《《平民ê基督傳》》 |
| | | 轉寄 |
TĒ4 tsiuⁿ Tô͘TIONG Ê KÀSĪ‚(I LŪN SIŌNGTÈ SĪ PĒ)
Tshintshiūⁿ ánni, tī hit ê iôtsuah ê tsehkî, Iésu tshìgiām Êlúsalém, hit ê kiatkio̍k tútú sī tsiàu I só͘ phahsǹg ·ê, ū tútio̍h kóaⁿtio̍k lâi līkhui siâⁿ·ni̍h. só͘í lán tsittia̍p ài pànghē Iôhaneh ê siâⁿ·ni̍h ê kò͘sū, iā kàu nn̄g ge̍hji̍t āu tsiah koh lâi saⁿkap siūⁿ I koh tńglâi hù Hiàntiāntseh ê tsênghêng, inūi Iôhaneh ê kìlio̍k sī lóng bô kóngkhí Iésu tshutsiâⁿgōa khì, só͘ tútio̍h ê sū.
Lán ài koh tńglâi khòaⁿ Lō͘ka só͘ kì ê hiongtshuan ê kò͘sū, lâi kuntè Iésu sìkòe kiâⁿ tī khòngiá ê só͘tsāi. Lūn hit ê tiûⁿsó͘ lóng bô kìbêng, lán iā m̄tsai I sī khì tī tálo̍h. Tōabīn I sī ū kkòikhì Ioktànhô ê Pílía hit pêng ê tēhng. Iā Lō͘ka sī ū kìtsài hiah ê kàsī íki̍p sūkiāⁿ, hit ê sūnsū lán māsī m̄tsaiiáⁿ. Lō͘ka sī kanta tsiong i tī sìkòe kiâⁿ ê tiongkan só͘ tsūtsi̍p ê tsêngkéng, sûi tsi̍tê tsi̍tê lâi pâilia̍t, iáukú khah hántit tsíbêng hit ê sîji̍t ásī tiûⁿsó͘. Kiámtshái sī ū tsiàu tshùsū. Tsóngsī khah tōabīn sī bô. I lóng sī tshintshiūⁿ ánni siá kóng, “Ū tsi̍t ji̍t” sī ū tútio̍h tsit hāng, iā “Kehji̍t” ū tútio̍h hit hāng, iūkoh “Tsiah ê tāitsì liáuāu” tsiū koh tútio̍h símmi̍h pa̍thāng ê sū.
Lán tsai, tsiàukhòaⁿ tsit ê sîtāi khah bô teh kóngkhí I só͘ kiâⁿ ê sū, khah tsē sī lūnkhí I ê kàsī, inūi tsittia̍p I ê lîmtsiong ê sî íking pikkūn, tsiàu khòaⁿ lán ê Tsú só͘ ài hō͘ I ê sùtô͘ ē kìtit I, ūitio̍h sèkan só͘ tio̍h lâuteh ê tsētsē kàsī, tsiūsī I tī Êlúsalém sī bô thang kóngkhí ·ê. Tītsia tsóabīn sǹgsī iúhān, só͘í lán bēthang siôngsè kóngkhí. Tsiàukhòaⁿ siōng hó ê huattō͘, tsiūsī lâi phiantsi̍p I tī tô͘tiong só͘ kóng hiah ê kuihāng. tēit tiōngiàu ê susióng tio̍h hó, iā m̄bián tìì tī hit ê sìtsiàⁿ ê sūnsū.
Iésu só͘ ū ê kàuhùn ê tiongkan, siōng tùhiān ·ê, tsiūsī lūnkhí Siōngtè sī PĒ ê tōlí, iā tī tô͘tiong ê kìik ê tiongkan, hit ê tēit kùitiōng ê pō͘hūn, tsiūsī teh kóngkhí I beh tsiūⁿkhì Êlúsalém hō͘ lâng hāisí ê sî, I ū tsáiⁿiūⁿ lâi kàsī tsit tiâu ê tōlí.
Lán thang sióngsiōng tsit ê siàuliân ê tùtsiá Lō͘ka, ū siūⁿ beh siá i hit pún sin ê tsheh, tsiū sìkè phiantsi̍p lâng só͘ bōe kìtsài ê tsētsē ê kò͘sū. I tsho͘tsho͘ tùi hiah ê bat kap Iésu saⁿkap kiâⁿ beh khì Êlúsalém ê lâng lâi thiaⁿtio̍h hit ê sitbê ê Iûⁿ kap Lōngtōngtsú ê phìjū, lán thang siūⁿ hitsî i ê sim úntàng ū siū tōa kámtōng. Lō͘ka khioksī tsaiiáⁿ Iésu ū sîsiông teh kóngkhí Siōngtè sī PĒ ê tōlí. Tsóngsī khaksi̍t m̄bat tshintshiūⁿ tītsia só͘ kóng· ê hiahni̍h bíbiāu, tsìtsêng ê khoánsit. Só͘í tī Lō͘ka tsit pún sin ê Hokimsu tiong, i te̍kpia̍t ēng tsi̍t tsiuⁿ lâi kóngkhí, tse sūsi̍t kiám m̄sī tsintsiàⁿ ha̍pgî ê huattō͘!
Tsit ê kò͘sū tōabīn sī tī tsit tsōa ê lúhêng ê bóetsām, tī Iâlīko só͘ kóng· ê, inūi hitsî I ū kap Satkai íki̍p I ê thiuhiòng ê pêngiú saⁿkap tsia̍h, iā “Huatlīsài lâng kap Kingha̍ksū ngia̍uhngia̍uh liām kóng, Tsit ê lâng tsiapla̍p pháiⁿlâng, sòa kap in tsia̍h. I íking ūitio̍h tsit ê tāitsì, sòa bô símmi̍h hó ê miâsiaⁿ. I ài tsiapla̍p thiuhiòng ·ê, tshiongki, íki̍p ta̍k khoán ê bô tēūi ê lâng, sòa kap in saⁿkap kaupôe kóngōe, iā Huatlīsài lâng kap Kingha̍ksū putsî gôngngia̍h, àntsóaⁿ I ài kap hit khoán ê lâng saⁿkap kaupôe. Kîsi̍t sī hit khoán ê lâng ài kap I kaupôe, tse sūsi̍t sī tsámjiân koh khah tio̍h gôngngia̍h ê sū, tsóngsī tsiàukhòaⁿ Huatlīsài kap Kingha̍ksū sī tsuanjiân bô kámsióngtio̍h tsit ê tāitsì. Inūi khaksi̍t kóng, khahsiông hiah ê bô tēūi ·ê, íki̍p ū tsōe ê lâng sī bô koànsì, ài kap hit hō tsūtshing tsiâutsn̂g sèngkiat ê lâng saⁿkap ónglâi. Tsóngsī in bêngbêng sī ài kap Iésu saⁿkap ónglâi.
