkò sī tio̍h ēng Siōngtè ê huattō͘ lâi thiàⁿlâng. Liân lín ê tùite̍k iā tio̍h thiàⁿ i. Oànhūn lín· ê, tio̍h hó khoánthāi in. Tio̍h tsiàu Kūiok ê khoán, lâi kîtó, putkò tio̍h ēng tshimtshim si̍ttsāi ê sìnliām lâi kîtó. Tio̍h ji̍p lí ê ba̍tpâng, kuaiⁿmn̂g, tio̍h tshintshiūⁿ sèhàn gíná lâi kūnóa Pē Siōngtè. Tio̍h kiû, tsiū beh hō͘ lín; tio̍h tshōe, tsiū beh tútio̍h; tio̍h phahmn̂g, tsiū beh kā lín khui. Tio̍h tsiàu Kūiok ê khoán, lâi tsíntsè, putkò tio̍h ūitio̍h Siōngtè, tiàm tī Siōngtè ê bīntsêng àmtsiⁿ lâi tsòe. Bo̍htit ēng bô jînài ê sim, lâi phuephêng pa̍tlâng ê sīhui, tio̍h tshintshiūⁿ Siōngtè ê khoán, ēng khóngkhài tôngtsêng ê sim, lâi phuephêng, tio̍h tsua̍ttùi sìnkhò I. Lín khólîn, gâu tshauhoân ê sòikiáⁿ ah, Pē Siōngtè ài lín tio̍h tiàm tī I, lâi hióngsiū khoàilo̍k, bô khòalū ê singua̍h. Tī hit ê téngbīn ê Ôngkok hoānsū lóng sī tsiàu ánni. Tshìkhòaⁿ thiⁿtiong ê puetsiáu, bô tsèngtsoh, bô siusêng, bô tsiktsū tī tshiktshng, tsóng·sī lín ê Pē, iā teh tshī i. Tshìsiūⁿ suaⁿ·ni̍h ê pikha̍phue, tsáiⁿiūⁿ tōatsâng; in bô tio̍hbôa, bô phángtsit; iáukú tng Só͘lômóng ke̍k hângngó͘ ê sî, i só͘ tshēng· ê, m̄ta̍ttio̍h tsit hō hue ê tsi̍t lúi. Lín kiám bô pí hiah ê khah kùikhì ? Só͘í bo̍htit khòalū. Lín sī khiākhí tī Pē ê tshùlāi. Lín ê Thiⁿ Pē tsai, lín só͘ khiàmēng lóngtsóng ê sū.

Só͘í bo̍htit ūitio̍h bînáji̍t ê sū khòalū. Inūi Siōngtè tī bînáji̍t iā sī tī·leh; bînáji̍t lín ua̍h, iā teh tsiàukò͘ lín; bînáji̍t lín sí, iā teh thènghāu beh hû lín. Tī tsit ê kóngkhuah ê sèkài, tûkhí tsōeok ígōa, lóng bô ū símmi̍h tio̍h khòalū. Inūi tshintshiūⁿ Sijîn ū kóng, “Siōngtè sī tī thiⁿ·ni̍h, hiānsî tī tōe·ni̍h ittshè ê sū, lóng sī hó.” Só͘í to̍kto̍k tāising kiû I ê kok kap I ê gī, tsiū bôlūn tī kimsè ásī lâisè, ittshè lóng sī hó.

Khaksi̍t, tsit hō susióng sī tī tēbīntsiūⁿ tsiônglâi só͘ bēbat thiaⁿkìⁿ ê siōng kosiōng ê kàsī. Hiah ê tsò tēit bô sìngióng ê lâng, koh sī kanta khòaⁿ Iésu sī tsi̍t ê tsènggī ê úitāi ê suatkàutsiá ·ê, to iûgoân sêngjīn tsit tiám. So͘í tī tsit hō oló ê ha̍ptshiòng ê siaⁿim ê tiongkan, lán iáu sī tio̍h koh tsùì tsi̍t hāng. Tio̍h kínsīn tī hit hō hoâigîtsiá ê thàitō͘, in tī kináji̍t piànpiàn lóng teh tshingtsàn Iésu sī jînlūi ê kàusu tiong, tsi̍t ê siōng kosiōng ê lâng, iā kanta khòaⁿ Suaⁿténg ê suatkàu sī “Hokimsu tiong, tēit hó ê siausit.”

