《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

TēGō͘ koàn TĒ6 tsiuⁿ TÔ͘TIONG Ê KÀSĪ(III LŪN LÂNG Ê CHEKJĪM)第五卷第六章 途中Ê教示(III 論人Ê責任)

作者 Tâi e̍k:Ko Tiktsiong,Siutēng Lîm Tsùnio̍k & Tsng Hūiphêng 2024.11.03

TĒ6 tsiuⁿ TÔ͘TIONG Ê KÀSĪ(III LŪN LÂNG Ê CHEKJĪM)

Tī tsit ê tô͘tiong ê kàsī, iûgoân iáu ū puttsí iàukín ê tiám tī·leh, tsiūsī Iésu ū siat tōa ê phìjū lâi kàsī lâng tsaibat jînsing ê tsikjīm. Khah tōabīn I m̄sī kóng tsi̍t pái nātiāⁿ, úntàng ū ēng tsētsē khoán ha̍p tī thiaⁿtsiòng ê phìjū lâi kàsī tsit tiám. Lō͘ka ū tùi lán kóngkhí Iésu ū koh siat tsi̍t ê phìjū, tsiūsī óakīn tsit ê lúhêng ê bóetsām só͘ kóng· ê, “Tng hitsî I íking kūn Êlúsalém, in iā phahsǹg Siōngtè ê kok beh liâmpiⁿ hiánbêng.” Iā Máthài iûgoân ū kóngkhí tsit ê būntê, putkò sī pa̍tkhoán ê suathuat, hit ê phìjū sī khòaⁿtsòe sī tsi̍t lépài āu lán sī puttsí tshimtsai· ê, kiòtsòe siū kautài gûná ê phìjū. Máthài sī kìtsài lō͘bóe tsit ê, sī khah ū siôngsè ê kàsī tī·leh.

Tsit ê phìjū ê tiongsim ê susióng só͘ kóng, jînsing tsúiàu ê sùbēng, tsiūsī tsòe tsi̍t ê tsīntiong ê koánke, lâi tsiángkoán tsiàu Siōngtè sú ū kautài lán ·ê. Tongsî ê lâng, lia̍h in ê tsîⁿtsâi íki̍p in ê hó kihōe tsòe in kakī ê súiú, iā thang tsiàu in kakī ê ìsù lâi ēng i. Kináji̍t ê lâng mā iûgoân sī siāng tsi̍tiūⁿ. Só͘í lán ài ēng gōahêng ê khùila̍t, ásī sihêng só͘tiksòe, ásī tùi hiah ê tōa hógia̍h ê lâng lâi te̍kpia̍t khioh sòe, ǹgbāng thang tsó͘tsí in ê huattián. Tsóngsī Iésu sī khòaⁿ kàu tī sūbu̍t ê kunté. Hit ê kunpún ê kiùtī, sī tsāi tī lâng ê simkuaⁿ ê piànōaⁿ, kiànkái ê piànōaⁿ. Lán tikkhak tio̍h kuanliân tī Siōngtè, íki̍p éngoán ê sèkài, tsiah thang lâi liáukái jînsing ê ìgī. Hit ê éngoán ê Sèng Kiáⁿ ū kóng, tse sī tsiàu Siōngtè só͘ khòaⁿ ê jînsing. Siōngtè sī PĒ. Lín lóng sī hiaⁿtī. Lūn kàu Siōngtè kap íki̍p lán sûi lâng ê tsikjīm, lán ê kiànkái tútú sī “tshintshiūⁿ tsi̍t lâng beh khì gōakok; tsiū tiàu i kakī ê lô͘po̍k, tsiong sú ū· ê kautài in. Tsi̍t ê hō͘ i gûn gō͘tshing; tsi̍t ê hō͘ i nn̄gtshing; tsi̍t ê hō͘ i tsi̍ttshing; koh tsiàu in ê tsâitiāu, hō͘ in khì tsòe singlí.”

Si̍ttsāi lâi kóng, Siōngtè ū tshe lán ta̍klâng lâi tshutsì tī sèkan, ài lán oânsêng tsi̍t ê tiāⁿtio̍h ê kangtiâⁿ, lâi pangtsān I, lâi tàu íntshōa tsit ê khólîn ê sèkài, hō͘ i tsiâⁿtsòe tsi̍t ê súisúi ê sèkài. Ūitio̍h ài lán lâi ta̍tsêng tsit ê bo̍ktik, I ū siúⁿsù lán sûi tsi̍tlâng tsi̍tlâng ū tsētsió ê tsâitiāu tī·leh. Iā ū tsi̍t ji̍t, I beh tùi lán sûi tsi̍tlâng tsi̍tlâng lâi mn̄g kóng, Góa ê sòikiáⁿ ah, tsiong lí itsing só͘ tsòe ê kang lâi pò góa tsai. Lí ū àntsóaⁿiūⁿ lâi súiōng góa só͘ kautài, só͘ siúⁿsù lí ê tsâitiāu, lâi oânsêng jînsing ê bo̍ktik? Tùi lí ê singua̍h, tsit ê sèkài ū ithuat pìⁿtsòe kàu lōa súi, koh lí púnsin ê singua̍h, ū ōaⁿsin kàu tálo̍h?

TĪtsia lán lâi khòaⁿ lán ê Tsú ū tsáiⁿiūⁿ teh piáusī hit ê tsêngkéng. Tsiūsī ū tsi̍t ê hógia̍h ê thâuke, i ū kakī ê lô͘tsâi tī·leh. Tsit kù “Kakī ê lô͘tsâi,” tsiàu púnbûn Hilīnî ōe tio̍h tha̍k tsòe “Siū sokpa̍k ê lô͘po̍k” ê ìsù, iā tsiàu góa teh siūⁿ, tsit kù tsiūsī teh àmsī kóng, inūi Siōngtè ū tshòngtsō lán, ū póhō͘ lán, ū tsínkiù lán, ū siúⁿsù lán ta̍k hāng ê unsù kap khùila̍t, só͘í lán lâng bô lūn sī jio̍kthé ásī simsîn, si̍ttsāi lóng sī sio̍k tī I ê. Só͘í tsiàu tsit ê phìjū lâi khòaⁿ, bô ū símmi̍h tsunkùi ê lâng ū koân thang kóng, “Góa ê tshùpiⁿ sī tongjiân tio̍h kéngsoán hit tiâu ho̍ksāi Siōngtè ê lō͘ khìkiâⁿ, iā góa púnsin sī m̄ ingkai tio̍h ho̍ksāi I.” M̄sī lah, lán lóng m̄sī sio̍k tī lán púnsin, iā putkoán lán huaⁿhí ásī bô, lán sī sio̍ktī Siōngtè.