Āulâi I tsiū tùi Huatlīsài lâng kóng khí I siáⁿsū ē ài kap hit khoán ê lâng saⁿkap kaupôe ê intuaⁿ. I ū tùi in kóngkhí PĒ Siōngtè ê kankhó͘, kap thiàⁿthàng ê sim. I ū tùi in kóngkhí I sī siat hit saⁿ ê sèsè ê phìjū, tsiūsī kóng, ū tsi̍t ê bo̍ktsiá tshī pah tsiah ê iûⁿá; iā tsi̍t ê hūjînlâng ū tsa̍p ê gûná, koh tsi̍t ê lāupē ū nn̄g ê hāusiⁿ; iā in lóng ū sitlo̍h tsi̍t ê, tùi ánni, in tsiū puttsí ūitio̍h hit ê sitlo̍h khì ê lâi kuansim khah kòethâu tī hit ê ígōa· ê. Tsiah ê kò͘sū ê tiongsimtiám, sī teh kóngkhí ū bó͘ hāng mi̍h, tsāi i ê tsúlâng khòaⁿliáu sī siōng ū kèta̍t· ê, ū tsiāmsî khì hō͘ sitlo̍hkhì, iā tútú tsiàu lán ê khoán, ūitio̍h sitlo̍hkhì só͘í I tsiū sòa ithuat lâi kuansim i.
Ia̍h tsuantsuan lóng sī teh tshutla̍t kantsèng hit ê tsúlâng ê simpak. Tsiah ê kò͘sū thang kóng sī teh phìjū PĒ Siōngtè, m̄sī teh phìjū sitlo̍h Iûⁿ! Sitlo̍h gûná ásī sitlo̍h kiáⁿ. Iésu só͘ kuansim ·ê, m̄sī hiah ê iûⁿá, gûná ásī gínná ê sū. Tsiah ê kò͘sū sī teh kantsèng hit ê sitlo̍h mi̍h ê lâng ê simpak. Tsiah ê phìjū sī teh suatbêng, teh khésī PĒ Siōngtè ê simpak. I sī tshintshiūⁿ tsi̍t ê bo̍ktsiá, ū phahm̄kìⁿ i ê iûⁿá, tsiū tshutkhì piànkiâⁿ kankhó͘ iàsiān ê lō͘tsām lâi tshē i. I sī tshintshiūⁿ hūjînlâng khûnkhûn lâi teh tshē i só͘ sitlo̍h ê gûná. Iā I sī tshintshiūⁿ lāupē, ū ūitio̍h i ê kiáⁿ hòngtōng tī hn̄ghn̄g ê só͘tsāi, lâi aisiong.
Lán ê PĒ Siōngtè ū bûhānliōng ê thiàⁿsim tī·leh. Iésu kàu ta̍k só͘tsāi to sī kàsī lâng bat Siōngtè ū thiàⁿthàng I ê tsīntiong ê kiáⁿjî. Tshintshiūⁿ I ū kóng, “Lín sè ê iûⁿkûn ah, bo̍htit kiaⁿ, inūi lín ê PĒ huaⁿhí ēng kok hō͘ lín.” “Lín ê PĒ iā tsai tsiah ê lóng sī lín khiàmēng ê.” “Lín kîtó ê sî tio̍h kóng, PĒ ah.” Iésu só͘ kóng ê, lóng sī anùi ê ōe, beh lâi anùi I ê tsīntiong ê kiáⁿjî. Tsóngsī bô koh ū tsi̍t ê kò͘sū, tshintshiūⁿ tsitê ē gâu kámtōng lán. Tsit ê kò͘sū sī teh piáubêng PĒ Siōngtè ê khó͘thàng kap sòngsit. Tsiūsī teh piáubêng PĒ Siōngtè ū putsî teh siongsim himbō͘ I ê sèkiáⁿ koh tòtńg lâi tsiūkūn I.
Tshiáⁿ sèjī lâi thiaⁿ I sī teh khésī PĒ Siōngtè ê simpak ê siausit, iā I m̄sī kanta tsòe tsi̍t ê lâng, mā m̄sī tsi̍t ê sùtô͘ nātiāⁿ. I só͘ tiàm tī PĒ ê simhoâi tiong ê To̍ksiⁿ kiáⁿ, lâi teh khésī I. Tsiūsī I ū khésī lán tsai, lán nā phahm̄kìⁿ khì, tsiū Siōngtè ê sim sī pí lán koh khah tútio̍h tōa ê sòngsit. Ia̍h lán ê só͘ tsòe nāsī bô ū kèngùi Siōngtè, tsiū Siōngtè ê sim sī pí lán koh khah kankhó͘. I sī pí lán koh khah kuansim, ài himbō͘ lán tio̍h tòtńg lâi tshinkūn siānliông ê singua̍h. Tsāi Huatlīsài lâng thiaⁿliáu, tse sī tsin thang tshiⁿkiaⁿ ê susióng. Lán ū lâng thiaⁿliáu mā sī tsin tshiⁿkiaⁿ, sòa tshaputto khòaⁿtsòe sī bōethang sìntit ê. Iáukú lán nā ū tsiàu Iésu só͘ huanhù lán ê khoánsit, lâi tsimtsiok khòaⁿ lán ê tsiuûi ê lâng ū tsáiⁿiūⁿ teh thiàⁿ lâng, inūi lán sī ū ê thiàⁿ sī teh hoántsiò Siōngtè ê simpak, lán tsiū thang tsaiiáⁿ Iésu só͘ khésī ê, sī m̄ ingkai tio̍h khòaⁿtsòe sī tsi̍t ê thang tshiⁿkiaⁿ ê susióng.