M̄sī! Hokimsu tiong tēit hó ê siausit, sī I só͘ thoân ê Hokim, tsiūsī teh kantsèng lán tsai, Siōngtè ê Kiáⁿ ū lîmkàu sèkan, Siōngtè ê gī, thiàⁿthàng iki̍p hising, ū hiánbêng tī éngoán ê Sèngkiáⁿ ê jînkeh, singua̍h íki̍p I ê sí, tùi ánni I ū kámtōng lán ê sim, hō͘ lán thiàⁿthàng I, ài tsunthàn I ê lísióng, lâi lia̍htsòe lán púnsin ê lísióng. Siōngtè ê Kitok puttān sī kanta tsi̍t ê gī ê suatkàutsiá nātiāⁿ. Siatsú lán nāsī khòaⁿ Iésu tsíū sī lâi thoân “Suaⁿténg ê suatkàu,” si̍ttsāi sī thang ūitio̍h tsit ê khólîn ê sèkài lâi thó͘khùi!

I sī Siōngtè ê Éngoán ê Sèng Kiáⁿ, I ū tshòngtsō sèkan, ū ēng koânpèng lâi suanthoân I só͘ tshutlâi hit ê Siōngtè ê kok tī tsit ê sèkài, sòa tsiàu hit ê bô͘iūⁿ lâi kiànsiat I ê Ôngkok tī tsit tēbīntsiūⁿ. Hoâigî tsúgītsiá ū tùi lán teh kóng, Siōngtè si̍ttsāi sī bōethang battit, lán só͘ teh kóng ê Siōngtè, kiùkèng tsíū sī lâng só͘ tsòe ê Siōngtè, sī lán ê tsòiko ê susiúⁿ ê tsi̍t ê hoániáⁿ nātiāⁿ. Tshintshiūⁿ ū tsi̍t ê tshutmiâ ê hoâigîtsiá teh sióngsiōng kóng, bat ū tsi̍t ê lâng tī tsi̍t tsákhí, thiⁿ phahphúkng, khiā tī sngshe móamóa ê suaⁿio·ni̍h. Āulâi ji̍tthâu ū tùi āubīn tshutlâi, hitsî ū hoánsiā tsi̍t ê tōahàn lâng ê iáⁿ tī shesuaⁿ·ni̍h. Hit ê lâng khòaⁿtio̍h i ê kakī ê iáⁿ, sòa kóng sī Siōngtè. Só͘í kóng, “Lán khólîn ê jînlūi lóng sī tshintshiūⁿ ánni lâi tshòngtsō Sînbêng. Siōngtè putkò sī lâng só͘ tsòe ê Sîn, tsiàu lâng só͘ tshúimô͘, só͘ sióngsiōng, só͘ ǹgbāng ê nātiāⁿ.”

M̄sī, Iésu só͘ khésī tsit ê Siōngtè, m̄sī lâng só͘ tsòe ê Siōngtè, tsit ê sī Siōngtè ê Siōngtè. Kitok lóng bô teh tshúimô͘, ásī sióngsiōng, ásī ǹgbāng símmi̍h. I pún bat I. I lîmkàu sèkan lâi sí, sī ūitio̍h ài lán lâi bat I. I ài lán tio̍h tùi Siōngtè ê li̍ptiûⁿ lâi bat Siōngtè, lâi liáukái Siōngtè, lâi susióng Siōngtè, lâi ha̍ksi̍p Siōngtè kok ê lu̍thuat, tsiūsī hit ji̍t I tī suaⁿténg ê suatkàu só͘ kàsī lán· ê.



第十二章 山頂 ê說教


親像án-ne，hit-ê重大ê日，是已經到，hit時咱ê主to̍h出發，伊ê勇敢ê冒險，beh來實現伊ê異象，用堅固ê 基礎beh來建設伊ê王國tī tsit地面上。伊無teh想beh ka-kī一人來完成tsit-ê事業，伊有ài kā tsit-ê事業交帶人去做。Bat有一pái tī交戰ê時，有一个慷慨 ê頭人，叫一个無膽量 ê人來tī伊ê面前，也kā一个危險 ê工交帶伊，tùi án-ne hō͘伊變成一个有膽量ê人；親像án-ne，耶穌有khǹg hit款慷慨gâu信用人ê心，有kā伊偉大ê事業來交帶tsit-ê可憐ê人類。卻是真悽慘，咱有時hō͘伊失望，iáu-koh伊有迫切teh欣慕咱ē得thang成做一个有路用ê人。伊有講：「我ài交帶lín，lín若歡喜hō͘我交帶，我to̍h beh關心看顧lín，到tī tsit世間ê路尾。」