Tsit ê hógia̍h ê thâuke, ū tsi̍t ji̍t ài beh tshutgōa khì lúhêng, iā tī bē tshuthuat ê tāising, i tsiū kiò i ê lô͘po̍k ài beh kautài in sûi tsi̍tlâng tsi̍tlâng ê kang. Hit ê tsêngkéng sī tshintshiūⁿ ánni: I ê siâⁿmn̂g íking khui. Iā sìlián ê bétshia mā íking pīpān piān. Iūkoh i ê khehthiaⁿ·ni̍h, ū pâi tsi̍t tè tn̂gtn̂g ēng ângsik ê tohkun khàm teh ê toh; iā tohténg ū pâi kim kap gûn tsi̍ttui tsi̍ttui kim sihsih, tsiūsī tsi̍ttshing, nn̄gtshing, gō͘tshing, iā tsit ê tōa ê thâuke tsiū khiāteh lâi khòaⁿ sûi tsi̍tê tsi̍tê lô͘po̍k ê bīnmāu, lâi liōngsióng in sûi tsi̍tlâng tsi̍tlâng ê tsâitiāu, tsiah hō͘ in ū tsētsió ê tsupún khì tsiàu in ê gībū tsòe singlí. Tsit ê thâuke sī puttsí tshimtsai in ê tsâitiāu. Tī tsit ê katiúⁿ tsúgī ê katêng, tùi sèhàn ê sî, in ū tsáiⁿiūⁿ teh thitthô, teh thiàubú, i lóng ū tsùì teh khòaⁿ, iā tsittia̍p in sī íking sêngliân, lâi teh suhāu i. Lūn tsòe singlí ê sū, tsoânjiân m̄sī tsiàu lán só͘ teh siūⁿ sī lô͘tsâi ê kang. Lán lóng ū tha̍ktio̍h tsi̍t pún siáusuat kiòtsòe “Uncle Tom’s Cabin,” Tī hit tiongkan ū teh kóng, tī Bíkok lóng sī ta̍k ji̍t tshe o͘bīn ê lô͘tsâi tshutkhì tshânhn̂g tsòikang. Tsóngsī siatsú lán ê lô͘tsâi nā sī ū thâunáu, ū tsâitiāu, iā thétsit bô lōa ióng· ê, kiatkio̍k tshe in khì tsòe kang, Sī bô thang tittio̍h lōatsē ê līik. Tsūkó͘ ki̍pkim, Ιûthài lâng lóngsī tùi tshutsì tsiū tsòe singlí. Ūê sī tsòe khah siókhóa· ê, iā ūê sī tsòe khah tōa ê sūgia̍p. Ta̍k ê lâng lóng sī tsiàu i ê khùila̍t. Tshintshiūⁿ ánni, lán nāsī beh kàsī Ιûthài lâng tsaibat jînsing ê tsikjīm, lán thang kóng bô koh ū pa̍t ê phìjū thang pí tītsia lán ê Tsú só͘ kóng· ê, koh khah ē kámtōng in ê sim.

Tshiáⁿ lán tsùì lâi khòaⁿ hiah ê lô͘po̍k, tsiūsī khiā tī hit ê tn̂gtn̂g ēng ângsik ê tohkun khàmteh ê tohpiⁿ beh lâi sêngsiū hiah ê gûn· ê. Iā hiah ê gûn sī siáng ê? Hiah ê gûn khaksi̍t tsiūsī tsit ê tsúlâng ê. Hiah ê gûn sī i ê tsupún, sī tio̍h ēng tsòe I ê lō͘ēng. Só͘í in ū kóng, “Tsú ah, lí kautài góa gō͘tshing, nn̄gtshing.”

Tsittia̍p tshiáⁿ lâi tsùì khòaⁿ tsiah ê lô͘po̍k, tsiūsī ûióa lâi khiā tī kináji̍t Siōngtè sī pâi tī tsit ê sèkài ê tn̂gtn̂g ê siàukūipiⁿ ·ê. Lán sī siū kautài ê tsâitiāu sī símmi̍h lè? Tsiūsī tsîⁿtsâi, koânle̍k, tēūi, tìsik, sūgia̍p ê tsâilêng; kap hit hō súi koh gâu kámtōng lâng ê phínhēng, kap kiānkhong ê sinkhu, íki̍p kîthaⁿ. Taⁿ tsiah ê unsù sī siáng ê? Tsiūsī Siōngtè ê. Iā ūitio̍h àntsóaⁿ tsiah tsiong tsiahê hō͘ lán? SĪ ūitio̍h ài lán tio̍h khì tsòe singlí. Tsiūsī ài lán lâi tsòe i ê lō͘ēng. Iā I ài lán tsòe símmi̍h lâi līik I? Tùi tī tsit ê khólîn ê sèkài, I ū tsin tōa ê kang tī·leh, tsiūsī ài hō͘ I tsit ê sèkài tī ta̍k hongbīn tsiâⁿtsòe tsi̍t ê khah khoàilo̍k, khah tsiâⁿsèng, khah kosiōng ê sèkài, iā nā m̄sī tsioh I ê lô͘po̍k ê tshiú, tsiū I sī m̄ài ēng pa̍t huat lâi tsòe. Só͘í siatsú I ê lô͘po̍k nā bô beh tsòe I ê kang, tsiū tsit ê khólîn ê sèkài sī tio̍h thènghāu khah bān tsiah ē thang tittio̍h I ê tsiokhok. Inūi to bô pa̍t mi̍h huattō͘ tī·leh. Tùi ánni, Siōngtè tsiah tio̍h tsiong tsióngtsióng ê tsâitiāu lâi kautài lán.

Siatsú lán nā bêngpe̍k lán sī ū ittshè ê tsâitiāu sī Siōngtè sī siúⁿsù lán ê, tsittia̍p ài lán koh tsìn tsi̍tpō͘ lâi khòaⁿ hit ê kiatkio̍k siáⁿ khoán.

Kiatkio̍k thang kóng ū ê teh khuakháu i ê pùū, ásī i ê mn̂ghong, ásī i ê tìhūi, tse sī tsin thang hiâm ê sū lah! Ū ê lâng ài khuakháu kóng, “Hé, góa sī tshutsì tī hógia̍h ê katêng, iā koh sī tshutsì tī hit hō siōngténg ê katêng. Góa tùi tshutsì tsiū ū tìhūi ê unsù tī·leh.” SĪ lah, tsóngsī hoántńg tio̍h ūitio̍h ánni lâi kámsiā Siōngtè. Tsiah ê tsiūsī Siōngtè só͘ siúⁿsù ê tōa ê unsù, tsóngsī sī ū kautài tōa ê tsikjīm tī·leh. Khahsi̍t bô lūn símmi̍h lâng to bōe ēngtit khòaⁿkhin hiah ê siū Siōngtè kautài khah siókhóa unsù ê lâng. Lí tshutsì tī hit hō pùū, ásī ū bêngbōng ê katêng, m̄sī ūitio̍h ánni, lí tsiū tī sèkan sī pí pa̍t lâng khah ū koânlī tī·leh. Lán ê PĒ Siōngtè ū anpâi lí ánni, khaksi̍t sī ūitio̍h ài lí ithuat gâu pangtsān pa̍t lâng.

Ásī lán kiám ē thang hótáⁿ tsiong lán ê Tsúlâng só͘ kautài lán ê tsâitiāu, kanta ūitio̍h lán púnsin ê līik kap tsìnpō͘, lâi súiōng i, sòa bē kìtit Siōngtè, íki̍p lán ê hiaⁿtī ê sū lah?

Ásī lán kiám ēthang tī beh sí ê sî tó tī pīⁿtshn̂g·ni̍h lâi kakī anùi, siūⁿ kóng, góa itsing to bô khì lōani̍h súnhāitio̍h pa̍t lâng? Bo̍ksu tehbeh tsíntoàn lâng ê tsingsîn tsōngthài ū tsētsē ê khùnlân ê tiám tī·leh, tsiôngtiong tsit khoán ê lâng tsiūsī in só͘ tēit tsia̍ptsia̍p tútio̍h ê tsi̍tê. Lán ài símtshat hit ê tsòe lâng, ài tshâtshut i ê tsingsîn tsōngthài, ia̍h i sòa tsūjiân tsūjiân ê khoán tùi lán kóng, “Góa bô phahsǹg Siōngtè beh tōatōa khiàntsik góa. Góa iā bô phahsǹg góa bat kò͘ì lâi hāitio̍h símmi̍h lâng.” Tshì siūⁿ kóng tsit khoán ōe ê lâng! Kahná tshintshiūⁿ Siōngtè tshe i lâi sèkan, iā ēng tsētsē tsâitiāu siúⁿsù i, sī kanta ài i siu khílâi khǹgteh, iā bô khì hāitio̍h lâng, tsiū íking kàugia̍h. Tshì siūⁿ, siatsú ū tsi̍t ê tōa ê kiàntiokka lâi sûnsī i ê kangtiâⁿ, hitsî khòaⁿkìⁿ i só͘ tshiàⁿ, só͘ kiongkip ê lâng sī kanta pîntōaⁿ êngêng teh tsē tī tshùkè! Hitsî siatsú ū ê lâng tùi i kóng, “Góa lóng bô tsòe símmi̍h sionghāi lâng ê sū. Góa mā lóng bô kala̍uh tsngá lâi sionghāitio̍h kuelō͘ni̍h ê lâng.” Tsiàu hit ê sinlô teh khòaⁿ, hit ê thâuke hō͘ i ê sinlô lâi kiongkip i, sī kahná tshintshiūⁿ kanta ūitio̍h ánni nātiāⁿ. Kîsi̍t siatsú lán ū liáukái Kitok tī tsit ê phìjū ê lāitiong sī teh kóng ê kàsī, tsiū jînsing tiāⁿtio̍h sī ē puttsí piànōaⁿ. Lán tikkhak lóng ē siūⁿtio̍h lán ê kîtóbûn ê ōe kóng, “Ah, goán iáu ū tsētsē ingkai tio̍h tsòe ê sū lóng bô khì tsòe!”