Inūi sī lâng ê thiàⁿthàng, ū sitlo̍h i sī thiàⁿ· ê; só͘í tsiah puttsí kankhó͘. Inūi sī khólîn ê lāupē, ū khòaⁿtio̍h i ê kiáⁿjî pìⁿ pháiⁿ, tsiah siongsim kàu thâumn̂g pìⁿ pe̍h khì, tsóngsī tsòe kiáⁿjî ·ê tsiū khah siông lóng bô teh kuansim i púnsin ê só͘tsòe. Ah, lán siôngsiông ū khòaⁿtio̍h tsētsē tsòe Pēbú ê lâng hiántshut tshiⁿtshám ê bīn, teh siūⁿ, siatsú nā ēthang ēng símmi̍h huattō͘ lâi tsínkiù i ê bôngun ê kiáⁿ, tsiū tī kimsè iā kamgoān tamtng ta̍k ténghō ê kankhó͘, iā sòa beh sī ē ēngtit, tī lâisè mā kamgoān siū khìsak tī gōabīn o͘àm ê só͘tsāi! Tsittia̍p góa ē kìtit tī tsátsêng, góa ū tsi̍t ūi só͘ thiàⁿ ê pêngiú ê ōe, i sī hūjînlâng, i bat tùi góa kóng, “Lán saⁿkap tsòe pêngiú saⁿ kaupôe sǹg sī ū kúinā nî kú lah, tsóngsī góa lóng m̄bat tùi lí kóngkhí góa tsi̍t hāng pìbi̍t ê kankhó͘ sū, tsiūsī góa ê kiáⁿ ū piàntsòe pháiⁿ kiáⁿ, sòa tsáu khì pa̍t só͘tsāi. Iā íking kingkòe tsa̍p nî kú, tsóngsī góa lóng bô tsiaptio̍h i ê siausit. Tsittia̍p góa mā sòa m̄ tsaiiáⁿ i sī iáu ua̍h· teh, ásī síkhì lah. Tsóngsī góa tī mîji̍t kuattoàn m̄bat bô teh siūⁿ i.”
Iésu teh kóng Siōngtè ê sòngsit, tútú sī tsit ê ìsù, tse tsiàukhòaⁿ, sī tshaputto bē sìntit ê sū. Tsit sèkan só͘ ū ê hūjînlâng, suijiân in m̄bat khòaⁿtio̍h Sèngtsheh, iáukú tī in ê simlāi lóng ū teh khésī Siōngtè ê jîntsû ê sim tī·leh. Iésu ū ánni kóng, Lán tio̍h ēng lán sī ū tēit hó ê iàusò͘ lâi liáukái PĒ Siōngtè. Lán suijiân sī pháiⁿ, iáukú ēhiáutit tshintshiūⁿ ánni kuansim tī lán ê kiáⁿjî, hôhòng thiⁿni̍h ê PĒ, kiám bô koh khah kuansim tī lán leh? Bô lūn siáng nā sī ū sìngióng tsit tiâu ê tōlí, hit ê lâng kiám iáukú ài beh līkhui I khì ?
Iésu ū kohtsài lūnkhí kàu tī ittshè ê sītōalâng ê tsìtshim ê simpak. Tsiūsī kóng PĒ Siōngtè ê sim ū huaⁿhí hiah ê tsīntiong ê kiáⁿjî, tsóngsī I sī ū ê siānliông ê kiáⁿjî sī bōe anùi I ê sim, lâi bô ūitio̍h hit tsi̍t ê pháiⁿ ·ê lâi kankhó͘. Tsi̍t pah tsiah iûⁿ ê tiongkan mā iáu káutsa̍pkáu tsiah ū pêngan, iā tsa̍p ê gûná mā iáu káuê, iūkoh nn̄g ê kiáⁿjî mā iáu ū tsi̍t ê tī·leh. Tsóngsī Siōngtè ê sim sī iáubē boántsiok. Kui tōa kûn ê tiongkan, liân tsi̍t ê to bēthang tôsiám. Lán ê PĒ Siōngtè sī ūitio̍h sûi tsi̍tê tsi̍tê lâi kankhó͘, lâi teh subō͘ i. Lán kiám bô khòaⁿkìⁿ ū ê lâng suijiân i ê sèkiáⁿ sī thang huaⁿhí, kuai· ê, iáukú ū puttsí tshiⁿtshám teh khòaⁿkìⁿ i tsi̍t ê kiáⁿjî phiauliû tī pháiⁿ ê só͘kiâⁿ. Lán só͘ ū ê kuai ê sèkiáⁿ, kiám ēthang hō͘ lán bián ūitio̍h hit ê pháiⁿ· ê, lâi lôhoân leh? Kiám bô ūitio̍h hit ê kiâⁿ tshògō͘ ê sèkiáⁿ lâi kankhó͘ leh? Lán kiám bô hiántshut tsìtōa ê Siōngtè ê sim lâi tshutsiaⁿ âukiò, kóng, “Góa ê Kiáⁿ! Góa ê Kiáⁿ!”? Lán tikkhak beh tshōe hit ê sitlo̍h ê kàu tittio̍h. Lán tio̍h ūitio̍h tsit ê tōa ê khésī lâi kámsiā Siōngtè bô suah! Iésu sī kàsī ·ê, tsiūsī tsit tiâu ê tōlí. Siōngtè sī tshintshiūⁿ tsit khoán, kîsi̍t I ê kankhó͘ sī pí lán lâng· ê ū bû hānliōng tī·leh. Siatsú Iésu nā bô kóngkhí, tsiū lán m̄káⁿ lia̍h tse tsòe sī tsinsi̍t ê ōe.
Āulâi I tsiū koh kóngkhí Siōngtè ū puttsí jia̍tsim teh tshōe hit ê sitlo̍h ·ê. Tshintshiūⁿ hūjînlâng piàⁿsàu i ê tshùlāi, khûnkhûn teh tshōe. Iā lāupē ū the tī mn̂gni̍h, tsutsu teh sióngsiōng hit ê sitlo̍hkhì ê kiáⁿjî, tsiūsī teh tsia̍h tāukhak tshīti ê simtsêng. Iūkoh tshintshiūⁿ bo̍ktsiá ū tshutkhì khòngiá, suaⁿkan lâi tshōe sitlo̍h· ê, kàu tittio̍h. Iésu kóng, I sī ài “tshōe kàu tit·tio̍h.” Lán ê PĒ Siōngtè bōe thang tùi tī kap hiah ê bô hoāntsōe ·ê saⁿkap tī·leh, lâi tittio̍h anùi, lâi bô hoânló ū sòngsit lán. I bô beh tsiong pa̍t ê lâi pó͘ hit ê khang ê ūi, lâi boántsiok I ê sim. I m̄sī tshintshiūⁿ tōa gia̍phō͘ ài tshiàⁿ ū khùila̍t· ê, lâi thap bô khùila̍t ê lâng ê ūi. Lán ê Tsú ū kóng, m̄sī ánni, I sī lán ê PĒ. I ū khiàmēng lán. I ū sòngsit lán. I ū tshutkhì khûnkhûn tshōe hit ê sitlo̍h ·ê, kàu tit·tio̍h.