親像án-ne，伊to̍h揀選十二 ê，kah伊做伙出發，「Τhang kah伊常常tī--leh」，也tī hit-ê真親密 teh交陪ê中間，伊有教示in，hō͘ in知影伊有十分信用 in，也用伊ê熱誠來鼓吹in，來成就in成做親像伊ê款式，tùi án-ne hō͘ in tī將來thang成做伊ê王國ê 種子。上帝ê 慷慨，信用咱人類到án-ne，這實在是一个有燦爛ê冒險。

伊無揀選hiah-ê有地位，有學問，á是有知bat，有才能ê人，咱lóng奇怪hit-ê因端。論到tsit-ê偉大ê事業，to̍h是排 tī in ê面前-·ê，咱穩當beh phah算，伊khah好是tio̍h-ài揀選hit款khah贏hiah-ê無學問、愚戇 ê討魚人，來擔當伊ê聖國ê工。咱若想-·得十數分鐘，to̍h thang指明十一二ê koh-khah tú好ê人來hō͘伊。譬喻來講，親像迦百農ê人臣，á是Nî-ko-tí-bú，á是A-lē-má-thài ê約瑟，á是拉撒路，á是hit-ê少年ê官，á是Gâi-lō͘，á是大數ê掃羅，hit時伊tú-tú是tiàm-tī耶路撒冷teh做神學生；親像tsiah-ê人，照看是明顯khah合。因為tsiah-ê人lóng是有教養，有才tiāu，mā bat世事，koh是有智謀，mā有財產ê人，iáu-koh耶穌無揀選in。

Hoān-sè照人ê意思來講，是為tio̍h伊bē-tàng得tio̍h in。不管啥款，hit-ê少年ê官照看做使徒是真合，iáu-koh伊是驚惶m̄敢擔當hit-ê 困難 ê事，憂悶to̍h去。其實親像tsiah-ê討魚人，ē甘願放sak一切來tòe伊，來應伊ê要求，是無jōa-tsē人。

Á是hoān-sè是為tio̍h tī tsit-ê出發ê頭一步，伊無欣慕hit款有勢力，有地位 ê人來做伊ê使徒。Tú-tú tsit時伊所欠用-·ê，to̍h是hit款hō͘人ē堪得信用得-·ê，thang來見證上帝國ê根本 ê事實，to̍h是講上帝ê永遠ê kiáⁿ有來到世間kah人做伙 khiā起，續為tio̍h世間人受死，三日有koh活，來宣傳上帝ê國tī地面上。Tùi tsit-ê事實，第一ē-thang做證ê人，to̍h是hit款普通實際tik ê人，無想像ê才，無真緊hō͘空想以及學說來tshōa偏去-·ê，亦tio̍h真有徹底，kā tsit-ê事實刻tiâu tī心裡來確信，續甘願為tio̍h hit-ê真理，連in ê性命也敢拚hiat-ka̍k ê人。譬喻來講，照今日ê 懷疑 學說所teh講koh活ê事，是因為hiah-ê做證ê人是一種 ê異象家，in siuⁿ過頭敬虔，致到失落四正ê心神，來夢想 in有kah hit-ê koh活ê主來開一个敬神會。其實有啥物理氣thang保證咱，hō͘咱想講tsiah-ê誠實無想像ê才，koh平常lóng是teh洗網，teh 冒險大風，裝魚去市場賣 ê人，ē來想hit款事？親像in tiàm-tī hit款環境teh生活ê人，咱穩當m̄是快快thang設想 in是一種 ê異象家。Κoh in m̄-nā m̄是hit款人niā-niā，in是有深信上帝，三年久in kah伊暝日做伙交陪，也in有完全信服伊，續熱心tī伊ê國ê事業；又koh hoān-sè咱mā iáu有tsē-tsē理由thang想講in實在tú-tú是伊所欠用ê人。無論啥款，伊有揀選in來做伊ê使徒。