Tse sī thâutsi̍t tiám ê kàsī. Tsiūsī àilán tsaiiáⁿ lán ê Tsúlâng sī hō͘ lán ê tsâitiāu, sī ài lán ūitio̍h hó ê sūgia̍p lâi súiōng i.


Tsittia̍p koh lâi khòaⁿ pa̍t hongbīn ê susióng. Ū ê lâng tī simlāi beh siūⁿ kóng, tsiàu khòaⁿ lán só͘ ū ê tsâitiāu punliáu sī puttsí bô kongtō. Siatsú Siōngtè nā sī hō͘ lán sûilâng ū tsikjīm tī·leh, àntsóaⁿ lán bô tsiàu kongtō lâi tshutsì? lán tī siāhōe siōng lóng bô thang tiàm tī siāngkhoán ê tēūi. Lán lóng bô pîⁿpîⁿ hógia̍h, ióngkiāⁿ, tshongbêng, ásī pîⁿpîⁿ ū gâu kámtōng lâng ê phínhēng tī·leh. Phìjū lâi kóng, nn̄g ê tapo͘ gínná tiàm tī siāng ha̍kkip, iā nn̄g ê tsabó͘ gínná tiàm tī siāng tshùlāi, koh nn̄g ê lâng tiàmtī siāng pàitn̂g, iáukú in ê unsù bô lūn sī tī jio̍kthé, tìsik, tōtik, ásī tsingsîn ê hongbīn, lóng ū puttsí tsingtsha tī·leh.

Sī lah, liân tī lán ê tōtik kap tsingsîn ê hongbīn to iûgoân sī ánni. Tse sī jînsing ê òbiāutiong tsi̍t ê tēit ohtit káikuat ê būntôe. Si̍ttsāi ū ê lâng sī pí pa̍t lâng khah khoài tsiâⁿtsòe ū tshintshiat, ū tō͘liōng ê lâng, khah khoài thunlún, iā khah khoài gâu pangtsān lâng, hō͘ lâng tittio̍h hēnghok. Si̍ttsāi ū ê lâng sī khoàikhoài ū sìngióng, óakhò Siōngtè ê sim, tsóngsī ū ê lâng tshutsì tsiū thoânsiūtio̍h kāu giâugî ê sèngtsit, tsin ohtit tshimsìn Siōngtè. Tse sī tsi̍t ê tshimtshim ê òbiāu. Lán sī bōe liáukái tsit ê òbiāu. Lán iā m̄bián biánkióng beh lâi suatbêng tsit ê òbiāu. Tse kiùkèng sī koh kethiⁿ hō͘ lán tútio̍h, lūn ûithoân íki̍p kîthaⁿ tsētsē khah tshim ho̍ktsa̍p ê òbiāu nātiāⁿ.

Tsóngsī Iésu m̄sī m̄tsaiiáⁿ tsit ê khùnlân ê būntôe. I ū sêngjīn tse sī tsi̍t ê tongbiān ê sūsi̍t. I ū sêngjīn ū ê lâng Siōngtè ū kautài i tsi̍ttshing, iā ūê lâng nn̄gtshing, koh ū ê lâng gō͘tshing. I lóng bô suatbêng tsit ê būntôe. Tsóngsī I ū kiò lán m̄bián ūitio̍h tsit tiám lâi khó͘būn. Inūi tsit ê phìjū ū hiántshut tsi̍t ê hokim, tsi̍t ê hó ê siausit tī·leh, tsiūsī kóng, lūn lâng ê unsù ū tsingtsha, tsit ê sūsi̍t m̄sī tsoânjiân tshut tùi ngó͘jiân ê sū; iā Siōngtè ū tsaiiáⁿ, Siōngtè ū teh khòaⁿkò͘, Siōngtè ū teh hunpiat tsit ê sūsi̍t, iā ū kóng suijiân ū ê lâng ó͘ siū ê unsù sī khah tsió, iáukú i nā ū tsīntiong, tsiū tsiāmtsiām kàu lō͘bóe iûgoân ē tshintshiūⁿ pa̍t lâng sêngsiūtio̍h siāng khoán ê huaⁿhí kap jia̍tsêng ê tshingtsàn. Siōngtè sī beh pîⁿpîⁿ tshingtsàn in kóng, “Hó ah, hó koh tsīntiong ê lô͘po̍k.” Siōngtè sī oló in sī hó koh tsīntiong, m̄sī oló in sī hó koh ū tsâitiāu, ásī hó koh tsòeliáu ū sêngkong. Lán bēthang lóngtsóng tsiâⁿtsòe hit khoán ê lâng. Tsóngsī kámsiā Siōngtè, lán ēthang tsīntiong tī lán sûilâng só͘ tio̍h tsòe ê bîsè ê pō͘hūn, iūkoh tse sī Siōngtè só͘ ū tùi lán iaukiû ·ê.

Só͘í bo̍htit sittáⁿ. Iā bo̍htit putpêng. Mā m̄bián kóng sī bô kongtō. Bo̍htit phahsǹg tse lóng sī tshut tùi ngó͘jiân ê sū. M̄sī! Siōngtè ū anpâi hō͘ ū ê lâng ū thang pí pa̍t lâng tittio̍h khahtsē ê unsù, tsóngsī hit ê bo̍ktik mā sī ūitio̍h ài i ū pí pa̍tlâng tamtng khah tōa ê tsikjīm. Putlūn siáⁿkhoán, tsiàu khòaⁿ lūn unsù ê tshapiat, ūitio̍h beh oânsêng Siōngtè ê kang, iā sī tongjiân ū pitiàu tī·leh. Tsêng ji̍t góa ū khòaⁿkìⁿ tsi̍t ê hongkhîm ê kisu lâi tī kàuhōe teh siulí hongkhîm. Hit ê kisu ū tsiong hongkhîm ê piá tùi téngbīn siāng tōa, kàu tī ēbīn siāng sòe· ê, lóng sòaⁿ khuikhì. Iā góa ū khòaⁿkìⁿ hit ê kisu tsin tsimtsiok, tsiong tōa kap sòe ·ê, pîⁿpîⁿ lâi hô sûi tsi̍tê tsi̍tê sìtsiàⁿ ê siaⁿim. I m̄ài hit ê sòe ê piá lâi tân hit ê tōa ki piá ê siaⁿim. I sī ài hiah ê piá lâi tshut tsiàu in ingkai tshut ê siaⁿim, tùi ánni tsiah thang tshut sìtsiàⁿ ê imga̍k. Lán kiám m̄sī tio̍h siūⁿ, tsit ê tōa ê Tsúlâng iûgoân sī tshintshiūⁿ tsit ê khoánsit, lâi teh tôaⁿ tsit ê útiū ê khîmpôaⁿ ? Kiám m̄sī tùi tī koh iūⁿ ê siaⁿim, I tsiah ū thang tittio̍h thiaⁿkìⁿ tsi̍t ê tsin hó ê imga̍k leh?