I ài “tshōe kàu tit·tio̍h.” To̍kto̍k Siōngtè tsiah tsaiiáⁿ tsāi tī kimsè kap lâisè hit ê ìsù kàu siáⁿ khoán. Lán tshaputto siôngsiông teh ǹgbāng siūⁿ kóng, tsit khoán ê thiàⁿthàng, tsòeāu tiāⁿtio̍h sī bô hō͘ I tsua̍tbāng. Putkò tsíū tsi̍t hāng ē hō͘ I tsua̍tbāng nātiāⁿ, tsiūsī lán tsōejîn ê simtsì. Tsit ê sī ē thang hō͘ I tsua̍tbāng. Tshintshiūⁿ ánni, lán ê Tsú ū tī ta̍k só͘tsāi lâi siongsim kóng, “Siatsú nā ē tsòetit, sī ài tshōetio̍h i.”
Lán tītsia thang thiaⁿkìⁿ tsi̍t ê tsin túhó ê kò͘sū, tsiūsī teh kóngkhí ū tsi̍t ê lâng ê sèkiáⁿ ê sū, i ū sìkòe lâu tī lûntun siâⁿ hit hō îmloān ê tsōeok ê singua̍h, i ū tshutkhì, lâi lāmsám tsòe hit hō tsōeok ê só͘tsòe, iā bô siūⁿtio̍h i ê tshùlāi, tùi i ê sītsè, sī huatsing ê tshiⁿtshám ê tsênghêng. Āulâi tsit ê kò͘sū ū biôsiá hit ê siongsim ê lāupē, i sī tsi̍t ê kosiōng, khókèng ê pō͘ping, tsiū tsīn lóngtsóng ê khùila̍t, tsi̍tàm kè tsi̍tàm, tsi̍tgue̍h kè tsi̍tgue̍h, lâi piànpiàn kiâⁿ tī lûntun siâⁿ ê kue lō͘ ·ni̍h, iā khì thàm ta̍k khoán ê tsiútiàm, kiáuking, íki̍p hiah ê teh tsòepháiⁿ ê tsâukhut. I lóng bô teh khòaì hiah ê siⁿhūn lâng ē giâugî i ê phínhēng. I iā lóng bô teh khòaì símmi̍h, to̍kto̍k ài tshōetio̍h hit ê hō͘ i puttsí teh siongsim ê sèkiáⁿ.
Tsit ê tô͘ sī bô lōa bêng, iáukú sī tsinsi̍t ê tô͘, tútú tsiàu Iésu ê kàsī , ū teh piáubêng lán ê PĒ Siōngtè ū tshintshiūⁿ ánni, lâi teh tshē I só͘ sitlo̍h· ê. Kîsi̍t hit ê gínná, sī kuattoàn m̄bat teh liâubāng i ê lāupē, ū teh khòasim i kàu ánni. Hit ê gínná tsíū teh siūⁿ i ê lāupē sī tsi̍t ê giâmhat, gâu siūkhì ê lâng, tsittia̍p úntàng sī teh tsiùtsó͘ i, inūi i ū khì súntio̍h in lāupē ê kúkú ê tsunmiâ. Tse tútú sī tshintshiūⁿ lán tāike tsi̍tpuaⁿ, inūi lán nā pōege̍k Siōngtè, hitsî lán iûgoân ài ánni phahsǹg. Lán tsho͘tsho͘ lóng sī teh siūⁿ I sī ài siūkhì, ài pòuan, I sī tsin léngtām, lóng bô teh kuansim tī lán só͘ siū ê kankhó͘, iā bô beh thiaⁿ lán ê hoánhóe ê siaⁿim. Tsóngsī tùi Iésu ū tsísī lán, só͘í lán tsòeāu tsiah tsaiiáⁿ Siōngtè ū teh kankhó͘ lán lâng ê só͘ tsòe, ū tshiattshiat teh subō͘ lán, teh ǹgbāng lán thang koh tńgkhì tsiūkūn I.
Tsóngsī tsit tiám sī tsinsi̍t ê susióng. Tītsia Iésu ū kóngkhí lán ê pháiⁿ só͘ kiâⁿ sī ē tshìkik kàu tī I ê simté. I ū khûnkhûn teh tshōe lán. I ū ēng ta̍k téng hō ê kètshik lâi teh tshōe lán. I ū tāising pīpān lán ê sim, hō͘ lán thang lâi hoánhóe. Ta̍k pái lóng sī tùi I ū kámtōng lán ê sim, só͘í lán tsiah ē tshíⁿgō͘, ē tsai tsōe, ē iubūn, hoánhóe, koh ē siⁿkhí ǹgbāng ê liāmthâu.