時是tú-tú in受按手禮 ê hit一日ê清早，夏天ê暗暝猶不止暗，tī加利利湖岸hit-ê Hok-tàⁿ(Hattin) ê山頂是猶不止靜，hit時tī-hia有一个人ka-kī一个tiàm-tī hit-ê 恬靜ê星辰ê下面，thong暝專心來kah天裡ê父做伙密接交陪。Siāng hit時tī山腰，以及山腳ê鄉村，hiah-ê kui大陣 teh跟tòe伊ê眾人lóng teh歇睏。「當hit時，耶穌出去山裡祈禱，thong暝祈禱上帝。」伊是tsia̍p-tsia̍p來做tsit-ê tāi-tsì！伊做án-ne，是ài大大慰安伊ê心神，hō͘ 伊tī精神緊張ê時，有力 thang擔當人類ê重擔。伊若是無祈禱，to̍h bē-tàng做啥物。伊知影在伊ê生活，祈禱是真必要，也知影在hiah-ê可憐tio̍h磨 ê學生，祈禱是koh-khah必要 ê事。所以伊有常常教示in tio̍h ka-kī去祈禱。伊有講凡若可憐teh征戰 ê人，tio̍h親像細漢gín-á，óa來tùi父上帝講起伊所掛心，所勞煩，所teh勞力，以及所teh欣慕ê事，tio̍h父上帝beh àⁿ耳孔來聽伊，疼伊，續幫助伊。

Hit-ê夏天ê暗暝，to也已經漸漸beh phah-phú光。日beh出，天色to teh紅，也湖裡ê涼風有勻勻á來，tsē-tsē雀鳥á有開聲tsi-tsi-tsiu̍h-tsiu̍h，睏醒來歡迎日頭ê發現。又koh山腰漸漸有看見人花花á teh聚集，眾學生以及kui大陣 ê人，lóng四界teh tshōe伊。In óa去伊ê身邊，hit時有看見伊ê面貌淡薄顯出莊嚴，koh m̄是平常ê款式。Tī山頂學生聚集khah óa去伊ê身邊 ê時，in明明有淡薄知影，tsit時伊所beh做ê事。

「Hit時伊坐leh，伊ê學生就近伊。」
後來tùi tī hit-ê嚴肅，感嘆ê 恬靜ê中間，伊to̍h叫in十二个人名，講：「西門！」亦西門to̍h出來。「安得烈！」亦安得烈to̍h出來。後來koh叫雅各、約翰，也lóng照in ê順序來叫其餘 ê名，suah尾叫Ka-lio̍k人猶大，to̍h是bóe-á出賣伊-·ê。伊有揀召照伊所ài-· ê；亦in to̍h來就近伊。

Tī hit早起，tī山頂所行tsit-ê 簡單ê禮式，是tī人類歷史中一个重大ê事件，是一个細細ê團體，也是基督教會ê起源。Tsit-ê團體是beh續接永遠來宣傳伊ê聖國，tsit-ê是一叢 ê樹栽，也耶穌有看到遠遠ê將來，知影tsit 叢樹栽，ē長大到成做一叢大koh開闊ê樹，天頂ê飛鳥也thang飛來歇tī伊ê樹枝。

後來伊有tùi hiah-ê 注神teh thèng候ê眾學生，來開聲教示in，也hit-ê教示thang講是in ê按手禮 ê說教。「伊to̍h開嘴教示in」，論上帝ê國ê理想。論上帝ê國，在偤太人to m̄是新 ê觀念。Tī古早時代，in不止誇口講上帝是做以色列ê王。亦tī hit-ê第一困苦 ê時代，in ê先知人mā有tsia̍p-tsia̍p指示in明白，tī將來beh有實現一个黃金時代，也hit時上帝ê國to̍h beh koh復到 tī以色列。總是hit日眾人自然是照in所有hit款下等 ê思想來了解伊ê王國ê意思，iā kú-káⁿ。Hit-ê teh-beh來ê日，有影是聖 ê日，總是照in ê中心思想是講hit日是彌賽亞beh tshōa以色列來得勝ê日，凡若壓迫in ê眾國，to̍h lóng beh仆拜 tī in ê腳下，亦以色列beh榮光燦爛，來統治天下。In已經信耶穌是hit-ê所beh來ê彌賽亞，亦tsit時 in是真歡喜，伊beh來tùi in講起in所teh thèng候hit-ê上帝國ê事。