Tshiáⁿ tiapákú saⁿkap lâi siūⁿ tī tsit ê phìjū só͘ū hiántshut koh kòelâi ê susióng. Hiah ê lô͘po̍k lóng tshutmn̂g khì tsòe singlí, lâi kethiⁿ in ê tsîⁿgûn. Tsiôngtiong nn̄g lâng ū khì ua̍hiōng i, iā tùi ánni, tsiū ū tittio̍h kethiⁿ. Tsóngsī tsiôngtiong tsi̍t lâng bô khì ua̍hiōng i, tsiū sòa tìkàu sòngsit i. Tùi tsit ê sūsi̍t, tsiksî hō͘ lán thang khòaⁿtshut Siōngtè ê tsi̍t tiâu sînsèng ê huattsik lâi teh suatbêng, tsáiⁿiūⁿ ē hō͘ I só͘ū kautài lán ê tsâitiāu tsingtsìn, kap thèpō͘ ê tsênghêng, iā teh suatbêng lán ê tsingsîn singua̍h ê tsìnpō͘ kap sòngsit ê intuaⁿ. Hit ê huattsik kánlio̍k thang kóng tshintshiūⁿ ánni: Ū ēng tsiū kethiⁿ. Bô Ēng tsiū sòngsit. Tsit ê tsiūsī Siōngtè ê lu̍thuat teh suatbêng I sī ū kautài lán ê unsù, bô lūn sī jio̍kthé, sī simsîn, íki̍p tsingsîn siōng ê unsù ê tsìnpō͘ kap tòthè ê tsênghêng.
1. Ū ēng tsiū kethiⁿ. Tī tsūjiân ê sèkài ittshè lóng ūiáⁿ sī ánni. Tshì khòaⁿ hiah ê phahthih·ê ê tshiúkut. Nā lâi kap lán ê tshiú saⁿ píkàu, àntsóaⁿ in ê, ē hiahni̍h ū khùila̍t? Inūi i ū ēng i ê khùila̍t, só͘í ná kethiⁿ. Koh tshìkhòaⁿ hiah ê tshiⁿmî lâng, i ê tshiokkak sī puttsí bíntsia̍t, kanta ēng tshiú lâi bong niauá hit ê iùiù ê mn̂g tsiū ēhiáu hunpiat i ê o͘pe̍h. Si̍ttsāi sī ū ēng tsiū kethiⁿ.

Iā lán ê tsingsîn siōng ê singua̍h iûgoân māsī siāng tsit tiâu ê líkhì. Kó͘tsá ê Kitoktô͘ tùi tī in ū siôngsiông ua̍h tāng in ê simsîn, íki̍p tsingsîn siōng ê khùila̍t, lâi kámkak ū Siōngtè tī·leh, iā ū siôngsiông kámkak kîtó ê iàukín, tùi ánni, kiatkio̍k in ê simsîn ū ithuat ióngtsòng, ithuat kosiōng, iā kámkak Siōngtè, ná tshinkūn ná si̍ttsāi, iā ithuat huaⁿhí tha̍k Sèngtsheh, koh tha̍k liáu ná pêngan, iūkoh khòaⁿ só͘ ū kinggiāmtio̍h ê ta̍k ténghō ê kankhó͘ sū, lóng sī teh tsingtsìn in ê tsingsîn singua̍h, ū khòaⁿ bānhāngsū lóng sī teh íntshōa i ithuat lâi tshinkūn tī Siōngtè.

2. Bô ēng tsiū sòngsit. Tsiôngtiong hit tsi̍t ê lô͘po̍k bô ua̍hiōng i ê tsâitiāu. I lóng bô khì thau the̍h ásī khì gō͘iōng i, i putkò sī khì kā i siu khílâi khǹg, bô khì ēng i. I phahsǹg jînsing sī bô símmi̍h ìgī tī·leh. I tsiah ū siū kautài tsi̍t tshing gûn ê tsâitiāu nātiāⁿ, m̄bián tio̍h ūitio̍h ánni lâi tshauhoân. Só͘í i ū khì kā i tâi teh, thang séng hùikhì, iā phahsǹg suijiân bô khì ua̍hiōng, iûgoân sī ē thang pótsûn i ê gûná. Tsóngsī bēē lah.

Tse iûgoân sī Siōngtè ê lu̍thuat, ū koàntshoàn tī lán ittshè ê singua̍h. Tshì khòaⁿ Ìntō͘ ê thokpuattsing, in ê tshiúkut ūitio̍h m̄bat teh ēng, sòa ko͘tâkhì. Ingkok ê sijîn (Dickens) ū siá tsi̍t phiⁿ ê siáusuat kiò tsòe “Nn̄g ê siâⁿ ê kò͘sū,” tshìkhòaⁿ tī hit ê tiongkan só͘ ū biôsiá hit ê Má Ising (Dr. Manette), i ūitio̍h m̄bat teh ua̍hiōng i ê tsi̍h, sòa sitlo̍h kóngōe ê khùila̍t. Tshìkhòaⁿ hithō bùntshú, i sī putsî khiākhí tī thô͘té àmàm ê só͘tsāi, sòa sitlo̍h i ê sīle̍k. Bíkok ū tsi̍t só͘tsāi (Kingtucky), ū tsi̍t ê tōa ê suaⁿtōng (Mammoth), tī hit lāibīn só͘ ū ê hî kap tsúike sī lóng sitbêng, tse sī inūi in lóng só͘ tiàm tī hit ê o͘o͘ àmàm ê só͘tsāi, tìkàu sitlo̍h in ê sīle̍k. In ê ba̍ktsiu khòaⁿliáu lóng sī hóhó, tsóngsī lán nā ing toá khì kā i tu̍h, hitsî lán tsiah tsai in ê ba̍ktsiu sī íking pháiⁿkhì. Tse tsiūsī tsūjiân ê lu̍thuat. Tsiàu tsūjiân ê lu̍thuat, tsiūsī lán nāsī bô khì ua̍hiōng lán só͘ ū ê khùila̍t, tsiū sòa bē thang pótsûn lán só͘ ū ê khùila̍t. Si̍ttsāi sī bô ēng tsiū sòngsit.

Tī lán ê tsingsîn singua̍h, tse iā sī tsi̍t ê thang tshiⁿkiaⁿ ê sūsi̍t. Tshintshiūⁿ ū ê lâng tī kúkú ê tiongkan ū hutlio̍k kîtó kap giánkiù Sèngking, iā sòa bô tshutse̍k tī kàuhōe, bô siú Sèngtshan, bô kaupôe Siōngtè. Āulâi hit ê lâng beh gôngngia̍h, i sī tsiāmtsiām teh tsiâⁿtsòe tsi̍t ê bô sìngióng ê lâng; sòa bô beh sìn pòaⁿ hāng, iā bô beh kîkiû Siōngtè. Tse tsiūsī tsiàu tsit ê tōa ê goânlí só͘ kóng ê. Tsiūsī bô ēng tsiū sòngsit.

Kháláiluh (Carlyle) ū tùi Kholân King (Koran) tittio̍h tsi̍t ê kò͘sū, tsiūsī teh kóngkhí, bat tsi̍t pái Mô͘se ū khì thàm hiah ê khiākhí tī Síhái ê kūnhū ê lâng. Hitsî in lóng biáusī Mô͘se, iā kūtsua̍t i, bô beh si̍thêng Mô͘se ê kàsī. Tùi ánni Mô͘se tsiū līpia̍t in. Kholân King ū kóng, kehji̍t ū ê lâng ū khì khòaⁿ hiah ê lâng pìⁿtsiâⁿ símmi̍h khoánsit, hitsî ū khòaⁿkìⁿ in lóng pìⁿtsòe kâu. Inūi in sī bô ua̍hiōng in ê lênghûn, tìkàu sòa sitlo̍h i. Tsittia̍p in sī pìⁿtsòe tsingsiⁿ thàmthâu tshutlâi teh khòaⁿ tsit ê sèkài, iā khòaⁿliáu sī tsi̍t ê o͘àm, tsin bîbiāu bēthang káisuattit ê sèkài. Kholân King ū kóng, “Tshitji̍t ê tiongkan, in tsiah tsíū tsi̍t pái ēkìtit in sī ū lênghûn.” Tshintshiūⁿ ánni, Kháláiluh ēng kitshì ê thàitō͘ lâi mn̄g kóng, “Lia̍tūi, lán kiám m̄bat tútio̍h tshintshiūⁿ tsit khoán ê lâng, tsiūsī tī tshit ji̍t ê tiongkan, tsíū tsi̍t pái ēkìtit in sī ū lênghûn?”