Tse sī ohtit sìn ê tōlí, iā lán m̄káⁿ sìn sī tsinsi̍t ê sū. Iā iáukú lán tikkhak tio̍h sìn I. Inūi lán ū thiaⁿkìⁿ Kitok só͘ kóng ê tsinsi̍t ê ōe, tsiūsī kóng, hit ê bo̍ktsiá ū teh tshōe i ê iûⁿ; iā hit ê hūjînlâng ū teh piàⁿsàu lâi teh tshōe i sī sitlo̍h ê gûná; koh hit ê lāupē ū teh siongsim i ê kiáⁿjî. Lán tio̍h tshimtshim khaksìn tsit ê tōlí, inūi siatsú lán ê kiáⁿ nā siⁿkhí hòngtōng, hitsî lán thang liāusióng lán ê simtsêng. Ū tsi̍t ji̍t, bat ū tsi̍t ê hūjînlâng tùi góa kóng, “Siatsú góa ê kiáⁿ bô thang hióngsiū thiantông ê hokkhì, tsiū suijiân tī thiⁿ·ni̍h lóng tsóng ê thiⁿsài, māsī bē thang tsó͘tòng góa tshutkhì tī gōabīn o͘àm ê só͘tsāi lâi tshōe góa ê kiáⁿ kàu tittio̍h.” Tse m̄sī bô kèngkhiân ê ōe. Tse tsiūsī teh hoántsiò Siōngtè ê simpak. Siatsú Siōngtè nāsī bô tshintshiūⁿ tsit ê hūjînlâng ê thiàⁿthàng ê sim tī·leh, si̍ttsāi sī tsin khólîn ê sū. Ū tsētsē lâng tsia̍ptsia̍p tùi góa kóngkhí, in ê simlāi ū jûloān, ū iôtsuah, ū kankhó͘, ū thònghóe, iā kúinā tshing pái kuatsim beh tsòe hó, kiatkio̍k sitpāi; tsóngsī ǹgbāng ài koh tsòe, tùi tsit ê si̍ttsêng ū ithuat kiankò͘ góa ê sim lâi sìn, tse lóng sī tshut tùi Siōngtè ê kámtōng. Ū tsi̍t ji̍t, bat ū tsi̍t ê lâng tùi góa kóng, “Hit ê simtsêng oánjiân tshintshiūⁿ tī tēge̍k lah.” M̄sī, tse m̄sī tēge̍k lah. Tsiūsī hit ê bo̍ktsiá teh tshōe i ê iûⁿ; iā hit ê hūjînlâng teh piàⁿsàu; iā hit ê siū lêngjio̍k ê PĒ ū ēng thiàⁿ, puttsí kiankò͘, ǹgbāng ē thang tshōe I sī sitlo̍h· ê kàu tittio̍h. Tútú sī tsiàu bó͘ pêngiú tùi góa só͘ kóng ·ê, góa teh siūⁿ, tsit ê phìjū sī Kitok teh khésī Siōngtè sī PĒ, iā góa ū kámkaktio̍h lán sī khiākhí tī sèng ê tōe. Hit ê Sînlêng ê sèkài ū putsî pauûi tī lán ê sinpiⁿ. Siatsú lán ê simba̍k ū khui, ū khòaⁿkìⁿ sînlêng ê sèkài; iā siatsú lán ê hīⁿkhang ū thuatlī sèkan ittshè ê siaⁿim, lán tī tsit khoán ê sîtsūn, tsiū ē thang khòaⁿkìⁿ Kitok ê khajiah, lán tī tsit khoán tsingtsiàn ê sî, thang thiaⁿtio̍h Siōngtè teh piānbêng ê siaⁿ, lâi teh tshōe só͘ sitlo̍h· ê, kàu tit·tio̍h.
Siatsú I ū tshētio̍h I sī sitlo̍h· ê, hitsî Siōngtè ê tsèng thiⁿsài tī thiⁿ·ni̍h, tsiū beh ūitio̍h i lâi huaⁿhí khoàilo̍k. Iésu khòaⁿkìⁿ hit ê lōngtōngtsú tńg·lâi, hitsî i ê lāupē ê khoàilo̍k, ū hō͘ i siūⁿtio̍h PĒ Siōngtè tī thiⁿ·ni̍h, nāsī khòaⁿkìⁿ I ê kiáⁿjî tńg·lâi, iā beh ánni huaⁿhí. Téngbīn só͘ kóng hit ê lōngtōngtsú ê lāupē, ū tī kúinā gue̍hji̍t kú, ūitio̍h i sī sitlo̍h ê kiáⁿ teh siongsim, teh kîtó, sìkòe teh tshōe, iūkoh kàu āulâi kójiân tshōe·tio̍h, hitsî i ê huaⁿhí sī bōe hêngiôngtit ê, tī tsit ê phó͘thong ê kò͘sū, iûgoân ū teh piáubêng Siōngtè ê simpak. Iā hit ê gínná sī puttsí gôngngia̍h tshiⁿkiaⁿ, koh siū tōa kámtōng, inūi ū huatkiàntio̍h i ê lāupē hit ê bô iàsiān ê thiàⁿthàng, tùi ánni lâi piànōaⁿ i ê singua̍h, tsiū hiántshut tāitiōnghu ê khìkhài, lâi tshuthuat i ê sin ê singgâi, lâi êngkng hit ê simsîn kankhó͘ ê lāupē.
Hit ê gínná ê sītōalâng, tsi̍tē thiaⁿkìⁿ tùi ta̍k hongbīn lóng teh oló i ê kiáⁿ, hitsî i ê huaⁿhí, i ê khoàilo̍k, siáng ēthang hêngiông leh? I ū tshōe i só͘ sitlo̍h· ê, iā kàubóe i ū tshōetio̍h i.
Tse tsiūsī Siōngtè ê simpak. Tse tsiūsī tsiàu lán loánjio̍k ê lâng ê thâunáu sī ēthang tshúimô͘ PĒ Siōngtè ê simpak ê khoánsit. Lán bē ēngtit pòaⁿsìn tsit ê sūsi̍t, kiámtshái lán m̄káⁿ sìn sī tsinsi̍t ê sū. Tse sī kèthâu hóthiaⁿ ê sū. Tsóngsī iûgoân sī tsinsi̍t ê sū. Kitok ū tsísī tsit ê tōlí. Tse m̄sī siankó͘. Tse sī tsinsi̍t, iā sī lán ta̍k lâng só͘ tio̍h tsiapla̍p ê sūsi̍t. Lán to m̄sī tsòe bô Pē ê kiáⁿ. Siōngtè tsiūsī lán ê PĒ. Tùi hiah ê simlāi ū himbō͘ sêngsi̍t lâi teh tsingtsiàn ê lâng, Iésu ū kā in kóng, “Lín sè ê iûⁿkûn ah, bo̍htit kiaⁿ, inūi lín ê PĒ huaⁿhí ēng kok hō͘ lín.” Tùi hiah ê tiàm tī hn̄ghn̄g ê só͘tsāi, hō͘ tsōe só͘ khó͘tshó͘ ê tsōejîn, I ū kā in kóng, “Taⁿ tio̍h khílâi, tńgkhì tshōe PĒ.”