後來伊to̍h開嘴來教示in;總是lóng無講起凱旋、報冤、富有，以及自尊ê道理。因為這lóng m̄是伊所beh建設hit-ê 幸福ê世界ê理想。伊是教示講：

心內sàn-tshiah，無戀慕錢財，無受錢財所纏pòaⁿ ê人有福氣。 溫柔無自尊ê人有福氣。 憐憫人ê人有福氣，因為in beh得tio̍h憐憫。 清氣心肝ê人有福氣，因為in beh看見上帝。 HŌ͘人和平ê人有福氣，因為in beh稱做上帝ê kiáⁿ。 Iau嘴乾欣慕義 ê人有福氣，因為伊in beh得tio̍h飽。 為tio̍h義 bat受khún-tio̍k ê人有福氣，因為天國是in ê。
親像án-ne，伊有講起hit十二使徒ê按手禮 ê說教，有表示in所beh宣傳tī地裡hit-ê pôaⁿ過星辰ê世界ê王國ê理想。咱有讀tio̍h tī二十年後，保羅有kā tsit-ê理想來翻譯，表明講凡若人beh做tsit-ê國民 ê一員tio̍h成做親像tsit種ê人，to̍h是有講：

伊是gâu寬容慈悲，伊是無怨妒，伊無誇口，無phín-phóng，無求ka-kī ê利益，無快受氣，凡事嚴謹，凡事忍受，凡事相信，凡事ǹg望。

這to̍h是基督所看hit-ê 幸福ê世界ê異象，是tī地面上伊所beh建設ê王國，是伊吩咐咱所tio̍h祈求-· ê；「你ê國來到，tī地裡親像tī天裡。」設使伊ê國若來到，確實tsit-ê地裡是差不多ē夠額thang成做天堂。

Taⁿ伊有進前來教示in，hō͘ in明白tùi tī上帝ê國，in是有責任 tī-·leh，koh伊有深深信用 in，ài交帶in來促進伊ê聖國。請來聽伊teh tùi hiah-ê 單純、愚戇 ê人，to̍h是伊所beh交帶伊ê事業-· ê，所講ê話：「Lín是地上ê鹽，tio̍h m̄-thang失落伊ê味。Lín是世間ê光，án-ne，lín ê光tio̍h照tī人ê面前。」實在獨獨是hit款有慷慨 ê人tsiah ē-thang信用親像in hit等號ê人。獨獨上帝tsiah有tsit種慷慨，ē-thang信用咱人，親像耶穌ê信用咱人ê款式。亦其實伊有得tio̍h大ê結果tī-·leh。

馬太第五章ê頭十六節，照看是伊為tio̍h十二使徒所講按手禮 ê說教。後來因為有眾人teh聽，所以伊tsiah續接來tùi in說明上帝國ê道理。伊有表明以色列人ê舊約宗教kah新約宗教有啥物款ê關係 tī-·leh，to̍h是講舊約是teh準備新約。律法kah先知是詳細說明善kah惡ê永遠ê 分別，所以這是決斷bē-tàng無得。「M̄-thang phah算我來是beh 廢無律法，á是先知；我來m̄是beh 廢無，是beh應驗。」先知kah 律法ê 基礎，to̍h是上帝、正義、義務、疼痛，tsiah-ê是tiāⁿ-tio̍h永遠tī-·leh。Tsiah-ê是屬tī hit-ê神靈界頂面ê王國ê，koh也是上帝所beh開闊到tī tsit地面上ê事實。