Tsittia̍p lán ài lâi khòaⁿ hit ê Tsúlâng koh tòtńglâi hitsî ê tsêngkéng, tshiáⁿ lán singlâi tsùì hiah ê lô͘po̍k ê thàitō͘, tsiūsī tùi i kóng, “Tsú ah, lí hō͘ góa” nn̄gtshing, gō͘tshing. Ah. Sī lah! Lâng ū ūitio̍h Siōngtè lâi tsòe tsētsē hó ê kangtiâⁿ, hitsî i tio̍h ē ēng huaⁿhí kámsiā ê sim lâi bêngpe̍k hit ê hó ê tōngki lóng sī tshuttùi Siōngtè sīó͘hō͘ i ê. Hiah ê tsīntiong ê tsòe kang lâng lóng sī phahsǹg Siōngtè sī puttsí ài unsù hō͘ lâng, siúⁿsù lâng. Tsóngsī hiah ê bô tsīntiong ê tsòikang lâng, lóng sī phahsǹg Siōngtè sī puttsí ài tùi lâng iaukiû ta̍khāng. "Tsú ah, góa tsai lí sī giâmhat ê lâng.”

Tsittia̍p tshiáⁿ lâi khòaⁿ tsit ê phìjū, sī biôsiá tsit ê tsúlâng ê gâu kó͘bú lâng ê thàitō͘. I sī ài tshingtsàn lâng ê hótshù, bô ài hiántshut lâng ê khuattiám, iā tùi hiah ê khólîn ê lô͘po̍k, i sī ài khòaⁿkìⁿ in sī kiat hó ê kóetsí, iūkoh I sī puttsí huaⁿhí, ū khòaⁿkìⁿ in bô tsoânjiân hō͘ i sitbāng. Ūiáⁿ, in lóng sī gûtshún ê lâng, koh ū khuattiám tī·leh, in kiàmtshái mā iáu ēthang koh tittio̍h khah hó ê sêngtsik. Hit ê tòa sìtshing ê lô͘po̍k, ū tòe hit ê tòa tsi̍t bān ê lô͘po̍k ji̍p lâi, iā tōabīn i ū kámkak púnsin sī khah hambān. Tsóngsī tshiáⁿ tsimtsiok lâi thiaⁿ hit ê tsúlâng só͘ kóng ê ū tō͘liōng, jia̍tjia̍t ê tshingtsàn, huaⁿhí kap kiklē ê ōe, tsiūsī kóng, “Hó ah!” Lán tsai i sī ài tshingtsàn, bô ài khiàntsik lâng. Hit ê tsúlâng tī bô phahsǹg ê tiongkan, tsiong i ê tshiú lâi hōaⁿ tī hit ê lô͘po̍k ê kingthâuténg, koh kā i biánlē kóng, “Hó ah, hó koh tsīntiong” tshìsiūⁿ hitsî hit ê khólîn ê lô͘po̍k, m̄tsai ū siū biánlē, tittio̍h tsòngtáⁿ kàu tsáiⁿiūⁿ! Ah, lán sī teh ho̍ksāi ê Tsúlâng, tsiūsī tsit ê khoánsit lah. Só͘í lán tī sittsì ê tiongkan, bo̍htit bōe kìtit tsit tiám. Siōngtè m̄sī tsutsu teh tshōetshut lán lâng ê tshògō͘, ásī teh sǹg lán lâng ê kòesit. I sī tsutsu teh tshōe khòaⁿ lán ū símmi̍h hótshù, iā tsin huaⁿhí ài tshōetshut lán ê hótshù.

Ài koh lâi siūⁿ tsi̍t hāng. Lán nāsī ū tsìnpō͘ i sī siúⁿsù lán ê tsîⁿtsâi, khùila̍t, hitsî Siōngtè ê pòsiúⁿ sī símmi̍h? Kiámsī tsū ánni thêng lán ê kang, iā éngoán lâi tsē tī thiⁿ·ni̍h hit ê tōa pàitn̂g lāi ? Tsiàu tsit ê phìjū só͘ tsísī, tùi tī lán só͘ tsòe ê kang, i ê pòsióng sī símmi̍h? Hit ê pòsiúⁿ, tsiūsī hō͘ lán ithuat tamtng kohkhah tsē, khah tsòngtāi, kosiōng ê kangtsok. Oánjiân tshintshiūⁿ lâng tī siāhōe, nāsī gâu tsīn púnhūn tī siókhóa ê tēūi, tsiū āulâi i ē tittio̍h koh khah koâiⁿ ê tēūi, thang tsòe khah tōa ê kang. Tshintshīuⁿ ánni, Iésu ū hiankhui hit ê éngoán ê sèkài ê pò͘lî, lâi piáusī lán tsaiiáⁿ lán sī khiākhí tī pôaⁿkè lán só͘ bat ê tsi̍t ê khah kóngkhuah ê útiū. I ū kóng, hiānsè tsit ê singua̍h nā suah, hitsî lâng ê ua̍hmiā sī iáu tsiapsòa teh tsìntsêng. Lán sī teh kóng sísit, suah tsit sèkan ê singua̍h, tse putkò sī koh tshutsì tī tsi̍t ê sin ê sèkài, lâi kinggiāmtio̍h tsi̍t ê khah ē kámtōng lâng ê singua̍h nātiāⁿ, iā tī hitsî ê tsêngkéng, ittshè khòaⁿliáu bô m̄ huisiông ē tshìkik lán ê sim. Só͘í lūn āulâi ê sèkài, m̄sī kanta anhioh, ásī suah lán ê kang ê ìsù, iáukú sī putsî ū khoàilo̍k ê tsìnpō͘ tī·leh. Hit ê hó ê lô͘po̍k, sī iáubē ta̍t kàu i ê bo̍ktik tiám, putkò sī ū khòaⁿtio̍h tsi̍t ê khah sin, khah sînsèng ê bo̍kphiau nātiāⁿ. I ū huaⁿhí koh tsìntsêng lâi tsīn i sin ê tsikjīm. “Hó ah, hó koh tsīntiong ê lô͘po̍k, lí tī tsió ·ê, tsīntiong; góa beh siatli̍p lí lâi koán tsē· ê, hō͘ lí koán gō͘ ê siâⁿ, tsa̍p ê siâⁿ.” Tse tsiūsī Siōngtè ê pòsióng. M̄sī éngéng kanta tsòe tsi̍t ê pîntōaⁿ lâng, lâi êngêng tsē tī thiⁿ·ni̍h. M̄sī tshintshiūⁿ hiah ê khólîn ê si̍tgia̍pka kàu khah lāu ê sî, tsiū thòeún, ji̍tji̍t kanta tsia̍h pá tsē teh hanghé, teh thènghāu sí nātiāⁿ. Hoántńg sī tsòe tsi̍t ê éngoán sī tshingliân lâng, éngoán bô iàsiān lâi hiànsin hōngsū pa̍tlâng, iā khéng tshutkhì gōabīn lâi tôngtsêng pa̍tlâng, lâi pangtsān, lâi si unhūi tī Siōngtè ê útiū tiong, iā kiámtshái thang kap Kitok saⁿkap tshutkhì tī gōabīn o͘àm ê só͘tsāi lâi tshē hiah ê sitlo̍h· ê, kàu tittio̍h. Lán ê Tsú só͘ huaⁿhí ·ê, tsiūsī hiah ê kamgoān ua̍hiōng i ê tsâitiāu, éngoán huaⁿhí pàngsak kakī hōngsū lâng· ê.