第四章 途中Ê教示(I 論上帝是父)
親像án-ne,tī hit-ê搖tsuah ê節期,耶穌試驗耶路撒冷,hit-ê 結局 tú-tú是照伊所phah算ê,有tú-tio̍h趕逐來離開城裡。所以咱tsit時 ài放下約翰ê城裡ê故事,也到兩月日後tsiah koh來做伙想伊koh tńg來赴獻殿節ê情形,因為約翰 ê記錄是lóng無講起耶穌出城外去,所tú-tio̍h ê事。
咱ài koh tńg來看路加所記 ê鄉村ê故事,來跟tòe耶穌四界行tī曠野ê所在。論hit-ê 場所lóng無記明,咱也m̄知伊是去tī tó位。大面伊是有過去約但河 ê Pí-lí-a hit-pêng ê地方。也路加所有記載hiah-ê教示以及事件,hit-ê 順序咱mā是m̄知影。路加是kan-taⁿ kā伊tī四界行ê中間所聚集ê情景,隨一个一个來排列,iáu-koh khah罕得指明hit-ê時日á是場所。Κiám-tshái是有照次序,總是khah大面是無。伊lóng是親像án-ne寫講:「有一日」是有tú-tio̍h tsit項,也「隔日」有tú-tio̍h hit項,又koh「Tsiah-ê tāi-tsì了後」to̍h koh tú-tio̍h啥物別項ê事。
咱知,照看tsit-ê時代 khah無teh講起伊所行ê事,khah tsē是論起伊ê教示,因為tsit時伊ê 臨終ê時已經逼近,照看咱ê主是ài hō͘伊ê使徒ē記得伊,為tio̍h世間所tio̍h留teh ê tsē-tsē教示,to̍h是伊tī耶路撒冷所bē-tàng講起ê。Tī-tsia紙面算是有限,所以咱bē-tàng詳細講起。照看最好ê法度,to̍h是來編輯伊tī途中所講hiah-ê kui項。第一重要ê思想 tio̍h好,也m̄免致意 tī hit-ê 四正 ê 順序。
耶穌所有ê教訓 ê中間,最出名 ê to̍h是論起上帝是父ê 道理,也tī途中ê記憶ê中間,hit-ê第一貴重 ê部分,to̍h是teh講起伊beh上去耶路撒冷hō͘人害死ê時,伊有án怎來教示tsit條 ê 道理。
咱thang想像tsit-ê少年ê著者路加,有想beh寫伊hit本新ê冊,to̍h四界編輯人所未記載êtsē-tsē ê故事。伊初初tùi hiah-ê bat kah耶穌做伙行beh去耶路撒冷ê人來聽tio̍h hit-ê 失迷 ê羊kah浪蕩子ê譬喻,咱thang想hit時伊ê心穩當有受大感動。路加卻是知影耶穌有時常 teh講起上帝是父ê 道理。總是確實m̄-bat親像tī-tsia所講ê hiah-ni̍h美妙,至情 ê款式。所以tī路加tsit本新ê福音書中,伊特別用一章來講起,這事實 kám m̄是真正合宜 ê法度!
Tsit-ê故事大面是tī tsit tsōa ê旅行ê尾tsām,tī耶利哥所講ê,因為hit時伊有kah撒該以及伊ê 抽稅 ê朋友做伙 食,也「法利賽人kah 經學士ngia̍uh-ngia̍uh念講,tsit-ê人接納pháiⁿ人,suah kah in 食。伊已經為tio̍h tsit-ê tāi-tsì,suah無啥物好ê名聲。伊ài接納抽稅 ê、娼妓,以及ta̍k款ê無地位 ê人,suah kah in做伙交陪講話,也法利賽人kah經學士不時gông-ngia̍h,án怎伊ài kah hit款ê人做伙交陪。其實是hit款ê人ài kah伊交陪,這事實是明顯koh-khah tio̍h gông-ngia̍h ê事,總是照看法利賽kah 經學士是全然無感想tio̍h tsit-ê tāi-tsì。因為確實講,khah常hiah-ê無地位 ê,以及有罪 ê人是無慣勢,ài kah hit款自稱齊全聖潔 ê人做伙往來,總是in明明是ài kah耶穌做伙往來。
後來伊to̍h對法利賽人,講起伊啥事ē ài kah hit款ê人做伙交陪ê因端。伊有對in講起父上帝ê艱苦,kah疼痛ê心。伊有對in講起伊所設 hit三个細細ê譬喻,to̍h是講,有一个牧者飼百隻ê羊á;也一个婦人人有十ê銀á,koh一个老父有兩个後生;也in lóng有失落一个,tùi án-ne,in to̍h不止為tio̍h hit-ê失落去ê來關心khah 過頭 tī hit-ê以外 ê。Tsiah-ê故事ê中心點,是teh講起有某項物,在伊ê主人看了是最有價值 ê,有暫時去hō͘失落去,也tú-tú照咱ê款,為tio̍h失落去所以伊to̍h suah koh-khah來關心伊。
亦專專lóng是teh出力見證 hit-ê主人ê心腹,tsiah-ê故事thang講是teh譬喻父上帝,m̄是teh譬喻失落羊!失落銀á á是失落kiáⁿ。耶穌所關心ê,m̄是hiah-ê羊á,銀á á是gín-á ê事。Tsiah-ê故事是teh見證 hit-ê失落物 ê人ê心腹,tsiah-ê譬喻是teh 說明,teh啟示父上帝ê心腹。伊是親像一个牧者,有phah-m̄見伊ê羊á,to̍h出去拚行艱苦厭倦ê路tsām來tshōe伊。伊是親像婦人人勤勤來teh tshōe伊所失落ê銀á。也伊是親像老父,有為tio̍h伊ê kiáⁿ放蕩 tī 遠遠 ê所在,來哀傷。
咱ê父上帝有無限量 ê疼心tī-·leh,耶穌到ta̍k所在to是教示人bat上帝有疼痛伊ê 盡忠ê kiáⁿ兒。親像伊有講:「Lín細ê羊群ah,m̄-thang驚,因為lín ê父歡喜用國hō͘ lín。」「Lín ê父也知tsiah-ê lóng是lín 需要ê。」「Lín祈禱ê時tio̍h講,父ah。」耶穌所講ê,lóng是安慰ê話,beh來安慰伊ê 盡忠 ê kiáⁿ兒。總是無koh有一个故事,親像tsit-ê ē gâu感動咱。tsit-ê故事是teh表明父上帝ê苦痛kah喪失。to̍h是teh表明父上帝有不時teh傷心欣慕伊ê 細kiáⁿkoh tò-tńg來就近伊。