Tùi án-ne，咱新約時代ê人，是tio̍h照舊約時代ê款來疼人，不過是tio̍h用上帝ê法度來疼人，連lín ê 對敵也tio̍h疼伊；怨恨 lín-· ê，tio̍h好款待in。Tio̍h照舊約ê款，來祈禱，不過tio̍h用深深實在ê信念來祈禱。Tio̍h入你ê密房，關門，tio̍h親像細漢gín-á來近óa父上帝。Tio̍h求，to̍h beh hō͘ lín；tio̍h tshōe，to̍h beh tú-tio̍h；tio̍h phah門，to̍h beh kā lín 開。Tio̍h照舊約ê款，來賑濟，不過tio̍h為tio̍h上帝，tiàm-tī上帝ê面前暗中來做。m̄-thang用無仁愛 ê心，來批評別人ê是非，tio̍h親像上帝ê款，用慷慨 同情ê心，來批評，tio̍h絕對信靠伊。Lín可憐、gâu操煩ê細kiáⁿah，父上帝ài lín tio̍h tiàm-tī 伊來享受快樂，無掛慮ê生活。Tī hit-ê頂面ê王國凡事lóng是照án-ne，試看天頂ê飛鳥，無種作，無收成，無積聚tī粟倉，總是lín ê父，也teh飼伊。試想山裡ê百合花，án怎大叢；in無tio̍h磨，無紡織；iáu-koh當所羅門極hâng-ngó͘ ê時，伊所穿-·ê，m̄值tio̍h tsit種花ê一蕊。Lín kám無比hiah-ê khah貴氣?所以m̄-thang掛慮。Lín是khiā起tī父ê厝內，lín ê天父知lín所需要lóng總 ê事。

所以m̄-thang為tio̍h明á日ê事掛慮，因為上帝tī明á日也是tī--leh;明á日lín活，也teh照顧lín；明á日lín死，也teh thèng候beh扶lín。Tī tsit-ê廣闊ê世界，除了罪惡以外，lóng無有啥物tio̍h 掛慮。因為親像詩人有講：「上帝是tī天裡，現時tī地裡一切ê事，lóng是好。」所以獨獨進前求伊ê國kah伊ê義，to̍h無論tī今世á是來世，一切lóng是好。

確實，tsit種思想是tī地面上，從來所bē-bat聽見-·ê做高尚ê教示。Hiah-ê siōng第一無信仰ê人，koh是kan-taⁿ看耶穌是一个正義 ê偉大ê說教者-·ê，to猶原承認tsit點。所以 tī tsit種o-ló ê合唱ê聲音ê中間，咱猶是tio̍h koh注意一項。Tio̍h謹慎 tī hit款懷疑者ê態度，in tī今á日遍遍lóng teh稱讚耶穌是人類ê教師中，一个siōng高尚ê人，也kan-taⁿ看山頂 ê說教是「福音書中，第一好ê消息。」

M̄是！福音書中第一好ê消息，是伊所傳ê福音，to̍h是teh見證咱知，上帝ê kiáⁿ有來到世間，上帝ê義，疼痛以及犧牲，有顯明tī永遠ê聖kiáⁿ ê人格、生活以及伊ê死，tùi án-ne伊有感動咱ê心，hō͘咱疼痛伊，ài遵趁伊ê理想，來掠做咱本身ê理想。上帝ê基督m̄-nā是kan-taⁿ一个義 ê說教者niā-niā。設使咱若是看耶穌只有是來傳「山頂 ê說教」，實在是thang為tio̍h tsit-ê可憐ê世界來吐氣！

伊是上帝ê永遠ê聖kiáⁿ，伊有創造世間，有用權柄來宣傳伊所出來hit-ê上帝ê國tī tsit-ê世界，續照hit-ê模樣來建設伊ê王國tī tsit地面上。懷疑主義者有對咱teh講上帝實在是bē-tàng bat得，咱所teh講ê上帝，究竟只有是人所做ê上帝，是咱ê最高ê思想ê一个反影niā-niā。親像有一个出名ê 懷疑者teh想像講bat有一个人tī一早起，天phah-phú-光，khiā tī霜雪滿滿ê山腰裡。後來日頭有tùi後面出來，hit時有反射一个大漢人ê影 tī雪山裡。Hit-ê人看tio̍h伊 ka-kī ê影，續講是上帝。所以講：「咱可憐ê人類lóng是親像án-ne來創造神明。上帝不過是人所做ê神，照人所揣摩，所想像，所ǹg望ê niā-niā。」

M̄是，耶穌所啟示tsit-ê上帝，m̄是人所做ê上帝，tsit-ê是上帝ê上帝。基督lóng無teh揣摩，á是想像，á是ǹg望啥物。伊本 bat伊，伊來到世間來死，是為tio̍h ài咱來bat伊。伊ài咱tio̍h tùi上帝ê立場來bat上帝，來了解上帝，來思想上帝，來學習上帝國ê律法，to̍h是hit日伊tī山頂 ê說教所教示咱-·ê。