第六章 途中Ê教示(III 論人Ê責任)

Tī tsit-ê途中ê教示，猶原iáu有不止要緊ê點tī-·leh，to̍h是耶穌有設大ê譬喻來教示人知bat人生 ê 責任。Κhah大面伊m̄是講一pái niā-niā，穩當有用tsē-tsē款合tī 聽眾ê譬喻來教示tsit點。路加有tùi咱講起耶穌有koh設一个譬喻，to̍h是óa近tsit-ê旅行ê尾tsām所講ê」，當hit時伊已經近耶路撒冷，in 也phah算上帝ê國beh liâm-piⁿ顯明。」也馬太猶原有講起tsit-ê問題，不過是別款ê 說法，hit-ê譬喻是看做是一禮拜後咱所不止深知ê，叫做受交帶銀á ê譬喻。馬太所記載路尾 tsit-ê，是khah有詳細 ê教示tī-·leh。

tsit-ê譬喻ê中心ê思想是講，人生主要ê使命，to̍h是做一个盡忠 ê管家，來掌管照上帝所有交帶咱-·ê。當時 ê人，掠in ê 錢財以及in ê好機會做in ka-kī ê所有，也thang照in ka-kī ê意思來用伊。今á日ê人mā猶原是siāng一樣，所以咱ài用外形 ê氣力，á是施行所得稅，á是tùi hiah-ê大好額 ê人來特別khioh稅，ǹg望thang阻止in ê 發展。總是耶穌是看到tī 事物 ê根底。Hit-ê根本ê救治，是在tī人ê心肝ê變換，見解 ê變換。咱的確 tio̍h 關連tī上帝，以及永遠ê世界，tsiah thang來了解人生 ê意義。Hit-ê永遠ê 聖kiáⁿ有講，這是照上帝所看ê人生。上帝是父，lín lóng是兄弟。論到上帝kah以及咱隨人ê 責任，咱ê 見解 tú-tú是「親像一人beh去外國；to̍h召伊ka-kī ê 奴僕，kā所有ê 交帶 in。一个hō͘伊銀五千；一个hō͘伊兩千；一个hō͘伊一千；koh照in ê 才tiāu，hō͘ in去做sing-lí。」

實在來講，上帝有差咱ta̍k人來出世 tī世間，ài咱完成一个tiāⁿ-tio̍h ê工程，來幫助伊，來tàu 引tshōa tsit-ê 可憐 ê世界，hō͘伊成做一个súi-súi ê世界。為tio̍h ài咱來達成 tsit-ê目的，伊有賞賜咱隨一人一人有tsē少ê 才tiāu tī-·leh。也有一日，伊beh對咱隨一人一人來問講，我ê 細kiáⁿah，kā你一生所做ê工來報我知。你有án怎來使用我所交帶，所賞賜你ê 才tiāu，來完成人生 ê目的？對你ê生活，tsit-ê世界有koh-khah變做到jōa súi，koh你本身ê生活，有換新到tó位？

Tī-tsia咱來看咱ê主有án怎teh表示 hit-ê情景，to̍h是有一个好額 ê頭家，伊有ka-kī ê 奴才 tī-·leh。Tsit句「ka-kī ê 奴才」，照本文Hi-lē-nî話tio̍h讀做「受束縛 ê 奴僕」ê意思，也照我teh想，tsit句to̍h是teh暗示講，因為上帝有創造咱，有保護咱，有拯救咱，有賞賜咱ta̍k項ê恩賜kah氣力，所以咱人無論是肉體á是心神，實在lóng是屬tī伊ê。所以照tsit-ê譬喻來看，無有啥物尊貴 ê人有權 thang講：「我ê厝邊是當然 tio̍h 揀選hit條服事上帝ê 路去行，也我本身是m̄應該tio̍h 服事伊。」m̄是lah，咱lóng m̄是屬tī咱本身，也不管咱歡喜á是無，咱是屬tī上帝。

Tsit-ê好額 ê頭家，有一日ài beh出外去旅行，也tī未出發ê 進前，伊to̍h叫伊ê 奴僕 ài beh 交帶 in 隨一人一人ê工。Hit-ê情景是親像án-ne:伊ê城門已經開。也四輪ê 馬車mā已經準備便。又koh伊ê 客廳裡，有排一塊長長用紅色ê桌巾蓋teh ê桌；也桌頂有排金kah銀一堆一堆金sih-sih，to̍h是一千、兩千、五千，也tsit-ê大ê頭家to̍h khiā-teh來看隨一个一个 奴僕 ê面貌，來量想in 隨一人一人ê 才tiāu，tsiah hō͘ in有tsē少ê 資本去照in ê義務做sing-lí。tsit-ê頭家是不止深知in ê 才tiāu。Tī tsit-ê 家長主義 ê家庭，tùi細漢 ê時，in有án怎teh thit-thô，teh 跳舞，伊lóng有注意teh看，也tsit時 in是已經成年，來teh 侍候伊。論做sing-lí ê事，全然m̄是照咱所teh想是奴才 ê工。咱lóng有讀tio̍h一本小說叫做 “Uncle Tom’s Cabin”，tī hit中間有teh講，tī 美國lóng是ta̍k日差烏面 ê 奴tsiah出去田園做工。總是設使咱ê 奴才若是有頭腦，有才tiāu，也體tsit無jōa勇ê，結局差in去做工，是bē-tàng得tio̍h jōa tsē ê 利益。自古及今，偤太人lóng是tùi出世to̍h做sing-lí。有ê是做khah 小khóa-· ê，也有ê是做khah大ê事業，ta̍k-ê人lóng是照伊ê氣力。親像án-ne，咱若是beh教示偤太人知bat人生 ê 責任，咱thang講無koh有別ê譬喻thang比 tī-tsia咱ê主所講-·ê，koh-khah ē感動in ê心。

請咱注意來看hiah-ê 奴僕，to̍h是khiā tī hit-ê長長用紅色 ê桌巾蓋teh ê桌邊beh來承受hiah-ê銀 ê。也hiah-ê銀是啥人 ê？Hiah-ê銀確實to̍h是tsit-ê主人ê。Hiah-ê銀是伊ê 資本，是tio̍h用做伊ê路用。所以in有講：「主ah，你交帶我五千，兩千。」

Tsit時請來注意看tsiah-ê 奴僕，to̍h是圍óa來khiā tī今á日上帝所排 tī tsit-ê世界ê長長 ê賬櫃邊ê。咱所受交帶 ê 才tiāu是啥物leh？Τo̍h是錢財、權力、地位、知bat、事業ê才能；kah hit款súi koh gâu感動人ê 品行，kah 健康 ê身軀，以及其他。Taⁿ tsiah-ê恩賜是啥人 ê？Τo̍h是上帝ê。也為tio̍h án怎tsiah kā tsiah-ê hō͘咱？是為tio̍h ài咱tio̍h去做sing-lí，to̍h是ài咱來做伊ê路用。也伊ài咱做啥物來利益伊？對tī tsit-ê 可憐 ê世界，伊有真大ê工tī-·leh，to̍h是ài hō͘伊tsit-ê世界tī ta̍k方面成做一个khah快樂，khah 成聖，khah 高尚 ê世界，也若m̄是借伊ê 奴僕 ê 手，to̍h伊是m̄-ài用別法來做。所以設使伊ê 奴僕若無beh做伊ê工，to̍h tsit-ê 可憐 ê世界是tio̍h thèng候khah慢tsiah ē-thang得tio̍h伊ê 祝福，因為to無別物 法度tī-·leh。Tùi án-ne，上帝才 tio̍h kā種種 ê 才tiāu來交帶咱。

設使咱若明白咱所有一切 ê 才tiāu是上帝所賞賜咱ê，tsit時 ài咱koh進一步來看hit-ê 結局啥款。

結局 thang講，有ê teh 誇口伊ê 富有，á是伊ê 門風，á是伊ê 智慧，這是真thang嫌 ê事lah!有ê人ài 誇口講：「Hé，我是出世 tī 好額 ê家庭，也koh是出世 tī hit款上等 ê家庭。我tùi出世to̍h有智慧 ê恩賜 tī-·leh。」是lah，總是反轉tio̍h為tio̍h án-ne來感謝上帝。Tsiah-ê to̍h是上帝所賞賜 ê大ê恩賜，總是是有交帶大ê 責任 tī-·leh。Κhah實無論啥物人to bē用得看輕 hiah-ê受上帝交帶 khah 小khóa恩賜 ê人。你出世 tī hit款富有，á是有名望 ê家庭，m̄是為tio̍h án-ne，你to̍h tī世間是比別人khah有權利 tī-·leh。咱ê父上帝有安排你án-ne，確實是為tio̍h ài你koh-khah gâu幫助別人。

Á是咱kám ē-thang好膽kā咱ê主人所交帶咱ê 才tiāu，kan-taⁿ為tio̍h咱本身ê 利益kah 進步，來使用伊，suah bē記得上帝，以及咱ê兄弟ê事?