請sè-jī來聽伊所teh啟示父上帝ê心腹ê消息,也伊m̄是kan-taⁿ做一个人,mā m̄是一个使徒niā-niā。伊是tiàm tī父ê心懷中 ê 獨生kiáⁿ,來teh啟示伊。to̍h是伊有啟示咱知,咱若phah-m̄見去,to̍h上帝ê心是比咱koh-khah tú-tio̍h大ê 喪失。亦咱ê所做若是無有敬畏上帝,to̍h上帝ê心是比咱koh-khah艱苦。伊是比咱koh-khah關心,ài 欣慕咱tio̍h tò-tńg來親近善良 ê生活。在 法利賽人聽了,這是真thang生驚ê思想。咱有人聽了mā是真生驚,suah差不多看做是bē-tàng信得 ê。Iáu-koh咱若有照耶穌所吩咐咱ê款式,來tsim-tsiok看咱ê周圍ê人有án怎teh疼人,因為咱所有ê疼是teh反照上帝ê心腹,咱to̍h thang知影耶穌所啟示 ê,是m̄應該tio̍h看做是一个thang生驚ê思想。
因為是人ê疼痛,有失落伊所疼ê;所以tsiah不止艱苦。因為是可憐 ê 老父,有看tio̍h伊ê kiáⁿ兒變 pháiⁿ,tsiah傷心到頭毛變白去,總是做 kiáⁿ兒ê to̍h khah常 lóng無teh關心伊本身ê所做。Ah,咱常常有看tio̍h tsē-tsē做父母 ê人顯出悽慘 ê面,teh想,設使若ē-thang用啥物法度來拯救伊ê 蒙恩ê kiáⁿ,to̍h tī今世也甘願 擔當ta̍k 等號 ê艱苦,也suah beh是ē用得,tī來世 mā 甘願受棄sak tī外面烏暗ê所在!tsit時我ē記得tī 早前,我有一位所疼ê朋友ê話,伊是婦人人,伊bat對我講:「咱做伙做朋友相交陪,算是有幾nā年久lah,總是我lóng m̄-bat對你講起我一項祕密 ê艱苦事,to̍h是我ê kiáⁿ有變做pháiⁿkiáⁿ,suah走去別所在。也已經經過十年久,總是我lóng無接tio̍h伊ê消息。tsit時我mā suah m̄知影伊是猶活 teh,á是死去lah。總是我tī暝日決斷m̄-bat無teh想伊。」
耶穌teh講上帝ê喪失,tú-tú是tsit-ê意思,這照看,是差不多bōe信得 ê事。Tsit世間所有ê婦人人,雖然in m̄-bat看tio̍h聖冊,iáu-koh tī in ê心內lóng有teh啟示上帝ê仁慈 ê心tī-·leh。耶穌有án-ne講,咱tio̍h用咱所有第一好ê要素來了解父上帝。咱雖然是pháiⁿ,iáu-koh ē曉得親像án-ne關心tī咱ê kiáⁿ兒,何況天裡ê父,kám無koh-khah關心tī咱?無論啥人若是有信仰 tsit條 ê 道理,hit-ê人kám iáu-koh ài beh離開伊去?
耶穌有koh再論起到tī一切 ê序大人ê 至深ê心腹,to̍h是講父上帝ê心有歡喜hiah-ê 盡忠 ê kiáⁿ兒,總是伊所有ê善良 ê kiáⁿ兒是bōe-ōe安慰伊ê心,來無為tio̍h hit一个pháiⁿ ê來艱苦。一百隻羊 ê中間mā猶九十九隻有平安,也十个銀á mā猶九个,又koh兩个 kiáⁿ兒mā iáu有一个tī-·leh。總是上帝ê心是iáu未滿足。Κui大群 ê中間,連一个to bē-tàng逃閃。咱ê父上帝是為tio̍h隨一个一个來艱苦,來teh 思慕伊。咱kám無看見有ê人雖然伊ê 細kiáⁿ是thang歡喜,乖-·ê,iáu-koh有不止悽慘 teh看見伊一个 kiáⁿ兒漂流tī pháiⁿ ê所行。咱所有ê乖ê 細kiáⁿ,kám ē-thang hō͘咱免為tio̍h hit-ê pháiⁿ ê,來勞煩?Kám無為tio̍h hit-ê行錯誤ê 細kiáⁿ來艱苦?咱kám無顯出至大ê上帝ê心來出聲喉叫,講:「我ê kiáⁿ!我ê kiáⁿ!」?咱的確beh tshōe hit-ê失落ê到得tio̍h。咱tio̍h為tio̍h tsit-ê大ê 啟示來感謝上帝無suah!耶穌所教示ê,to̍h是tsit條 ê 道理。上帝是親像tsit款,其實伊ê艱苦是比咱人ê有無限量 tī-·leh。設使耶穌若無講起,to̍h咱m̄敢掠這做是真實 ê話。
後來伊to̍h koh講起,上帝有不止熱心teh tshōe hit-ê失落ê。親像婦人人拚掃伊ê厝內,勤勤 teh tshōe。也老父有the tī門裡,tiāⁿ-tiāⁿteh想像hit-ê失落去ê kiáⁿ兒,to̍h是teh食豆殼飼豬ê心情。又koh親像牧者有出去曠野,山間來tshōe失落ê,到得-·tio̍h。耶穌講,伊是ài「tshōe到得-·tio̍h。」咱ê父上帝bē-tàng tùi tī kah hiah-ê無犯罪 -·ê做伙 tī-·leh,來得tio̍h 安慰,來無煩惱有喪失咱。伊無beh用別个來補hit-ê空ê位,來滿足伊ê心。伊m̄是親像大業戶ài倩有氣力ê,來thap無氣力ê人ê位。咱ê主有講,‹是án-ne,伊是咱ê父。伊有需要咱,伊有喪失咱,伊有出去勤勤 tshōe hit-ê失落-·ê,到得-·tio̍h。
伊ài「tshōe到得tio̍h。」獨獨上帝tsiah知影在tī 今世 kah來世 hit-ê意思到啥款。咱差不多常常 teh ǹg望想講,tsit款ê疼痛,最後tiāⁿ-tio̍h是無hō͘伊絕望。不過只有一項ēhō͘伊絕望niā-niā,to̍h是咱罪人 ê心志。tsit-ê是ē-thang hō͘伊絕望,親像án-ne,咱ê主有tī ta̍k所在來傷心講:「設使若ē做得,是ài tshōe-tio̍h伊。」
咱tī-tsia thang聽見一个真tú好ê故事,to̍h是teh講起有一个人ê 細kiáⁿê事,伊有四界流tī倫敦城hit款淫亂 ê罪惡ê生活,伊有出去,來lām-sám做hit款 罪惡ê所做,也無想tio̍h伊ê厝內,tùi伊ê所做,所發生 ê 悽慘 ê情形。後來tsit-ê故事有描寫hit-ê傷心ê 老父,伊是一个高尚,可敬ê步兵,to̍h盡 lóng總 ê氣力,一暗過一暗,一月過一月,來遍遍行tī倫敦城ê街路裡,也去探 ta̍k款ê 酒店、kiáu間,以及hiah-ê teh做pháiⁿ ê巢窟。伊lóng無teh掛意 hiah-ê 生份人ē僥疑伊ê 品行。伊也lóng無teh掛意啥物,獨獨ài tshōe-tio̍h hit-ê hō͘伊不止teh傷心ê 細kiáⁿ。
Tsit-ê圖是無jōa 明,iáu-koh是真實 ê圖,tú-tú照耶穌ê教示,有teh表明咱ê父上帝有親像án-ne,來teh tshōe伊所失落-·ê。其實hit-ê gín-á,是決斷m̄-bat teh遼望伊ê 老父,有teh掛心伊到án-ne。Hit-ê gín-á只有teh想伊ê 老父是一个嚴轄,gâu受氣ê人,tsit時穩當是teh 咒詛伊,因為伊有去損tio̍h in 老父ê老早ê尊名。這tú-tú是親像咱大家仝款,因為咱若背逆上帝,hit時咱猶原ài án-ne phah算。咱初初lóng是teh想伊是ài受氣,ài報冤,伊是真冷淡,lóng無teh關心tī咱所受ê艱苦,也無beh聽咱ê悔改 ê聲音。總是tùi耶穌有指示咱,所以咱最後tsiah知影上帝有teh艱苦咱人ê所做,有tiāⁿ-tio̍h teh 思慕咱,teh ǹg望咱thang koh tńg去就近伊。
總是tsit點是真實 ê思想,tī-tsia耶穌有講起咱ê pháiⁿ所行是ē刺激到tī伊ê心底。伊有勤勤 teh tshōe咱,伊有用ta̍k 等號 ê 計策來teh tshōe咱,伊有進前準備咱ê心,hō͘咱thang來悔改。Ta̍k-pái lóng是tùi伊有感動咱ê心,所以咱tsiah ē醒悟,ē知罪,ē憂悶、悔改,kohē生起ǹg望ê 念頭。 這是oh得信 ê 道理,也咱m̄敢信是真實 ê事。也iáu-koh咱的確 tio̍h信伊。因為咱有聽見基督所講ê真實 ê話,to̍h是講,hit-ê牧者有teh tshōe伊ê羊;也hit-ê婦人人有teh 拚掃來teh tshōe伊所失落ê銀á;koh hit-ê 老父有teh傷心伊ê kiáⁿ兒。咱tio̍h 深深確信tsit-ê 道理,因為設使咱ê kiáⁿ若生起放蕩,hit時咱thang料想咱ê心情。有一日,bat有一个婦人人tùi我講:「設使我ê kiáⁿbē-tàng享受天堂 ê 福氣,to̍h雖然tī天裡lóng 總 ê天使,mā是bē-tàng阻擋我出去tī外面烏暗ê所在來tshōe我ê kiáⁿ到得tio̍h。」這m̄是無敬虔ê話,這to̍h是teh反照上帝ê心腹。設使上帝若是無親像tsit-ê婦人人ê疼痛ê心tī-·leh,實在是真可憐 ê事。有tsē-tsē人tsia̍p-tsia̍ptùi我講起,in ê心內有jû亂,有搖tsuah,有艱苦,有痛悔,也幾nā千pái 決心beh做好,結局失敗;總是ǹg望ài koh做,tùi tsit-ê 實情有koh-khah堅固我ê心來信,這lóng是出tùi上帝ê感動。有一日,bat有一个人對我講:「Hit-ê心情宛然親像tī 地獄lah。」‹是,這m̄是地獄lah。to̍h是hit-ê牧者 teh tshōe伊ê羊;也hit-ê婦人人teh 拚掃;也hit-ê受凌辱 ê父有用疼,不止堅固,ǹg望ē-thang tshōe伊所失落ê到得tio̍h。Tú-tú是照某朋友對我所講ê,我teh想,tsit-ê譬喻是基督teh啟示上帝是父,也我有感覺tio̍h咱是khiā起tī聖ê地。Hit-ê 神靈 ê世界有不時包圍tī咱ê身邊。設使咱ê心目有開,有看見神靈 ê世界;也設使咱ê 耳孔有脫離世間一切 ê聲音,咱tī tsit款ê時tsūn,to̍h ē-thang看見基督ê 腳跡,咱tī tsit款爭戰 ê時,thang聽tio̍h上帝teh 辯明 ê聲,來teh tshōe所失落-·ê,到得-·tio̍h。
設使伊有tshōe-tio̍h伊所失落-·ê,hit時上帝ê眾天使tī天裡,to̍h beh為tio̍h伊來歡喜快樂。耶穌看見hit-ê浪蕩子tńg來,hit時伊ê 老父ê快樂,有hō͘伊想tio̍h父上帝tī天裡,若是看見伊ê kiáⁿ兒tńg來,也beh án-ne歡喜。頂面所講hit-ê浪蕩子ê 老父,有tī幾nā月日久,為tio̍h伊所失落ê kiáⁿ teh傷心,teh祈禱,四界teh tshōe,又koh到後來果然 tshōe-tio̍h,hit時伊ê歡喜是bōe 形容得 ê,tī tsit-ê 普通 ê故事,猶原有teh表明上帝ê心腹。也hit-ê gín-á是不止gông-ngia̍h生驚,koh受大感動,因為有發見tio̍h伊ê 老父 hit-ê無厭倦ê疼痛,tùi án-ne來變換伊ê生活,to̍h顯出大丈夫ê氣概,來出發伊ê新ê生涯,來榮光hit-ê心神艱苦ê 老父。
Hit-ê gín-á ê序大人,一下聽見tùi ta̍k方面 lóng teh o-ló伊ê kiáⁿ,hit時伊ê歡喜,伊ê快樂,啥人 ē-thang形容 ?伊有tshōe伊所失落-·ê,也到尾伊有tshōe-tio̍h伊。
這to̍h是上帝ê心腹,這to̍h是照咱軟弱 ê人ê頭腦所ē-thang揣摩父上帝ê心腹ê款式。咱bōe用得半信tsit-ê事實,hoān-sè咱m̄敢信是真實 ê事。這是過頭好聽ê事,總是猶原是真實 ê事。基督有指示tsit-ê 道理。這m̄是仙古,這是真實,也是咱ta̍k人所tio̍h接納ê事實。咱to m̄是做無父ê kiáⁿ,上帝to̍h是咱ê父。Tùi hiah-ê心內有欣慕誠實來teh 爭戰 ê人,耶穌有kā in講:「Lín細ê羊群ah,m̄-thang驚,因為lín ê父歡喜用國hō͘ lín。」Tùi hiah-ê tiàm tī 遠遠 ê所在,hō͘罪所苦楚ê罪人,伊有kā in講:「Τaⁿ tio̍h起來,tńg去tshōe父。」