Á是咱kám ē-thang tī beh死ê時倒tī病床裡來ka-kī安慰，想講，我一生to無去jōa-ni̍h損害tio̍h別人？牧師teh-beh 診斷人ê精神狀態有tsē-tsē ê 困難 ê點tī-·leh，從中tsit款ê人to̍h是in所第一tsia̍p-tsia̍p tú-tio̍h ê一个。咱ài審察 hit-ê做人，ài查出伊ê精神狀態，亦伊suah自然自然 ê款對咱講：「我無phah算上帝beh大大譴責我，我也無phah算我bat 故意來害tio̍h啥物人。」試想講tsit款話 ê人！Kah-ná親像上帝差伊來世間，也用tsē-tsē才tiāu賞賜伊，是kan-taⁿ ài伊收起來khǹg-teh，也無去害tio̍h人，to̍h已經夠額。試想，設使有一个大ê 建築家來巡視伊ê工程，hit時看見伊所倩，所供給ê人是kan-taⁿpîn-tōaⁿ閒閒teh坐tī 厝架！Hit時設使有ê人對伊講：「我lóng無做啥物傷害人ê事，我mā lóng無ka-la̍uh磚á來傷害tio̍h 街路裡ê人。」照hit-ê薪勞teh看，hit-ê頭家hō͘伊ê薪勞來供給伊，是kah-ná親像kan-taⁿ為tio̍h án-ne niā-niā。其實設使咱有了解基督tī tsit-ê譬喻ê內中所teh講ê教示，人生tiāⁿ-tio̍h是ē不止變換。咱的確lóng ē想tio̍h咱ê祈禱文 ê話講：「Ah，阮iáu有tsē-tsē應該tio̍h做ê事lóng無去做！」

這是頭一點ê教示，to̍h是ài咱知影咱ê主人所hō͘咱ê 才tiāu，是ài咱為tio̍h好ê事業來使用伊。

Tsit時 koh來看別方面 ê思想，有ê人tī心內beh想講，照看咱所有ê 才tiāu分了是不止無公道。設使上帝若是hō͘咱隨人有責任 tī-·leh，án怎咱無照公道來出世？咱tī社會上 lóng bē-tàng tiàm tī siāng款ê 地位。咱lóng無平平好額、勇健、聰明，á是平平有gâu感動人ê 品行tī-·leh。譬喻來講，兩个ta-po͘ gín-á tiàm tī siāng學級，也兩个tsa-bó͘ gín-á tiàm tī siāng厝內，koh兩个人tiàm-tī siāng 拜堂，iáu-koh in ê恩賜無論是tī肉體、知bat、道德，á是精神ê方面，lóng有不止精差tī-·leh。

是lah，連tī咱ê 道德kah精神ê方面 to猶原是án-ne。這是人生 ê奧妙中一个第一oh得解決 ê問題。實在有ê人是比別人khah快成做有親切，有度量 ê人，khah快吞忍，也khah快gâu幫助人，hō͘人得tio̍h 幸福。實在有ê人是快快有信仰，óa靠上帝ê心，總是有ê人出世to̍h傳受tio̍h kāu僥疑ê性質，真oh得深信上帝。這是一个深深ê奧妙。咱是bōe了解tsit-ê奧妙，咱也m̄免勉強 beh來說明 tsit-ê奧妙。這究竟是koh加添hō͘咱tú-tio̍h，論遺傳以及其他tsē-tsē khah 深複雜ê奧妙niā-niā。

總是耶穌m̄是m̄知影tsit-ê 困難 ê問題，伊有承認這是一个當面ê事實。伊有承認有ê人上帝有交帶伊一千，也有ê人兩千，koh有ê人五千，伊lóng無說明 tsit-ê問題。總是伊有叫咱m̄免為tio̍h tsit點來苦悶，因為tsit-ê譬喻有顯出一个福音，一个好ê消息tī-·leh，to̍h是講，論人ê恩賜有精差，tsit-ê事實m̄是全然出tùi 無意中 ê事；也上帝有知影，上帝有teh看顧，上帝有teh分別 tsit-ê事實，也有講雖然有ê人所受ê恩賜是khah少，iáu-koh 伊若有盡忠，to̍h漸漸到路尾猶原ē親像別人承受tio̍h siāng款ê歡喜kah熱誠ê 稱讚。上帝是beh 平平 稱讚 in講：「好ah，好koh 盡忠 ê 奴僕。」上帝是o-ló in是好koh 盡忠，m̄是o-ló in是好koh有才tiāu，á是好koh做了有成功。咱bē-tàng lóng總成做hit款ê人。總是感謝上帝，咱ē-thang盡忠tī咱隨人所tio̍h做ê 微細 ê部分，又koh這是上帝所有對咱要求 -·ê。

所以m̄-thang失膽，也m̄-thang不平，mā m̄免講是無公道。M̄-thang phah算這lóng是出tùi 無意中 ê事。M̄是！上帝有安排hō͘有ê人有thang比別人得tio̍h khah tsē ê恩賜，總是hit-ê目的mā是為tio̍h ài伊有比別人擔當khah大ê 責任。無論啥款，照看論恩賜 ê差別，為tio̍h beh完成上帝ê工，也是當然有必要 tī-·leh。前日我有看見一个風琴ê技師來tī 教會teh 修理風琴。Hit-ê技師有kā風琴 ê pi-á tùi 頂面siāng大，到tī下面siāng細ê，lóng散開去。也我有看見hit-ê技師真 tsim-tsiok，kā大kah細ê，平平來和一个一个四正 ê聲音。伊m̄-ài hit-ê細ê pi-á來tân hit-ê大支pi-á ê聲音。伊是ài hiah-ê pi-á來出照in應該出ê聲音，tùi án-ne才 thang出四正ê音樂。咱kám m̄是tio̍h想，tsit-ê大ê主人猶原是親像tsit-ê款式，來teh彈tsit-ê宇宙ê 琴盤 ?Kám m̄是tùi tī koh-iūⁿ ê聲音，伊tsiah有thang得tio̍h聽見一个真好ê音樂 ?

請一時á久做伙來想tī tsit-ê譬喻所有顯出koh過來ê思想，hiah-ê 奴僕lóng出門去做sing-lí，來加添in ê 錢銀。從中兩人有去活用伊，也tùi án-ne，to̍h有得tio̍h加添。總是從中一人無去活用伊，to̍h suah致到喪失伊。Tùi tsit-ê事實，即時hō͘咱thang看出上帝ê一條神聖 ê 法則來teh 說明，án怎ē hō͘伊所有交帶咱ê 才tiāu精進，kah退步ê情形，也teh 說明咱ê精神生活ê 進步kah喪失 ê因端。Hit-ê 法則簡略thang講親像án-ne:有用to̍h加添，無用to̍h喪失。tsit-ê to̍h是上帝ê 律法 teh 說明伊所有交帶咱ê恩賜，無論是肉體，是心神，以及精神上ê恩賜 ê 進步kah倒退ê情形。
1）有用to̍h加添：Tī自然 ê世界一切lóng有影是án-ne，試看hiah-ê phah鐵ê ê 手骨。若來kah咱ê 手相比較，án怎in ê，ē hiah-ni̍h有氣力？因為伊有用伊ê氣力，所以ná加添。Κoh試看hiah-ê青瞑人，伊ê觸覺是不止敏捷，kan-taⁿ用手來摸貓á hit-ê幼幼ê毛，to̍h ē曉分別伊ê烏白，實在是有用to̍h加添。
也咱ê精神上 ê生活猶原mā是siāng tsit條 ê理氣，古早ê基督徒 tùi tī in有常常活動 in ê心神，以及精神上 ê氣力，來感覺有上帝tī-·leh，也有常常感覺祈禱ê要緊。Tùi án-ne，結局 in ê心神有koh-khah勇壯，koh-khah高尚，也感覺上帝，ná 親近ná實在，也koh-khah歡喜讀聖冊，koh讀了ná平安，又koh看所有經驗tio̍h ê ta̍k 等號 ê艱苦事，lóng是teh精進in ê精神生活，有看萬項事lóng是teh 引tshōa伊koh-khah來親近tī上帝。
2）無用to̍h喪失：從中hit一个奴僕無活伊ê 才tiāu，伊lóng無去偷the̍h á是去誤用伊，伊不過是去kā伊收起來khǹg，無去用伊。伊phah算人生是無啥物意義 tī-·leh，伊tsiah有受交帶一千銀 ê 才tiāu niā-niā，m̄免tio̍h為tio̍h án-ne來操煩。所以伊有去kā伊埋teh，thang省費氣，也phah算雖然無去活用，猶原是ē-thang保存伊ê銀á，總是bē-ē lah。 這猶原是上帝ê 律法，有貫串tī咱一切 ê生活。試看印度ê托缽僧，in ê 手骨為tio̍h m̄-bat teh用，suah枯tâ去。英國ê詩人(Dickens)有寫一篇ê小說叫做「兩个城ê故事」，試看tī hit-ê中間所有描寫hit-ê馬醫生(Dr。Mane t te)，伊為tio̍h m̄-bat teh 活用伊ê舌，suah失落講話 ê氣力。試看hit款 bùn鼠，伊是不時khiā起tī土底暗暗ê所在，suah失落伊ê視力。美國有一所在(Kingtucky)，有一个大ê山洞(Mammoth)，tī hit內面所有ê魚kah水雞是lóng失明，這是因為in lóng是tiàm tī hit-ê烏烏暗暗ê所在，致到失落in ê視力。In ê目tsiu看了lóng是好好，總是咱若用刀á去kā伊tu̍h，hit時咱才知in ê目tsiu是已經pháiⁿ去，這to̍h是自然 ê 律法。照自然 ê 律法，to̍h是咱若是無去活用咱所有ê氣力，to̍h suah bē-tàng保存咱所有ê氣力，實在是無用to̍h喪失。

Tī咱ê精神生活，這也是一个thang生驚ê事實。親像有ê人tī 久久 ê中間有忽略祈禱kah研究聖經，也suah無出席 tī 教會，無守聖餐，無交陪上帝。後來hit-ê人beh gông-ngia̍h，伊是漸漸 teh成做一个無信仰ê人；suah無beh信半項，也無beh祈求上帝。這to̍h是照tsit-ê大ê原理所講ê，to̍h是無用to̍h喪失。

Khá-lái-luh(Carlyle)有tùi可蘭經(Koran)得tio̍h一个故事，to̍h是teh講起，bat一pái 摩西有去探 hiah-ê khiā起tī死海ê kūn-hū/近附ê人。Hit時in lóng 藐視摩西，也拒絕伊，無beh實行摩西ê教示。Tùi án-ne，摩西to̍h離別in。可蘭經有講，隔日有ê人有去看hiah-ê人變成啥物款式，hit時有看見in lóng 變做猴。因為in是無活用 in ê靈魂，致到suah失落伊。tsit時 in是變做精牲探頭出來teh看tsit-ê世界，也看了是一个烏暗，真微妙bē-tàng解說得 ê世界。可蘭經有講：「七日ê中間，in tsiah只有一pái ē記得in是有靈魂。」親像án-ne，Khá-lái-luh用譏刺ê態度來問講：「列位，咱kám m̄-bat tú-tio̍h親像tsit款ê人，to̍h是tī 七日ê中間，只有一pái ē記得in是有靈魂？」

Tsit時咱ài來看hit-ê主人koh tò-tńg來hit時ê情景，請咱先來注意hiah-ê 奴僕 ê態度，to̍h是對伊講：「主ah，你hō͘我」兩千，五千。Ah，是lah!人有為tio̍h上帝來做tsē-tsē好ê工程，hit時伊tio̍h ē用歡喜感謝 ê心，來明白 hit-ê好ê 動機lóng是出tùi上帝所hō͘伊ê。Hiah-ê 盡忠 ê做工人lóng是phah算上帝是不止ài恩賜 hō͘人，賞賜人。總是hiah-ê無盡忠 ê做工人，lóng是phah算上帝是不止ài tùi人要求 ta̍k項。」主ah，我知你是嚴轄 ê人。」

Tsit時請來看tsit-ê譬喻，所描寫tsit-ê主人ê gâu鼓舞人ê態度。伊是ài稱讚人ê好處，無ài顯出人ê 缺點，也tùi hiah-ê 可憐 ê 奴僕，伊是ài看見in所結好ê 果子，又koh伊是不止歡喜，有看見in無全然hō͘伊失望。有影，in lóng是愚蠢 ê人，koh有缺點tī-·leh，in kiàm-tshái mā猶ē-thang koh得tio̍h khah好ê 成績。Hit-ê帶四千ê 奴僕，有tòe hit-ê帶一萬 ê 奴僕入來，也大面伊有感覺本身是khah ham-bān。總是請tsim-tsiok來聽hit-ê主人所講ê有度量，熱誠 ê 稱讚，歡喜kah 激勵 ê話，to̍h是講：「好ah!」咱知伊是ài稱讚，無ài譴責人。Hit-ê主人tī無phah算ê中間，kā伊ê 手來hōaⁿ tī hit-ê 奴僕 ê 肩頭頂，koh kā伊勉勵講：「好ah，好koh 盡忠。」試想hit時hit-ê 可憐 ê 奴僕，m̄知有受勉勵，得tio̍h壯膽到án怎！Ah，咱所teh服事 ê主人，to̍h是tsit-ê款式lah。所以咱tī 失志 ê中間，m̄-thang bē記得tsit點。上帝m̄是tiāⁿ-tiāⁿ teh tshōe出咱人ê 錯誤，á是teh 算咱人ê 過失。伊是tiāⁿ-tiāⁿ teh tshōe看咱有啥物好處，也真歡喜ài tshōe出咱ê好處。

Ài koh來想一項，咱若是有進步伊所賞賜咱ê 錢財、氣力，hit時上帝ê 報賞是啥物？Kám是自án-ne停咱ê工，也永遠來坐tī天裡hit-ê大拜堂內?照tsit-ê譬喻所指示，tùi tī咱所做ê工，伊ê 報賞是啥物？Hit-ê 報賞，to̍h是hō͘咱koh-khah擔當koh-khah tsē，khah 壯大、高尚 ê工作。宛然親像人tī社會，若是gâu 盡本份 tī 小khóa ê 地位，to̍h後來伊ē得tio̍h koh-khah 高 ê 地位，thang做khah大ê工。親像án-ne，耶穌有掀開hit-ê永遠ê世界ê 布簾，來表示咱知影咱是khiā起tī pôaⁿ過咱所bat ê一个khah廣闊ê宇宙。伊有講，現世 tsit-ê生活若suah，hit時人ê活命是猶接續teh進前。咱所teh講死失，suah tsit世間ê生活，這不過是koh出世 tī一个新ê世界，來經驗tio̍h一个khah會感動人ê生活niā-niā，也tī hit時ê情景，一切看了lóng 非常ē刺激咱ê心。所以論後來ê世界，m̄是kan-taⁿ安息，á是suah咱ê工 ê意思，iáu-koh是不時有快樂ê 進步tī-·leh。Hit-ê好ê 奴僕，是iáu未達到伊ê目的點，不過是有看tio̍h一个khah新，khah神聖 ê目標niā-niā。伊有 koh tsìn前來盡歡喜新ê 責任。」好ah，好koh 盡忠 ê 奴僕，你tī 少-·ê，盡忠；我beh設立你來管tsē-·ê，hō͘你管ê城，十ê城。」這to̍h是上帝ê 報賞。M̄是tiāⁿ-tiāⁿkan-taⁿ做一个pîn-tōaⁿ，來閒閒坐tī天裡。M̄是親像hiah-ê 可憐 ê 實業家到khah老ê時，to̍h退隱，日日kan-taⁿ食飽 坐teh烘火，teh thèng候死niā-niā。反轉是做一个永遠是青年人，永遠無厭倦來獻身奉事別人，也肯出去外面來同情別人，來幫助，來施恩惠tī上帝ê宇宙中，也hoān-sè thang kah基督做伙出去tī外面烏暗ê所在來tshōe hiah-ê失落-·ê，到得tio̍h。咱ê主所歡喜-·ê，to̍h是hiah-ê 甘願活用伊ê 才tiāu，永遠歡喜放sak ka-kī奉事人-·ê。